Βρεθήκαμε στην πολύκροτη παράσταση του Στάθη Λιβαθινού «Ιλιάδα» που πρωτοπαίχτηκε το καλοκαίρι(2013) στα πλαίσια του φεστιβάλ Αθηνών . Η Ιλιάδα του Ομήρου (8ος αιώνας π.Χ) είναι ένα από τα δύο Ομηρικά Έπη που αποτέλεσε, μαζί με την Οδύσσεια, τα πρώτα λαμπρά (& αξεπέραστα) γραπτά δείγματα του Δυτικού Πολιτισμού. Η Ιλιάς από το Ίλιον (Τροία) χωρίστηκε από τους Γραμματείς της Αλεξανδρείας σε 24 ραψωδίες (Α-Ω) και αφορά την ιστορική διαμάχη (μήνις/ οργή) του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα, για τα λάφυρα ,το δέκατο χρόνο του πολέμου ανάμεσα στους Έλληνες (Αχαιοί, Αργείοι, Δαναοί κα) και τους Τρώες. Στην ανθρώπινη πολυετή μάχη «για ένα πουκάμισο αδειανό ,για μια Ελένη» ο Όμηρος εμπλέκει ενεργά και τους Ολύμπιους Θεούς που βοηθούν ευθέως ή υπογείως τον ήρωα της αρεσκείας τους. Είναι περιττό να τονίσουμε την Ομηρική “αξιακή” κοσμοαντίληψη και την αμιγώς Ομηρική λυρική θεώρηση του κόσμου, που ήθελε ανθρώπους και Θεούς σε συνεχόμενη διαπλοκή και δράση. Σημειώστε άλλωστε ότι οι Έλληνες αγνοούν την άπειρη απόσταση, τον αυστηρό διαχωρισμό που οι μονοθεϊστικές θρησκείες αποπειράθηκαν να εισάγουν-χωρίς να τα καταφέρουν εντελώς-μεταξύ του «εδώ» και του «επέκεινα», μεταξύ του ανθρωπίνου και θείου όντος.. (για περισσότερα Κ. Καστοριάδης)

Να γίνουμε βούκινο, τραγούδι στις επόμενες γενιές… και η απορία/ερώτηση του εξαιρετικού μεταφραστή Δ. Ν. Μαρωνίτη είναι απολύτως δικαιολογημένη: Προσφέρεται η ομηρική Ιλιάς για σκηνική διδασκαλία ή μήπως πρόκειται για αυθαίρετο βιασμό της επικής της φύσης και του ακροαματικού της προορισμού. Απάντηση και ναι και όχι. Ανάλογα με τις συγκεκριμένες κειμενικές επιλογές , αν ανιχνεύονται οι αμφίρροπες σχέσεις λόγου και πράξης, δράσης και αδράνειας, φράσης και μετάφρασης. Οπότε δεν αποκλείεται να αναδειχτεί η Ιλιάδα όχι μόνο θεμελιακό Έπος αλλά και προδρομικό δράμα, στο όριο της τραγωδίας (πρόγραμμα παράστασης).

Προδρομικό ως δράμα και ηρωική, η αντοχή των ηθοποιών, σχεδόν «Οδύσσεια», στην πολύωρη παράσταση του Στάθη Λιβαθινού, που αναμετρήθηκε με το θηρίο της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Αλλά έτσι αρέσκεται τούτος ο σκηνοθέτης να αναμετράται με τους «μεγάλους της γραφής» (Παπαδιαμάντη, Ντοστογιέφσκι κα ) και να αναπαριστά επί σκηνής το ψυχικό τους θησαυρό και την αρτιότητα της πένας τους. Εμείς μπορεί να μην είδαμε την πεντάωρη παράσταση, που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών ωστόσο οι τρεις ώρες και σαράντα πέντε λεπτά ήταν αρκετές για να ευφρανθούμε και να απολαύσουμε, εκτός από το Ομηρικό κείμενο και μια εξαιρετική παράσταση σε ερμηνείες, σκηνοθεσία και δραματουργική σύλληψη.

Και εδώ τίθεται το ερώτημα εσείς πόσο Ομηρικοί είστε; Ερώτημα που θέσαμε στον εαυτό μας, παρακολουθώντας την άρτια ροή των δραματικών πράξεων και την ερμηνευτική απλότητα/ουσία ενός δεκαπενταμελούς θιάσου . Δεν είναι μόνο τα σκηνοθετικά ευρήματα του Λιβαθινού που δεν μας έδωσαν κενό αέρος είναι και η λεπτότητα/ευθύνη που έδειξαν οι ηθοποιοί στην εκφορά του Ομηρικού λόγου. Να ξεχωρίσουμε ως σκηνές: την διάδραση καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης ανάμεσα στους Ολύμπιους θεούς, την Τρωική τριάδα Έκτορα-Πάρη-Πρίαμου, την πάλη ανάμεσα στο Μενέλαο και τον Πάρη, το ερωτικό ξελόγιασμα του Διός από την Ήρα και φυσικά τις θεατρικές αποτυπώσεις του Τρωικού πολέμου/πεδίο μαχών και ως δράση/κίνηση και ως αφήγηση (έξυπνο σκηνοθετικό εύρημα).

Στα μεγάλα συν[+] της παράστασης…

η μουσική σύνθεση του Λάμπρου Πηγούνη,

η κινησιολογία από τους Σι Μιαο Τζιε Μάχιμο & Μοναχό Σαολίν,

η επιμέλεια κίνησης από την Pauline Huguet,

τα σκηνικά –κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου (αν και θα προτιμούσαμε περισσότερη γύμνια !)

και οι ερμηνείες των Δημήτρη Ήμελλο (Αγαμέμνων/Ήφαιστος), Αμαλία Τσεκούρα (Άνδρομάχη), Άρη Τρουπάκη (Έκτωρ) και Χρήστου Τσεκούρα (Δίας). Κορυφαία του θιάσου Μαρία Σαββίδου!

Στο σύνολο το εγχείρημα ήταν επιτυχές και η θεατρική μεταφορά ουσιαστική καθώς οι Ομηρικοί ήρωες, θνητοί & θεοί, παρουσιάστηκαν ισότιμα ως όφειλαν και επιπλέον αναδείχθηκε άρτια σκηνοθετικά/κινησιολογικά, η σωματικότητα του Ομηρικού λυρισμού μέσα από το φοβερότερο όλων των ανθρώπινων πράξεων : τον πόλεμο/μάχη σώμα με σώμα. Η αποτύπωση των δυο βασικότερων ενστίκτων ζωής και θανάτου ήταν εμφανής και η αγωνία του Ομηρικού Ήρωα, για ένα τιμημένο/ηρωικό θάνατο (μεταξύ των άλλων αρετών) παροιμιώδης Έκπληξη για μας, η απαγγελία- ερμηνεία του αγαπημένου Καβαφικού ποιήματος «Τρώες» από τη Μαρία Σαββίδου.

Εν κατακλείδι[=]

η παράσταση Ιλιάδα είναι για την τόλμη του εγχειρήματος και για την προς εαυτόν ερώτηση «εσείς πόσο Ομηρικοί είστε»;

Βαθμολογία
8 στα 10. (…)

21.02.2014, Καναβάκη Αριάδνη «Ομηρικός οργασμός η Ιλιάδα του Στάθη Λιβαθινού στο θέατρο Χώρα. ..είδαμε και σχολιάζουμε…», www.kulturosupa.gr

Για το link πατήστε εδώ