Οικόπεδα με θέα: Θέατρο «Πορεία»

Μια παλιά βιωματική εμπειρία ανασυνθέτει ο πολυσυζητημένος (και άνισος) Αμερικανός συγγραφέας Ντέιβιντ Μάμετ: Την εμπειρία του ως κτηματομεσίτη όταν αγωνιζόταν σε αφελείς και ανίδεους να πουλήσει κάποια άχρηστα οικόπεδα στην Αριζόνα.

Το έργο του “Οικόπεδα με θέα” πού παρουσίασε σε μια αξιοπρόσεχτη παράσταση η Εταιρεία θεάτρου “ΔΟΛΙΧΟΣ” σε συνεργασία με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βέροιας είναι ίσως μια πολύτιμη άσκηση για τους κτηματομεσίτες, άλλα για το ευρύτερο κοινό μία μάλλον αδιάφορη θεατρική φλυαρία. Χωρίς υποτυπώδη δράση, μ’ ένα λόγο άμεσο ίσως, αλλά ιδιαίτερα φορτωμένο, προσεγγίζει ένα θέμα περιορισμένης απήχησης.

Ο πολυγραφότατος Ντέιβιντ Μάμετ, που έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με όλες τις εκφράσεις τού θεάτρου, έχει ουσιαστικά χάσει την ισορροπία και το μέτρο. Η παράσταση θα ήταν πλήρως αδιάφορη αν δεν την υπεστήριζαν με άκρα ευσυνειδησία ο σκηνοθέτης και οι ηθοποιοί.

Είναι η πρώτη σκηνοθετική εργασία του Στάθη Λιβαθηνού πού βλέπω κι ομολογώ ότι μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ο πολύ σύγχρονος τρόπος της διδασκαλίας των ηθοποιών. Αν και διαφωνώ ευρύτερα με τη θεατρική κακηχρησία των πολύ χαμηλών φωτισμών (τουλάχιστον στα περισσότερα έργα) με αποτέλεσμα να μας περιορίζουν τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με τους ηθοποιούς.

Ή παράσταση του Λιβαθηνού είχε ατμόσφαιρα. Κυρίως ατμόσφαιρα. Σ’ αυτό βοήθησε πολύ ουσιαστικά ή σκηνογραφική λύση πού πρότεινε και δημιουργικά εφάρμοσε η σκηνογράφος Ελένη Μανωλοπούλου, αλλά ή μερίδα του λέοντος ανήκει δικαιωματικά στους ηθοποιούς. Μπόρεσαν να συντονιστούν άψογα μεταξύ τους δίνοντας μια παράσταση συνόλου και θυμίζοντας σ’ ενότητα ερμηνείας και κλίμα τις αξέχαστες παραστάσεις πού έστηνε ο μέγας δάσκαλος Κάρολος Κούν.

Ο Δημήτρης Καταλειφός είναι ένας ηθοποιός σε ώρα δημιουργικής ωριμότητας. “Ντύθηκε” το ρόλο του Λεβίν με όντως αφοπλιστική αμεσότητα. Την ίδια αμεσότητα σε σημείο πού οι ηθοποιοί να ταυτίζονται με τούς ήρωες πού ενσαρκώνουν είχαν και οι άλλοι ερμηνευτές αυτής της παραλλαγής του προδομένου αμερικάνικου ονείρου.

Τούς αναφέρω ομότιμα εξαίροντας τον προσωπικό μόχθο του καθενός. Άρτο Άπαρτιάν, Γιώργο Κέντρο, Αλέξανδρο Μυλωνά, Δημήτρη Τάρλοου, Γιώργη Μάκρη και Ανδρέα Νάτσιο.

Είναι ίσως ελάχιστη αυτή η αναφορά, αλλά ο έπαινος (ανεπιφύλακτος) ανήκει σε όλους ισάξια. Σολίστ ο καθένας κατόρθωσαν να δώσουν ένα συνολικό αποτέλεσμα, φαινόμενο σπάνιο για το νεότατο θέατρό μας όπου κάθε ηθοποιός αυτοσχεδιάζει το σόλο του αδιαφορώντας για το συνολικό αποτέλεσμα.

Θα ήθελα να διατυπώσω μια επιφύλαξη ως προς τη μετάφραση τού Δημήτρη Τάρλοου. Είναι ζωντανή, θεατρική, αλλά δεν την υπηρετούν καθόλου οι επαναλήψεις βωμολοχιών πού δεν ενοχλούν ηθικά, αλλά αισθητικά τον θεατή. Δεν ξέρω το πρωτότυπο, αλλά πιστεύω ανεπιφύλακτα ότι θα μπορούσαν να αμβλυνθούν χωρίς ο θεατρικός λόγος να χάσει την αυθεντικότητά του.

“Οικόπεδα με θέα”, μια ακόμη έκφραση τού πολυσυζητημένου “αμερικάνικου ονείρου” πού τελικά δεν οδήγησε ούτε στο ιδεατό Ελδοράδο ούτε πουθενά αλλού. Μόνο στην άκρα ασφυκτική μοναξιά, στην απογοήτευση και στην πικρότατη διαπίστωση ότι το όνειρο πού διέγειρε τη φαντασία χιλιάδων ανθρώπων κι έβλεπαν την Αμερική σαν Γη της Επαγγελίας ήταν χάρτινο. Κι ίσως οι ελάχιστοι πού το προσέγγισαν το πλήρωσαν με ακριβά τιμήματα. Το όνειρο εξακολουθεί να παραμένει μια όντως απροσπέλαστη χίμαιρα.

17.03.2002, Μάτσας Νέστορας «Οικόπεδα με θέα: Θέατρο Πορεία», Εστία

 

Για το link πατήστε εδώ