Ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μιλά για τις νέες παραγωγές της πρώτης σκηνής της χώρας, αλλά και για το ενδιαφέρον της για την κοινωνική προσφορά και την ιστορική γνώση, σε μια εποχή που ο διχαστικός λόγος συνεχίζει να μας υπονομεύει

Πολλοί σημαντικοί καλλιτέχνες, όταν αναλαμβάνουν μια δημόσια θέση, λειαίνουν τις αιχμές των απόψεων που μέχρι τότε εξέφραζαν. Ο Στάθης Λιβαθινός δεν μοιάζει να ανήκει σ’ αυτούς. Συνεχίζει να μιλά σταράτα για πολλά από τα θέματα της δημόσιας ζωής.

Καθώς ολοκληρώνεται σε λίγο η πρώτη σεζόν του Εθνικού Θεάτρου, την ευθύνη της οποίας είχε απόλυτα ο ίδιος, τον ρωτώ τι πηγαίνει καλά και τι όχι: «Δεν σκέπτομαι έτσι, ακόμα και αν πολλά δείχνουν ότι πηγαίνουν καλά», απαντά. «Στα δημοσιονομικά θέματα πηγαίνουμε καλύτερα. Οι περισσότερες παραστάσεις μας έχουν από αρκετή έως μεγάλη ζήτηση. Κάθε μας σκηνή αποκτά τη δική της ταυτότητα, που αφορά το κλασικό και σύγχρονο ρεπερτόριο (κεντρική σκηνή), τη νεοελληνική δραματουργία (Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»), το πειραματικό θέατρο (Πειραματική Σκηνή), το μουσικό και χορευτικό θέατρο (Rex). Με χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση προχωρεί η ανακαίνιση του Rex, που θα στεγάσει, ίσως από τα μέσα της επόμενης χρονιάς, την Παιδική και Εφηβική Σκηνή. Πραγματοποιούμε συμπράξεις με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, που δεν έχουν επιχειρηθεί ξανά. Συνεργαστήκαμε με το ιστορικό θέατρο Βαχτάνγκοφ χάρη στη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας. Το Ίδρυμα Νιάρχου στήριξε ήδη την Πειραματική Σκηνή. Από την άλλη, όμως, η Σχολή του Εθνικού αυτήν τη στιγμή δεν είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι. Παραμένει αδιαβάθμητη, όπως όλες οι σχολές, ενώ θα έπρεπε να είναι ανώτατη και να έχει καθιερώσει ένα πρόγραμμα σπουδών – που μέχρι τώρα δεν υπήρχε. Παρ’ όλα αυτά, αυτήν τη στιγμή μια ομάδα σπουδαστών μας πηγαίνει για σεμινάρια στη Σαουμπίνε, ενώ μια καθηγήτρια από το Κρατικό Ινστιτούτο Θεάτρου της Ρωσίας διδάσκει στη σχολή μας».

Το σχέδιο να μεταφερθεί η Δραματική Σχολή στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παππά εκκρεμεί: «Ο χώρος χρειάζεται προσαρμογή και αυτό προϋποθέτει μια σημαντική χορηγία που συζητάμε». Αν μη τι άλλο, το διοικητικό συμβούλιο ενέκρινε την ίδρυση Σχολής Σκηνοθεσίας. «Έχουμε πια καλύτερες σχέσεις με το Δ.Σ.», επιβεβαιώνει ο Στάθης Λιβαθινός. «Και μέσω της νέας αυτής σχολής πρέπει να βοηθήσουμε τους νέους που θέλουν να σπουδάσουν το κατεξοχήν καλλιτεχνικό επάγγελμα του 20ού αιώνα. Ακόμα περισσότερο, όμως, θα μπορούν να υπηρετήσουν το θέατρο ως μια πνευματική ανάγκη μιας ολόκληρης κοινωνίας».

Και ενώ στους Δελφούς θα πραγματοποιηθεί το Στούντιο Αρχαίου Δράματος, υπάρχει και ένα τμήμα συγγραφής νεοελληνικού θεατρικού έργου. «Είναι το μέλλον του θεάτρου μας. Ωστόσο, δεν είμαι ακόμα ευχαριστημένος με τη δουλειά που γίνεται με τους νέους συγγραφείς. Κατ’ αρχήν, δεν ξέρουν πού θ’ ανεβάσουν τα έργα τους. Αλλά το Εθνικό Θέατρο οφείλει να υποστηρίξει τις καλύτερες φωνές και πράγματι διαλέξαμε τέσσερα τέτοια έργα. Σύγχρονο, εξάλλου, είναι και το έργο του Γιάννη Οικονομίδη που ανεβάσαμε τον περασμένο χειμώνα, αλλά και ο “Θερισμός” του Δημήτρη Δημητριάδη, που παρουσιάζουμε τώρα».

Και ενώ το τελευταίο ανεβαίνει στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία της Έφης Θεοδώρου το πρώτο μέρος της τριλογίας του Στρατή Τσίρκα «Ακυβέρνητες Πολιτείες», αποτέλεσμα της πρώτης συνεργασίας των δύο ιστορικών οργανισμών. Πώς θα φαινόταν, άραγε, αυτό στον Ροντήρη και τον Κουν; «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι που δεν είναι μετριότητες χαίρονται με τέτοιες δημιουργικές συναντήσεις – έχουν κάτι να προσφέρουν, που η κοινωνία περιμένει», απαντά ο διευθυντής του Εθνικού.

Αυτή η λέξη, η κοινωνία, επιστρέφει συχνά στη συζήτησή μας. To Εθνικό συνεχίζει εμπλουτισμένο το πρόγραμμα παραστάσεων στα νοσοκομεία, που είχε εγκαινιάσει η προηγούμενη διοίκηση. Από φέτος δημιουργεί και πυρήνα θεατρικής εργασίας μέσα στις φυλακές, που, με επιμέλεια του Στρατή Πανούγιου, θα παρουσιάσει την “Τρικυμία” του Σέξπιρ. «Με τη δράση “Συνέβη στην Ελλάδα” επανερχόμαστε κάθε τόσο στην Ιστορία, που αφηγούμαστε με θεατρικό τρόπο σε σκηνοθεσία του Νίκου Χατζόπουλου και με τη συνεργασία μιας ομάδας ερευνητών, οι οποίοι εστιάζουν σε διακεκαυμένες ζώνες της ελληνικής Ιστορίας. Το τελευταίο φετινό αφιέρωμα θα αφορά την ιστορία των δανείων της Ελλάδας».

Παράλληλα, συνεχίζονται οι πρωτότυπες εκδηλώσεις σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, όπου ομάδα ηθοποιών αποδίδει θεατρικά κείμενα σε σχέση με διαφορετικά εκθέματα. Ο Στάθης Λιβαθινός μοιάζει να πιστεύει ότι η Ιστορία αφορά έναν πολιτιστικό οργανισμό όσο και την ίδια τη συνείδηση της σύγχρονης κοινωνίας.

«Ο τρόπος που ζούμε και σκεπτόμαστε είναι εντελώς αντιιστορικός και απολύτως διχαστικός», απαντά. «Αυτό είναι κάτι που δυστυχώς οι πολιτικοί -άλλοτε άθελά τους και άλλοτε ηθελημένα- το καλλιεργούν. Ένα πρόβλημα της κοινωνίας μας είναι η έλλειψη μνήμης. Και πιστεύω ότι το Εθνικό πρέπει να μιλήσει γι’ αυτή και να την καλλιεργήσει θεσμικά. Μια χώρα με πολιτισμό σαν τον δικό μας δεν θα έπρεπε να είναι όμηρος μιας τέτοιας αμνησίας. Μας ζητούν το “Συνέβη στην Ελλάδα” από σχολεία και πανεπιστήμια. Το θέμα, όμως, δεν είναι να κάνουμε τη δουλειά των καθηγητών, αλλά να φέρουμε τους ανθρώπους κοντά μας στο θέατρο, και να καλλιεργήσουν τη μνήμη μαζί με τον πολιτισμό ως υπόβαθρο ζωής. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε θέματα και να συγκινήσουμε. Ίσως και να διχάσουμε, υπερασπιζόμενοι κάτι ενωτικό».

Είναι ένα από τα κίνητρα και μερικών θεατρικών επιλογών: «Αποζητάμε παραστάσεις που να έχουν κάποιο νόημα, που θα φέρουν αλλαγές στα μυαλά και τα αισθήματα των ανθρώπων. Να προτείνουμε ένα θέατρο συνόλου για μια κοινωνία συνόλου- γιατί, κακά τα ψέματα, δεν αγαπάμε το σύνολο ως χώρα. Μια τέτοια παράσταση θα είναι και αυτή της “Ειρήνης” που θα παρουσιαστεί φέτος στην Επίδαυρο με τη συνεργασία της Καμεράτας σε μουσική Νίκου Κυπουργού και με πρωταγωνιστή τον Τζίμη Πανούση. «Ήταν δική μας πρόταση να υποδυθεί ο κ. Πανούσης τον Τρυγαίο», λέει ο διευθυντής του Εθνικού. «Έρχεται, βέβαια, ως ηθοποιός και όχι ως καλλιτέχνης ενός ουάν μαν σόου».

Η «Ειρήνη» θα παιχτεί στις 21 και 22 Ιουλίου, ενώ στις 28 και 29/7 θα ακολουθήσει στην Επίδαυρο η «Άλκηστη» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου, με τους Γιάννη Φέρτη, Νίκο Κουρή, Μαρία Κίτσου, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο.

Όσο για τον χειμώνα, έχουν οριστικοποιηθεί οι παραστάσεις του «Πέερ Γκιντ» του Ιψεν σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη και του «Ψηλά από τη γέφυρα» του Αρθουρ Μίλερ σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Κιμούλη.

«Στο εξωτερικό πουλάμε φύκια»

«Δυστυχώς, το κομμάτι του προϋπολογισμού που αφορά τον Πολιτισμό είναι ελάχιστο σε σχέση με ό,τι διαθέτουμε και με την προβολή που αξίζει – εδώ και στο εξωτερικό. Πουλάμε φύκια! Πιστεύω ότι η Κονιόρδου αντιλαμβάνεται την κατάσταση, όπως την αντιλαμβανόταν και ο Μπαλτάς. Πρέπει το ελληνικό κράτος να υποστηρίξει σοβαρότερα το μόνο πράγμα που μπορεί να προσφέρει ανάπτυξη τον πολιτισμό – σε σχέση και με τον τουρισμό. Τα νησιά και τις θάλασσες μας τα έδωσε ο Θεός. Τα υπόλοιπα, όμως, πρέπει να τα κάνουμε μόνοι μας».

«Το θέατρο δεν είναι εφημερίδα»

Αποτυπώνεται, άραγε, η κρίση στο νέο ελληνικό έργο; «Μερικές φορές, ευτυχώς ναι. Και μερικές φορές, ευτυχώς όχι», απαντά ο Στάθης Λιβαθινός. «Όταν μια πολιτική και κοινωνική κατάσταση αποτυπώνεται με έναν πολύ ευθύ και άμεσο τρόπο, δίχως να έχει περάσει από το χέρι ενός Σέξπιρ ή ενός Μπρεχτ, υπάρχει κίνδυνος να δεις στη σκηνή ό,τι διαβάζεις στις εφημερίδες. Και αυτό δεν είναι θέατρο».

«Οι νέοι χρειάζονται μόρφωση»

Και για τους νέους ηθοποιούς, τι γνώμη έχει; «Μπορεί να απογοητεύσω κάποιους, αλλά πολλοί νέοι είναι αρκετά πιο ακαλλιέργητοι απ’ ό,τι δικαιούνται να είναι – γιατί και ικανότητες έχουν και ταλέντο. Όπως έλεγε και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, «η νεότητα δεν είναι επάγγελμα». Δεν αρκεί, λοιπόν. Και αν η χώρα δεν βοηθά, πρέπει οι νέοι καλλιτέχνες μας να πάρουν τη βαλίτσα τους και να βγουν στον κόσμο. Ταξιδεύοντας, συναντώ συχνά λιγότερο ταλαντούχους ανθρώπους που εξοπλίζονται, όμως, με καλύτερη μόρφωση».

Μια «Αΐντα» χωρίς ελέφαντες

Μπορεί ο Στάθης Λιβαθινός στο Εθνικό Θέατρο να μην ανέλαβε φέτος καμιά σκηνοθεσία, δίνοντας βήμα στους συναδέλφους του, όμως δέχτηκε μια πρόταση που ήρθε από έναν ξένο ευρωπαϊκό οργανισμό, τη Εθνική Όπερα των Βρυξελλών. Τον Μάιο, λοιπόν, θα παρουσιάσει στο Βασιλικό θέατρο Ντε Λα Μονέ των Βρυξελλών την «Αΐντα» του Βέρντι. Θα είναι μια σκηνοθεσία κλασική ή νεωτερική; «Σίγουρα, πάντως, θα είναι μια σύγχρονη παραγωγή», απαντά. «Θα είναι μια “Aΐντα” χωρίς ελέφαντες». Το καλοκαίρι του 2018, πάντως, θα σκηνοθετήσει για το Εθνικό το σεξπιρικό «Τίμων ο Αθηναίος», που θα παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Αθηνών και τον χειμώνα θα ανέβει στην Κεντρική Σκηνή.

03.03.2017, Απέργης Φώτης «Στάθης Λιβαθινός: Είμαστε όμηροι της αμνησίας» ependisinews.gr

Για το link πατήστε εδώ