Ο “Καζανόβα” στο “Αμόρε”

Ο Καζανόβα ο διάσημος καρδιοκατακτητής, μόνο με τον Δον Ζουάν (ή Δον Χουάν ή Ντον Τζοβάνι), θα μπορούσε να συγκριθεί. Ή μάλλον δεν θα μπορούσε να συγκριθεί, γιατί ο δεύτερος υπήρξε φανταστικό πρόσωπο που έπλασε καταρχήν ο Τίρσο ντε Μολίνα και ‘ανέπτυξαν’ στη συνέχεια κορυφαίοι συγγραφείς. Τζιοβάνι Τζιάκομο Καζανόβα έζησε στ’ αλήθεια, μεταξύ 1725 με 1798. Πέρασε στην ιστορία όχι μόνο για τις ερωτικές του ιστορίες, αλλά και ως διπλωμάτης και μυστικός πράκτωρ, στρατιωτικός και ιερωμένος, χαρτοπαίκτης, συγγραφέας ιστορικών πραγματειών και απομνημονευμάτων που φτάνουν τους δώδεκα τόμους. Περιηγήθηκε στην Ευρώπη, κινούμενος μεταξύ πριγκιπικών αυλών και φυλακών, προκαλώντας δολοπλοκίες, ερωτικά και οικονομικά σκάνδαλα, την ίδια στιγμή που συναγελαζόταν με το Ρουσώ και το Βολτέρο. Τελείωσε νομικές σπουδές στο πανεπιστήμιο της Πάντοβα το 1741, αλλά το 1745 τον συναντάμε βιολιστή στο θέατρο Σαν Σαμουέλ της Βενετίας. Το 1750 κινείται στην στοά των μασόνων της Λυών και το 1755 κατηγορείται ότι ασχολείται με τη μαγεία και φυλακίζεται στις φυλακές Πιόμπι της Βενετίας. Η απόδρασή του άφησε εποχή. Στο Παρίσι, στη συνέχεια, πρωταγωνίστησε στους κοσμικούς κύκλους, κατέστρωσε ένα σχέδιο δημόσιου λαχείου, αλλά σύντομα, άρχισε πάλι τις περιπλανήσεις του. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, γέρος και ξεπεσμένος, βρέθηκε βιβλιοθηκάριος του κόμητος Βάλτεστάιν. Με μια λέξη ήταν μια ξεχωριστή περίπτωση ανθρώπου, από αυτές τις σπάνιες των οποίων η ζωή είναι υπεράνω εννοιών όπως “καλό”, “κακό”, “ηθικό”, “ανήθικο”.

Γοητευμένη με την προσωπικότητά του, μια Ρωσίδα ποιήτρια, Μαρίνα Τσβετάεβα – η οποία θα ήταν διάσημη αν δεν είχε πέσει θύμα των κοσμοϊστορικών ανακατατάξεων της Οκτωβριανής Επανάστασης – γράφει δύο θεατρικά έργα με πρωταγωνιστή τον Καζανόβα. Το πρώτο με τίτλο ‘Περιπέτεια’ ή ‘Καζανόβα’ παρουσιάζεται στον εξώστη του θεάτρου «Αμόρε» σε μετάφραση του Λεωνίδα Καρατζά και σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού.

Το έργο είναι γραμμένο σε έμμετρο λόγο. Αν σκεφτούμε ότι γράφτηκε το 1919, όταν η Μαρίνα Τσβετάεβα ζούσε στην Μόσχα, άθλια, σε μια παγωμένη σοφίτα, πεινώντας μαζί με τις δυο κόρες της, δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστούμε από την κομψότητα και τη ποιότητα του στίχου της.

Να, λοιπόν, τι κάνουν οι λεπτές ψυχές όταν οι πραγματικές συνθήκες της ζωής τους ισοπεδώνουν: εφευρίσκουν τη μαγεία.

Η Τσβετάεβα πήρε ένα κεφάλαιο από τα απομνημονεύματα του Καζανόβα, συγκεκριμένα την ερωτική ιστορία με την ‘αλλιώς ωραία’ Εριέτα, κι έφτιαξε ένα κόσμο γοητείας σε πέντε εικόνες. Στις τέσσερις πρώτες ο εικοσιτετράχρονος ήρωας ανεβαίνει τα επτά σκαλοπάτια της αγάπης για χάρη της Εριέτας. Όταν έχει πατήσει και στο όγδοο, η Εριέτα εξαφανίζεται. Ο Καζανόβας θα ξαναβρεί σημάδι της δεκατρία χρόνια αργότερα. Τυχαία βρίσκεται, παρέα με τη χιλιοστή πρώτη ερωμένη του, στο ίδιο δωμάτιο όπου χωρίστηκε από Εκείνη. Τότε… το τέλος της ιστορίας θα το δείτε στο θέατρο.

Στην παράσταση του «Αμόρε», που θα διαρκέσει έως τις 2 Μαρτίου, τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι του Άγγελου Αγγελή, η μουσική του Νίκου Πλάτανου και παίζουν η Άννα Μάσχα, ο Αλέξανδρος Λογοθέτης, ο Θέμις Πάνου, η Δέσποινα Κούρτη, ο Άκης Βλουτής κι ο Νέστορας Κοψιδάς.

02.1997, Χ.Σ. «Ο Καζανόβα στο Αμόρε», C’ est la vie