Η περιπέτεια του βασιλιά Ληρ

Ο Κώστας Καζάκος μ’ έναν πολυμελή και σημαντικό θίασο μεταφέρει στη σκηνή του Ηρωδείου στις 22 και 23 Ιουλίου τη δική του πρόταση για την σαιξπηρική τραγωδία

Ο Κώστας Καζάκος εδώ και πολλά χρόνια ονειρευόταν να φέρει στη σκηνή τον σαιξπηρικό «Βασιλιά Ληρ», Το εγχείρημα δύσκολο, βρήκε αυτό το καλοκαίρι το χώρο του και στις 22 και 23 Ιουλίου ένας πολυμελής και πολύ σημαντικός θίασος θα ανέβει στη σκηνή του Ηρωδείου για να μεταφέρει τη δική του πρόταση για τη σαιξπηρική τραγωδία.

Με συνοδοιπόρους σ’ αυτό το ταξίδι τον Λεωνίδα Τριβιζά – υπογράφει τη σκηνοθεσία – που επανέρχεται στο θεατρικό προσκήνιο μετά από δεκαετή απουσία, αλλά και πολλούς καλούς ηθοποιούς όπως ο Στάθης Λιβαθηνός, ο Γιώργος Κέντρος, ο Κοσμάς Ζαχάροφ, ο Φιλαρέτη Κομνηνού η Λυδία Φωτοπούλου και ο Πέτρος Φιλιππίδης, ο Κώστας Κοζάκος, με το φορτίο της ερμηνείας του Ληρ, θα επιχειρήσει να μας ταξιδέψει,στα άδυτα ενός βασιλείου που γνώρισε την αίγλη και την παρακμή, στα μυστικά της ψυχής ενός βασιλιά που γνώρισε τη δόξα και τη μοναξιά, την αποδοχή και την απόρριψη.

Γραμμένη το 1606 και τυπωμένη σε δύο παραλλαγές: η τραγωδία του Σαίξπηρ, μια από τις πλουσιότερες σε επεισόδια και συγκλονιστικές σε δραματικότητα δημιουργία του, χαρακτηρίστηκε από τους μελετητές του δημιουργού της, «τραγωδία της αχαριστίας», «τραγωδία των γηρατειών» και ακόμη «τραγωδία του ανθρώπου που ζούσε στην ψευδαίσθηση κι ανακαλύπτει την αλήθεια».

Αντλώντας το υλικό του – όπως και άλλες φορές από το «Χρονικό του Χόλινσεντ» (16ος αιώνας) και την «Ιστορία των βασιλειάδων της Βρετανίας» του Μόνμουθ (12ος αιώνας) ο Σαίξπηρ, συνέθεσε ένα δικό του αυτούσιο θεατρικό έργο με πρωταγωνιστές τον βασιλιά Ληρ τις τρεις κόρες του, το γελωτοποιό του και ακόμη τον κόμη Γκλόστερ και τον νόθο γιό του Έντμοντ.

Μεγάλη στιγμή της σαιξπηρικής δημιουργίας, «ο βασιλιάς Ληρ» διακρίθηκε γιατί συνδύασε την υψηλή ποιότητα δραματικής γραφής με την ποιητική διάθεση και την κίνηση ιδεών που είχαν να συνεισφέρουν στο διάλογο για την εξουσία και τις προεκτάσεις της.

Άλλωστε ο ρόλος του τραγικού βασιλιά, έγινε σταθμός στην πορεία μεγάλων ηθοποιών της ελληνικής σκηνής όπως εκείνη του Αιμίλιου Βεάκη, το ’38 στο Εθνικό Θέατρο.

Το έργο ξεκινά με την απόφαση του Ληρ να μοιράσει το βασίλειο του στις τρεις κόρες του κρατώντας όμως τον τίτλο και τις τιμές του βασιλιά. Η μικρότερη, στη διάρκεια της τελετής, θα αντισταθεί στην απόφαση του και αποφασίζει να ξενιτευτεί. Οι άλλες δύο, κρατούν όλα όσα τους παραχωρήθηκαν, διεκδικούν ακόμη περισσότερα και ο Ληρ ταπεινωμένος στα πρόθυρα της τρέλας αποφασίζει να φύγει μακριά στη χέρσα πεδιάδα με μοναδική συντροφιά του τον γελωτοποιό του. Το άλτερ εγκό του. Εγκαταλείπεται στο έλεος μιας καταιγίδας φυσικής και εσωτερικής. Και τότε, για πρώτη φορά, μέσα από την εξωτερική και εσωτερική θύελλα που τον συνταράσσει, ο υπερόπτης βασιλιάς, ξεκίνα την πορεία προς την αυτογνωσία. Αρχίζει να ανακαλύπτει την αλήθεια, αντιμετωπίζοντας την πραγματικότητα της φύσης.

Το οδυνηρό του οδοιπορικό έχει ήδη αρχίσει. Όπως και η εμφύλια διαμάχη για την εξουσία και άλλα παράλληλα επεισόδια που εμπλέκονται για να δώσουν πιθανές λύσεις τιμωρίας μέσα από τον αφανισμό της οικογένειας. Οι στιγμές αποκαλυπτικές έχουν τις αναφορές τους σε ζητήματα καυτά. Και σύγχρονα. Η εξουσία, η αγάπη, η τρέλα, η τιμωρία, η θυσία, ο σεβασμός είναι λίγα μόνο από τα θέματα του σαιξπηρικού «Ληρ».

«Το ερώτημα που τίθεται στον άνθρωπο του θεάτρου που επιχειρεί να ζωντανέψει μπροστά σε ένα σύγχρονο κοινό ένα θεατρικά έργο του παρελθόντος είναι: Γιατί ορισμένα έργα βαθιά ριζωμένα στην εποχή τους μπορούν να προσκαλέσουν, το ίδιο και σήμερα, στην ύπαρξη μας συγκινήσεις και ιδέες που μας διαφωτίζουν για την εποχή μας; Ο Λεωνίδας Τριβιζάς, είναι αυτός που θέτει το ερώτημα. Και στο ίδιο σημείωμα του που ακολουθεί το πρόγραμμα της παράστασης εξελίσσοντας τον προβληματισμό του καταλήγει: «Για μας δεν είναι η απορία ή η λογοτεχνία που φέρνει κοντά μας αυτό το οδοιπορικό μιας συνείδησης, μέσα από τις δοκιμασίες της οδύνης και της τρέλας, προς την αυτογνωσία, με άλλα λόγια την περιπέτεια του Βασιλιά Ληρ, είναι οι αναλογίες των ερωτημάτων και των καταστάσεων του τραγικού ήρωα με τη σύγχρονη αντίληψη για το τραγικό. Μόνο έτσι μπορούμε να καταλάβουμε για ποιο λόγο η σαιξπηρική δραματουργία μας συγκινεί σήμερα, ενώ άλλες κοινωνίες κλειστές σε αποκρυσταλλωμένες αξίες… Στο μέτρο που ο ήρωας είναι το σύμβολο μιας σύγκρουσης ανάμεσα στην προμηθεϊκή ανθρώπινη θέληση και στην παλιά νομιμότητα, στο μέτρο που είναι η εικόνα μιας αντιπαράθεσης ανάμεσα στις νεκρές δομές και στα ζωντανά κοινωνικά κύτταρα».

Η παράσταση του «βασιλιά Ληρ» και του θεάτρου Τζένη Καρέζη υπόσχεται να αποζημιώσει το κοινό της. Όλοι οι συντελεστές αυτής της πολυδάπανης παραγωγής που θα παρουσιαστεί από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη, δουλεύουν εδώ και μήνες, σκληρά. Να σημειωθεί ότι η μετάφραση είναι του Ερρίκου Μπελιέ και τη μουσική συνέθεσαν σι Α. Συμβουλόπουλος και Α. Τουλιάτος.

07.07.1996, Αδαμοπούλου Μαρία «Η περιπέτεια του βασιλιά Ληρ», Η Αυγή

 

Για το link πατήστε εδώ