Το πρόβλημα της μετανάστευσης, αναλλοίωτο στο διάβα των αιώνων, δείχνει την ισχύ του και μέσα από το θέατρο (όπως στο «Βλέμμα του μελαμψού άντρα»). Για την υποδοχή των μεταναστών μιλάει και ο συγγραφέας του έργου Ιγνάθιο ντελ Μοράλ.

«Πρέπει να γίνουμε καλύτεροι στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους άλλους», είπε ο Ισπανός θεατρικός συγγραφέας Ιγνάθιο ντελ Μοράλ, αναφερόμενος στο πρόβλημα της υποδοχής μεταναστών. Από την οπτική γωνία μιας ανύπαρκτης ή απροετοίμαστης εθνικής πολιτικής που δεν φρόντισε να δημιουργήσει μηχανισμούς υποδοχής οικονομικών μεταναστών, αντίθετα καλλιέργησε μια κουλτούρα ξενοφοβική και καχύποπτη, είδε το θέμα της μετανάστευσης και το δραματοποίησε στο έργο του «Το βλέμμα του μελαμψού άντρα» που ανέβασε ο Στάθης Λιβαθινός στην Πειραματική Σκηνή. Καλεσμένος του Εθνικού Θεάτρου, ο 49χρονος συγγραφέας, επισκέφτηκε την Αθήνα, είδε την παράσταση και μίλησε για το έργο του.

«Αφορμή ήταν μια φωτογραφία σε μια εφημερίδα, το 1992. Η φωτογραφία έδειχνε το πτώμα ενός νέγρου σε μια παραλία: κάποιος, που προσπαθώντας να φτάσει στις ισπανικές ακτές, πνίγηκε στο στενό του Γιβραλτάρ –χωρίζει τις ισπανικές ακτές από τις ακτές της Αφρικής που απέχουν μεταξύ τους 15 χιλιόμετρα. Στην είδηση που συνόδευε τη φωτογραφία αναφερόταν πως μάλλον ο νέγρος είχε προσπαθήσει να περάσει το στενό με κάποιον άλλο, που ίσως είχε ξεφύγει.

Η ιστορία ήταν εκεί. Ούτε εγώ ούτε κανένας στην Ισπανία πιστεύω πως θα μπορούσε να φανταστεί τις διαστάσεις που θα έπαιρνε το φαινόμενο: τώρα οι νεκροί υπό τέτοιες συνθήκες είναι δεκάδες κάθε καλοκαίρι. πριν από ένα χρόνο πέθαναν κάποιοι Αφρικανοί που προέρχονταν από χώρες νοτίως της Σαχάρας , καθώς προσπαθούσαν να πηδήσουν πάνω από το κιγκλίδωμα που έχει υψωθεί γύρω από την Μελίγκα, ισπανικό θύλακα στο μαροκινό έδαφος, το δικό μας τείχος του αίσχους. Αυτό που ήταν θλιβερή εξαίρεση έχει γίνει καθημερινή τραγωδία, που είναι η χειρότερη μορφή τραγωδίας, γιατί τη συνηθίζουμε».

«Το βλέμμα του μελαμψού» κέρδισε το Α’ βραβείο της Ένωσης Ισπανών Θεατρικών Συγγραφέων, το 1999 και λίγο αργότερα ο Ιμανόλ Ουρίμπε το μετέφερε στο σινεμά, κερδίζοντας στο Διεθνές Φεστιβάλ του Σαν Σεμπάστιαν.

«Είναι κοινοί οι προβληματισμοί που αφορούν το θέατρο, όπως κοινά είναι τα προβλήματα που αφορούν τις κοινωνίες», είπε από τη σκηνή του «Από Μηχανής» θεάτρου ο συγγραφέας. Και μίλησε για την αίσθηση που άφησε η παράσταση του έργου του. «Γελάσαμε, κλάψαμε, αλλά όταν γυρίσουμε σπίτι μας, θα έχει μείνει στην ψυχή και στη σκέψη μας, μια μικρή αγωνία για το τι συμβαίνει σ’ αυτούς τους ανθρώπους». «Η Ισπανία ως τη δεκαετία του ’80 έστελνε μετανάστες. Μετά, άρχισε να δέχεται, χωρίς να έχει δημιουργήσει μηχανισμούς υποδοχής τους. Στατιστικά ένας στους τρεις πεθαίνει, προσπαθώντας να περάσει από το Γιβραλτάρ. Το 2005 πνίγηκαν περισσότερα από 1000 άνθρωποι», λέει ο Ιγνάθιο ντελ Μοράλ.

Η άγνοια και ο φόβος «σκοτώνουν»

Το θέμα του έργου, άλλοτε απλοϊκό κι άλλοτε προφητικό, ιστορεί την άγρια νύχτα κατά την οποία μια τυπική οικογένεια κάνει πικ νικ στην παραλία, όπου η θάλασσα έχει ξεβράσει δύο Αφρικανούς, έναν μισολιπόθυμο κι ένα νεκρό. Ο φόβος, η καχυποψία, η άγνοια, τα κλισέ βγαίνουν άμεσα και χωρίς σκέψη στις αντιδράσεις των εκδρομέων, ενώ την ίδια στιγμή, ο μισοπνιγμένος άντρας συνέρχεται, και προσπαθεί, μάταια, να επικοινωνήσει μαζί τους.

Αφελείς, αφιλόξενοι και αλαζόνες εκδηλώνουν απάνθρωπη συμπεριφορά. Όλα – γλώσσα, έθιμα, προθέσεις, αισθήματα – τους χωρίζουν, παρά την προσπάθεια του Αφρικανού να τους δείξει ότι δεν έχει κακές προθέσεις, μόνο λίγο ψωμί και ένα ζεστό βλέμμα ζητάει, για να αντέξει την «σωτηρία» του από τον πνιγμό.

04.04.2006, Χατζηιωάννου Έλενα Δ. «Ιγνάθιο Ντελ Μοράλ: Ας βρούμε τρόπους υποδοχής των μεταναστών», Τα Νέα

Για το link πατήστε εδώ