Ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός μιλάει στο «Βήμα» για το έργο του Πιερ Κορνέιγ που σε διασκευή του Τόνι Κούσνερ θα ανεβάσει η Εταιρία Θεάτρου «Δόλιχος» στα μέσα Απριλίου.

Ο πατέρας, δικηγόρος επιτυχημένος από την Αβινιόν, αναγκάζει το γιο του να φύγει από το σπίτι για να γλιτώσει από την τυραννία του. Χρόνια αργότερα, όταν έρχεται η ώρα του απολογισμού και σχεδόν του θανάτου, αποφασίζει να τον αναζητήσει. Ο γιος του όμως είναι εξαφανισμένος. Όποιο τρόπο και αν μεταχειρίζεται ο πατέρας του για να τον ξαναβρεί αποδεικνύεται μάταιος. Ώσπου φτάνει στη σπηλιά του μάγου Αλκάντρ. Ο μάγος τον υποδέχεται στο «εργαστήριό» του και αφού τον δοκιμάζει αποφασίζει να του δείξει τη ζωή του γιου του όπως την έζησε από την ημέρα που έφυγε από το σπίτι. Μια ζωή γεμάτη από ερωτικές περιπέτειες, «καταστροφικές, αυτοκαταστροφικές, υπέροχες γεμάτες ποίηση, πόνο και μια ιλιγγιώδη αναζήτηση της αγάπης. Όλες όμως τελειώνουν με φρικτό θάνατο». Κάποια στιγμή ο πατέρας θα δει το γιο του να πεθαίνει μπροστά στα μάτια του και τότε θα χιμήξει κλαίγοντας, για πρώτη ίσως φορά στη ζωή του, στο χώρο όπου «εκτυλίχθηκε» η ζωή του. Παραβιάζει τον όρο που του είχε βάλει ο μάγος να μην μπει ποτέ στον «μαγικό» κύκλο, η υπόθεση όμως δεν σταματά εκεί.

Ελεύθερα διασκευασμένο από τον αμερικανό συγγραφέα Τόνι Κούσνερ με τον τίτλο «Φρεναπάτη», το κλασικό έργο του Πιερ Κορνέιγ «Κωμική Ψευδαίσθηση» ανεβαίνει από την Εταιρεία Θεάτρου «Δόλιχος» που επανέρχεται στο «Από Μηχανής Θέατρο» έπειτα από την εξαιρετικά επιτυχημένη πρώτη «διαδρομή» με το έργο του επίσης Αμερικανού Ρίτσαρντ Καλινόσκι «Το κτήνος στο φεγγάρι» το οποίο ολοκλήρωσε πριν από λίγους μήνες τον δεύτερο κύκλο παραστάσεών του. «Ο Τόνι Κούσνερ διασκεύασε το πρωτότυπο έργο αλλά την ποίηση που βρήκε στον Κορνέιγ την άφησε ανέγγιχτη. Επενέβη μόνο στο ‘χειρισμό’ της εποχή του έργου, στο χιούμορ και στη συντομία του συρρικνώνοντας τις πέντε πράξεις σε δύο» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο Στάθης Λιβαθινός, σκηνοθέτης της παράστασης, η οποία θα αποτελέσει και την εναρκτήρια του «Δόλιχου» την ερχόμενη σεζόν στη μόνιμη πλέον στέγη του στο θέατρο «Πορεία». Και προσθέτει: «Με εντυπωσίασε ο Κούσνερ. Τον ανακαλύψαμε με τον Δημήτρη Τάρλοου αφού είχαμε αρχίσει να μελετάμε τον Κορνέιγ. Τον βρήκαμε στο “δρόμο” ή μας βρήκε εκείνος. Στη διασκευή του Κούσνερ είδα τον Κορνέιγ πιο σύγχρονο και πιο συμπυκνωμένο, γεγονός που τον έκανε πιο προσιτό. Αυτό δε σημαίνει ότι εγκατέλειψα την επιθυμία μου να “αγγίξω” κάποια στιγμή τη δημιουργία του παρά τις μεγάλες δυσκολίες που ελλοχεύουν σε ένα τέτοιο εγχείρημα».

Γεννημένος στο Μανχάταν το 1956, ο Τόνι Κούσνερ οφείλει τη φήμη του κυρίως στο πολυβραβευμένο έργο του επτάωρης διάρκειας με τίτλο «Άγγελοι στην Αμερική», που γνώρισε τεράστια επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Η διασκευή του αριστουργήματος του Κορνέιγ δεν είναι η πρώτη στο ενεργητικό του, αφού έχει μεταξύ άλλων διασκευάσει τη «Στέλλα» του Γκαίτε και τον «Καλό άνθρωπο του Σε-Τσουάν» του Μπρεχτ. «Αριστερός και γνωστός ομοφυλόφιλος, ο Κούσνερ είναι σήμερα ένας μαχόμενος συγγραφέας. Στη “Φρεναπάτη” στηρίζει ένα παιχνίδι ψευδαισθήσεων “παίζοντας” μέσα από ένα οξύτατο χιούμορ που διακρίνει και τον ίδιο ως άνθρωπο, με ζητήματα όπως ο χρόνος και η ταυτότητα» εξηγεί ο σκηνοθέτης και προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά του: χιούμορ, σκόρπιες ρίμες, «κομμάτια» φθηνού και υψηλού θεάτρου, λόγιο στυλ αλλά και γλώσσα αργκό, μεταφυσική και αλχημεία, ψυχανάλυση και παραποίηση, τυχαιότητα, κυνισμός και αναρχία. Και όλα αυτά μέσα σε ένα κλίμα πιο βίαιο, πιο σπαρακτικό και πιο επικίνδυνο από εκείνο πρωτότυπου, το οποίο δίνει στο έργο τη συγκεχυμένη μορφή ενός «υπέροχου εφιάλτη».

Σαιξπηρικού μεγέθους ο κόσμος του Κορνέιγ δεν στερείται της πολιτικής τους διάστασης. «Είναι ένα έργο πολιτικό με την έννοια ότι ανοίγει λογαριασμούς σε σχέση με το ίδιο το φαινόμενο της ποίησης και της τέχνης και γενικότερα στη ζωή» παρατηρεί ο Στάθης Λιβαθινός. Πολιτικά έργα, με την ευρύτερη πάντα έννοια του όρου, ήταν και οι δύο προηγούμενες δουλείες του, το «Κτήνος στο φεγγάρι» και το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ «Πριν την αποχώρηση» που παρουσιάζεται αυτόν τον καιρό στο Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας, μια παράσταση η οποία θα επαναληφθεί την ερχόμενη θεατρική περίοδο ενώ τον Μάιο θα ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο της Θεατρικής Άνοιξης. «Δεν την περίμενα την επιτυχία του έργου. Η επιτυχία, βλέπετε, είναι κάτι που θέλεις πάντα αλλά που δεν πρέπει να σκέφτεσαι ποτέ. Γιατί αν τη σκέφτεσαι σε καταστρέφει… προτού έρθει! Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση η άνοδος του Γεργκ Χάιντερ και του ακροδεξιού κόμματός του στην Αυστρία επαλήθευσε την πολιτική πλευρά του έργου, που θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μία φράση: ‘Ο φασισμός ήταν αύριο’» σχολιάζει ο σκηνοθέτης και αναφέρεται στην απόρριψη της πρότασής του να παρουσιάσει τη σοφόκλεια «Ηλέκτρα» στα εφετινά Επιδαύρια: «Δεν αισθάνομαι καμιά πικρία για την απόφαση της επιτροπής. Δε συνέβη τώρα, θα συμβεί μια άλλη φορά. Η τραγωδία είναι ένα είδος θεάτρου με το οποίο ακόμη δεν έχω ασχοληθεί. Θέλω όμως πολύ να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου. Η προετοιμασία ωστόσο μιας αρχαίας τραγωδίας είναι τόσο μεγάλη που σκέφτομαι ότι ίσως τελικά να είναι κέρδος για μένα που δε θα κατεβώ εφέτος στην Επίδαυρο». […]

09.04.2000, Αρφαρά Κάτια «Το ερωτικό παιχνίδι της Φρεναπάτης», Το Βήμα

Για το link πατήστε εδώ