Οι ιδιομορφίες και τα χαρακτηριστικά της ζωής του τόπου τους αποτελούν συνήθως και τα ισχυρότερα ερεθίσματα για τους περισσότερους συγγραφείς του σύγχρονου θεάτρου. Και φυσιολογικά προσφέρουν το βασικό υλικό των έργων τους, ένα υλικό όμως που, ανάλογα με τη δύναμη και το βάθος της συγγραφής, κατορθώνει συχνά να ξεπεράσει την «τοπική» του διάσταση και να φθάσει στα άρια του παγκόσμιου και διαχρονικού συμβολισμού, προκαλώντας έτσι ένα ενδιαφέρον πολύ πέραν των ειδικών συνθηκών της αρχικής «εκκίνησής» του.

Ένα τέτοιο ενδιαφέρον, λοιπόν, έχει και το έργο του πολυσυζητημένου τις τελευταίες δεκαετίες Αμερικανού συγγραφέα και ηθοποιού Σαμ Σέπαρντ, «Άγρια Δύση» (που παίζεται φέτος στο Θέατρο των Εξαρχείων). Καθώς, ξεκινώντας από στοιχεία σαφώς αναγνωρίσιμα για την αμερικανική τους «ταυτότητα», επιτυγχάνει να αγγίξει – έστω και με πρωτόγονο τρόπο – δυνάμεις και μηχανισμούς της ανθρώπινης ζωής ευρύτερης εμβέλειας και αποδοχής.

Συγκεκριμένα, στην «Άγρια Δύση» του αυτή ο Σέπαρντ δίνει το περίγραμμα δύο σχεδόν «τυπικών» μορφών της νεαρής ηπείρου (ενός κατεστημένου και ενός περιθωριακού) και στη συγκρουσιακή – παρότι πρόκειται γι’ αδέλφια – σχέση τους. Μια σχέση που αποδεικνύει και την εκ φύσεως σαθρότητα των θέσεών τους. Αφού η επαφή τους και η σταδιακή αλλαγή των εξωτερικών συνθηκών οδηγούν τους ήρωες σε πλήρη σχεδόν μεταβολή των προσανατολισμών τους.

Το έργο, όμως, δεν περιορίζεται εκεί. Ούτε εξαντλείται στο επίπεδο της κοινωνικής κριτικής – οπότε φυσιολογικά το ενδιαφέρον του δεν θα ξεπερνούσε τα όρια της αμερικανικής κοινωνίας. Αλλά προχωρεί και σε άλλες «περιοχές» της βίωσης και της συμβίωσης, όπως το λεγόμενο «καϊνικό» σύνδρομο (μέσω της ενστικτώδους «καταστροφικής» διάθεσης που έχουν ο ένας για τον άλλον οι δύο ήρωες), την αίσθηση της – φυσικής ή μεταφυσικής – «απειλής» (που μοιάζει πια να καταδιώκει το σύγχρονο άνθρωπο σε οποιοδήποτε μέρος της γης κι αν βρίσκεται) και άλλα. Με αποτέλεσμα, έτσι, τη δυναμική και ουσιαστική – παρότι «υπόγεια» – προβολή μιας γενικευμένης «προβληματικής» πάνω στη ζωή, έστω κι αν καταλήγει στην κοινή πια διαπίστωση του ανθρωπίνου αδιεξόδου…

Την κατεύθυνση της «γενίκευσης» φαίνεται να στοχεύει, εξάλλου, και η – σκηνοθετημένη από τον Τάκη Βουτέρη, πάνω στη θαυμάσια μετάφραση της Αννίτας Δεκαβάλλα – παράσταση του «Θεάτρου των Εξαρχείων», αφήνοντας πίσω της τον «ηθογραφικό» πειρασμό. Τουλάχιστον όσον αφορά στις δύο κεντρικές μορφές του έργου και το σφιχτό και άγριο κόσμο τους, (αντίθετα με τα άλλα «περιφερειακά» πρόσωπα, τα οποία επιπλέον σχεδιάζονται σχεδόν γραφικά στην παρουσίασή τους από τον Γιώργο Σαμπάνη και την Αλεξάνδρα Παντελάκη).

Έτσι, με σίγουρους ρυθμούς και αυξανόμενη ένταση, παρουσιάζεται η σύγκρουση και αναδιάταξη των δύο ηρώων, που υποδύονται πληθωρικά μα και με πειστικότητα, ο Μάνος Βακούσης και ο Στάθης Λιβαθινός (ο οποίος, πάντως, κάποιες στιγμές ολισθαίνει σε μια επίδειξη «επιδεξιότητας»), σηκώνοντας άξια το βάρος της διευρυμένης σημασίας του έργου. Μιας σημασίας που υποστηρίζει και η υποβλητική σχεδίαση του χώρου από τον Άγγελο Αγγελή και βοηθιέται αποφασιστικά από την -πραγματικά επιβάλλουσα ύφος και ατμόσφαιρα- μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη. Ώστε, εν τέλει, όχι μόνο να κερδίζεται πλήρως ο θεατής, αλλά κι ολόκληρο το «νόημα» αυτής της «Άγριας Δύσης»…

13.01.1997, Παγκουρέλης Βάιος «Η σημασία της σύγκρουσης», Ελεύθερος Τύπος

Για το link πατήστε εδώ