Αρκετές πιθανές συναντήσεις, ιστορικά απραγματοποίητες και μερικές χρονικά ασυμβίβαστες, έχουν εμπνευστεί οι δραματουργοί στα πρόσφατα χρόνια. Εύκολα μπορώ να θυμηθώ το έργο «Λουίζα και Έμα» της Αν Ρος στο θέατρο «Μοντέρνοι Καιροί» προ δεκαετίας περίπου, όπου συναντιόνταν η Λουίζ Μισέλ, ηρωίδα της γαλλικής Κομμούνας με την επαναστάτρια της Οκτωβριανής Έμα Γκόλντμαν. Πριν από τρία χρόνια γίναμε μάρτυρες μιας άλλης πιθανής απίθανης συνάντησης ανάμεσα στον Μπρεχτ και τον Αϊζενστάιν στο έργο «Οι Υδροχόοι» του Λαρς Κλέμπεγκ στο θέατρο «Αθηνά», πρόπερσι επίσης στο θέατρο «Φανάρι» είδαμε μια ακόμα «Συνάντηση Κορυφής» του Ρόμπερτ Μακντόναλντ όπου η ερωμένη του Μουσολίνι Κλάρα Πετάτσι επισκέπτεται την «ομόλογό» της του Χίτλερ Εύα Μπράουν. Το στοιχείο που κυριάρχησε σ’ αυτά τα έργα ήταν μόνο το απροσδόκητο των συναντήσεων. Οι συγγραφείς έφερναν κοντά τα πρόσωπα της έμπνευσής τους, κόντρα σε κάθε ιστορική πραγματικότητα, δρασκελώντας μεγάλες αποστάσεις, χρονικές είτε γεωγραφικές και ουδέν έτερον. Το εύρημα εξαντλιόταν αφ’ εαυτού του. Καμιά έκρηξη δεν παραγόταν απ’ την παριστορική επαφή. Ούτε οι σκηνοθεσίες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός οι δε ερμηνείες, απ’ ό,τι θυμάμαι, δεν σημείωσαν ιδιαίτερη επιτυχία. Συνεπώς το έργο του Πάουλ Μπαρτς «Μια απίθανη συνάντηση- θα ήταν το πρώτο του είδους που πρωτοτυπεί αν δεν είχε προηγηθεί το συγγενικό «Αμαντέους» που και σε κείνο δύο συνθέτες διασταύρωσαν τις μπαγκέτες τους και εξέθεταν τη βαθιά ανταγωνιστική τους σχέση. Το «Αμαντέους» λοιπόν, που είχε ανέβει πριν από δεκαπέντε χρόνια στο θέατρο «Αθηνά» και έφερνε αντιμέτωπους τον Μότσαρτ με τον Σαλιέρι και η απίθανη συνάντηση του Μπαχ με τον Χέντελ στο θέατρο της οδού Κεφαλληνίας όχι μόνο επειδή μοιάζουν που και τα δύο αντιπαραθέτουν μουσικούς, αλλά και από άποψη γραφής, δραματικού περιεχομένου και πραγμάτευσης είναι τα καλύτερα της συνομοταξίας τους.

Ο Χέντελ έχει καλέσει σε τραπέζι τον Μπαχ και προβάλλει τη μεγαλοσχημοσύνη του έναντι της ταπεινότητας του καλεσμένου του. Η δια-γραφή των χαρακτήρων των δύο συνθετών είναι αριστοτεχνική και η εξομολογητική αποκάλυψη των αληθινών αισθημάτων του ενός προς τον άλλο απ’ τις καλές στιγμές της δραματουργίας. Οι διάλογοι σβέλτοι, ευφυείς, ψυχολογημένοι. Οι εμβόλιμος (ανάμεσα στους δύο) μπάτλερ με τις καίριες εμφανίσεις και τις δηλητηριώδεις ατάκες του, αν και όχι πρόσωπο πρωτότυπο διαχειρισμένο εντούτοις απολαυστικά. Τι λέει όμως το έργο; Τι συμπεραίνει ο θεατής; Μια αφελής κατάληξη είναι πως η ταπεινότητα, η ολιγάρκεια και εγκράτεια θρέφουν καλύτερα το ταλέντο. Ας σκεφθούμε κάτι λιγότερο αφελές. Μ’ όποιον τρόπο κι αν επιλέξαμε να ζούμε κάτι άλλο υποχρεωθήκαμε να απωθήσουμε. Επομένως η πιθανή συνάντηση είναι να έρθουμε κάποια στιγμή αντιμέτωποι μ’ αυτό που αρνηθήκαμε. Και με άλλα και σ’ άλλα επίπεδα, προκαλεί συλλογισμούς το έργο του Μπαρτς και υποκινεί προβληματισμό διαφόρων κατευθύνσεων κι αυτό είναι νομίζω μια πολύ ουσιαστική ιδιότητα. Ωστόσο, ακόμα κι αν η πρόκληση δεν φτάσει ώς το υπαρξιακό στρώμα, ακόμα κι αν σταθούμε στην εγκυκλοπαιδική γνωριμία δύο διάσημων συνθετών, που ο ένας ύμνησε με τη μουσική του το Θεό μέσα από μια άσημη και απλή ζωή και ο άλλος μέσα από μια υπερφίαλη, επιδεικτική και πομπώδη έχουμε κερδίσει μια γνώση, μια πληροφορία που μας παρέχεται συνυφασμένη με την εξαίσια μουσική των δύο αντιπαρατιθεμένων. Σίγουρα έχουμε να κάνουμε μ’ ένα έργο διαφορετικής αξίας απ’ τα συναφή, τα ανούσια και ασήμαντα και, αν θυμάμαι καλά, περισσότερο θεατρικό από το «Αμαντέους».

Παρά τις αρετές του το έργο θα μπορούσε σε πολλά σημεία του να γίνεται βαρετό. Όσο ενδιαφέροντα κι αν λέγονται, όσο σοφά κι αν είναι διατεταγμένη απ’ το συγγραφέα η δράση, κίνδυνος «κοιλιάς» υπάρχει πάντα όταν σε μεγάλο μέρος της διάρκειας δύο πρόσωπα συνομιλούν. Αν η σκηνική διευθέτηση υστερήσει και αρκεστεί στη δεξιότητα του έργου, όποιου έργου, κίνδυνος καθίζησης καραδοκεί. Η σκηνοθεσία εδώ αξιοποίησε όλα τα πλεονεκτήματα του έργου, εμπνεύστηκε στοιχεία ένθετα, συντόνισε τα μήκη, συνδύασε το λόγο με ενέργειες και παρήγαγε φυσικότητα. Ένα σοφό σκηνοθετικό ρεγουλάρισμα, μια γενική εποπτεία ενός ανθρώπου σοβαρού με θεατρική οξυδέρκεια και πείρα. Ο Στάθης Λιβαθινός είναι πράγματι σοβαρός, με την έννοια πως δεν είναι «φιγουρατζής», δεν κάνει πράγματα ακραία και μόνο για την εντύπωση. Κάθε του πρόταση είναι οργανική, ευνοεί ουσιαστικά το έργο και την παράστασή του. Μ’ αυτά τα προσόντα έχει καθιερωθεί σαν ένας σκηνοθέτης που οι παραστάσεις του είναι πάντα ενδιαφέρουσες. Μ’ αυτά τα προσόντα έχει καθιερωθεί σαν ένας σκηνοθέτης που οι παραστάσεις του είναι πάντα ενδιαφέρουσες. Μα φαίνεται πως έχει ακόμα ένα χάρισμα. Ξέρει να διδάσκει, δηλαδή να δείχνει και να καθοδηγεί τον ηθοποιό, να τον μετράει» και να τον προσανατολίζει.

Και οι τρεις ηθοποιοί που έπαιξαν τους ρόλους στο έργο του Μπαρτς είναι καταχωρισμένοι στη μερίδα των καλών υποκριτών. Στην εν λόγω παράσταση όμως ήταν άριστοι. Ο Ηλίας Ασπρούδης στο ρόλο του μπάτλερ Σμιτ συνέθεσε έναν ωραίο τύπο αφοσιωμένο και ταυτόχρονα δηκτικά επικριτικό, έδειξε όλη την κλίμακα της ψυχολογίας ενός συνθέτη χαμηλών πτήσεων, απωθημένων, που τάχθηκε στην υπηρεσία κάποιου που λατρεύει και φθονεί. Ο καλός ηθοποιός πρόσθεσε επιπλέον κι ένα κωμικά σκερτσόζικο περίβλημα που προκαλεί ιλαρότητα. Ο ταπεινόφρων Μπαχ του Σοφοκλή Πέππα μια αξιέπαινη υποκριτική δημιουργία. Ένα πορτρέτο που περιέχει την εποχή, την κοινωνική τοποθέτηση του ήρωα, τις κρυφές του επιθυμίες και τη λάβα που κοχλάζει στο κεφάλι του. Ο Βόγλης! Α, ο Βόγλης. Με όλην την κομψότητα, την αριστοκρατική χάρη, την επιτηδευμένη αφροντισιά και τη σπουδαιοφάνεια ενός συνθέτη του καλού κόσμου πλάστηκε με δεξιοτεχνία ο Χέντελ. Ο Βόγλης, βλέποντάς τον να παίζει με τόση άνεση σαν βιρτουόζος, ο έξοχος αυτός ρολίστας, μου θυμίζει την παρομοίωση με το παλιό καλό κρασί. Πολύ καλοί ηθοποιοί, απολαυστικές οι ερμηνείες τους είναι ωστόσο αυτονόητη ή πρέπει να υπογραμμισθεί πως η συμβολή του σκηνοθέτη και σ’ αυτόν τον τομέα θα πρέπει σίγουρα να ήταν καίρια.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια του Αγγέλου Αγγελή συνεπής και αρμονική επένδυση στο ωραίο σύνολο.

26.04.2001, Γεωργίου Αδριανός «Μαεστρίες: Μια πιθανή συνάντηση» Ραδιοτηλεόραση

Για το link πατήστε εδώ