«Καμιά φορά το όραμα αρκεί»

Ο Στάθης Λιβαθινός σκηνοθετεί τη «Βάσα» του Γκόρκι στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας

Ένας πατέρας που έχει ζήσει μια αμαρτωλή ζωή αργοπεθαίνει. Ο ρόγχος του, σαν σφύριγμα του αέρα, ακούγεται μέσα στα δωμάτια του σπιτιού. Τα παιδιά της οικογένειας περιμένουν να πεθάνει για να πάρουν το μερτικό τους και να φύγουν από το σπίτι. Η μητέρα προσπαθεί να συγκρατήσει τα κομμάτια, με τη βοήθεια του επιστάτη του εργοστασίου. Ο θείος, ο εκδικητής, ο αδελφός του πατέρα, βλέπει ότι έφθασε η ώρα να πάρει και εκείνος το δικό του μερτικό και να το αφιερώσει στον γιο που ανακάλυψε πρόσφατα ότι έχει. Όλοι κοιτάζουν τον εαυτό τους, κοιτάζουν προς τα έξω. Και μόνον εκείνη, η μάνα, κοιτάζει προς τα μέσα, γιατί δεν θέλει να αφήσει να διαλυθεί ό,τι δημιούργησε με τόσο κόπο. Είναι η «Βάσα» του Μαξίμ Γκόρκι. Γράφτηκε το 1908 και χαρακτηρίζεται από την ατμόσφαιρα και τις αποχρώσεις της προεπαναστικής εποχής.

Γνώστης της ρωσικής κουλτούρας και ψυχής, ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός, στην πρώτη του δουλειά μετά την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, επιστρέφει στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας (είχε σκηνοθετήσει παλαιότερα τα έργα «Μετά την αποχώρηση» του Μπέρχαρντ και το «Μια πιθανή συνάντηση» ανάμεσα στον Μπαχ και στον Χέντελ). Αποδεχόμενος την πρόταση της Μπέτυς Αρβανίτη και του Βασίλη Πουλαντζά, σκηνοθετεί ένα έργο που ο ίδιος τούς είχε προτείνει στο παρελθόν και το οποίο «εμπεριέχει αυτό το Πουθενά της Ρωσίας, ένα παιχνίδι χώρου και χρόνου, με τη μάνα να ζει κάπου μακριά, σε ένα μέρος απ΄ όπου όλοι θέλουν να φύγουν… Ασυνείδητα ίσως, ο Γκόρκι έχει γράψει μια υπαρξιακή τραγωδία. Είναι ένα από εκείνα τα έργα που το παρελθόν στη ζωή των ανθρώπων είναι πολύ πιο ουσιαστικό και ζωντανό από το παρόν τους. Και εδώ έχουμε να κάνουμε με το άρρωστο παρελθόν μιας οικογένειας μικρής και μεγάλης, μιας χώρας. Πλέγματα, αρρώστια, φθορά, και εκεί μέσα κάποιοι νέοι άνθρωποι θέλουν να σηκωθούν στα πόδια τους. Τι απ΄ όλα αυτά δεν είναι και ελληνικό;» αναρωτιέται ο σκηνοθέτης, που δουλεύει με βασικά εργαλεία «την ανθρώπινη ψυχή και τη σκηνή». Ταυτισμένος με το ρωσικό θέατρο, ίσως επειδή προέρχεται από τη Ρωσική Ακαδημία Θεάτρου, ο Στάθης Λιβαθινός έχει στο ενεργητικό του τον «Μολιέρο» του Μπουλγάκοφ και τον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι, που εξακολουθεί να παίζεται με επιτυχία στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού, για την οποία προτιμά να αποφύγει τις κρίσεις: «Για το μέλλον της», λέει, «δεν είμαι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος. Μπορώ όμως να είμαι αισιόδοξος για τον “Ηλίθιο”. Αυτό έχω κάνει και αυτό με αντιπροσωπεύει και χαίρομαι. Η αλήθεια στο θέατρο έβγαινε πάντα από τα υπόγεια. Και αν το Από Μηχανής, όπου παίζεται ο “Ηλίθιος”, δεν είναι υπόγειο, έχει όμως την ψυχή του στο υπόγειο». Σήμερα πάντως ομολογεί ότι νιώθει μια σχετική ανασφάλεια γι΄ αυτή την αλλαγή, «αν και ποτέ δεν είχα πιστέψει ότι θα ήμουν μόνιμος στην Πειραματική. Το μέλλον όμως του θεάτρου χρειάζεται και στέγη και πατρότητα και όραμα. Καμιά φορά το όραμα αρκεί…» μονολογεί. Όσο για το δικό του μέλλον…. Δεν αποκλείει δουλειές στο εξωτερικό. Άλλωστε στο Ηarvard παραδίδει ήδη μαθήματα για ηθοποιούς που μετεκπαιδεύονται.

Το έργο του Μαξίμ Γκόρκι «Βάσα» ανεβαίνει σε μετάφραση Χρύσας Προκοπάκη, σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, σκηνικά-κοστούμια Ελένης Μανωλοπούλου, φωτισμούς Αλέκου Αναστασίου, μουσική Θοδωρή Αμπαζή και βοηθό σκηνοθέτη τη Λίλλυ Μελεμέ.

Παίζουν: Μπέτυ Αρβανίτη, Μάνος Βακούσης, Κώστας Γαλανάκης, Ευτυχία Γιακουμή, Μαρία Καλλιμάνη, Ηλίας Κούνελας, Άννα Κουτσαφτίκη, Ελένη Ουζουνίδου, Δημοσθένης Παπαδόπουλος, Τζίνη Παπαδοπούλου. Η πρεμιέρα θα δοθεί απόψε στην Α΄ Σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας, στις 21.00.

25.12.2007, Λοβέρδου Μυρτώ «Καμιά φορά το όραμα αρκεί», Το Βήμα

 

Για το link πατήστε εδώ