Ο Αρθουρ Μίλερ ήταν και παραμένει το πιο θαλερό, το πιο τολμηρό, το πιο στρατευμένο στην κοινωνική πρόοδο πνεύμα του αμερικανικού θεάτρου. Ο μαρξιστής που έθεσε τις ιδέες του και το μεγάλο ταλέντο του στην υπηρεσία του λαϊκού ανθρώπου. Του εκμεταλλευόμενου και καταπιεζόμενου στην αδυσώπητη μητρόπολη του καπιταλισμού, τη «Δημοκρατία» των μεγάλων ταξικών ανισοτήτων, του εξαπατημένου από το απάνθρωπα κίβδηλο «αμερικάνικο όνειρο». Ο Μίλερ αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στο σύγχρονο αμερικανικό θέατρο και με την ιδεολογική του συνέπεια και με την ακαταπόνητη συγγραφική του δημιουργία, από το 1937 μέχρι σήμερα, ακριβώς γιατί η δημιουργία του δεν άλλαξε ταξικό προσανατολισμό και στόχο ούτε με τη διεθνή επιτυχία της, ούτε με τις κατά καιρούς δόλιες προσπάθειες εκφοβισμού, υποταγής και εκμηδένισης του ίδιου και του έργου του από τους κρατικούς μηχανισμούς και το κατεστημένο του θεάματος.

Ο φετινός αθηναϊκός θεατρικός χειμώνας προσφέρει διπλό καλλιτεχνικό «κέρδος» με τις εξαίρετες, παραστάσεις δύο έργων του Μίλερ. Του γνωστού στο θεατρόφιλο κοινό και από παλιότερα ανεβάσματά του «Ψηλά από τη γέφυρα» (1956) στο θέατρο «Πόρτα» και του πρωτοπαρουσιαζόμενου «Σπασμένο γυαλί» (1994) στο «θέατρο Εξαρχείων». […]

«Σπασμένο γυαλί»

Το «θέατρο Εξαρχείων», συνεχίζοντας τη γόνιμη «διαδρομή» του στη δραματουργία του Μίλερ, ανέβασε, σε μια όμορφη μετάφραση της Αννίτας Δεκαβάλα, το τελευταίο έργο του, γραμμένο το 1994. Ένα πολιτικού περιεχομένου και ταυτόχρονα ψυχολογικό δράμα, που σκόπιμα «επιστρέφει» στην εποχή ανόδου του Χίτλερ για να καυτηριάσει το ένοχο αμερικανικό σύστημα, που εκτρέφει για τους δικούς του σκοπούς και συμφέροντα, τη φοβία, την υποταγή το συμβιβασμό, την «ενοχή» του ατόμου για τη φυλετική ή ιδεολογική ιδιαιτερότητά του, τον ανομολόγητο ρατσισμό, τον ελλοχεύοντα φασισμό. Ένας στρατευμένος δημιουργός σαν τον Μίλερ δε θα μπορούσε να σιωπήσει μπροστά στην εμφάνισή του νεοναζισμού, ή να αποσιωπήσει ότι η χώρα του «εξέθρεψε» οικονομικά, για δεύτερη φορά, το «γερμανικό θαύμα» που γεννά και πάλι το «αυγό του φιδιού». Δε θα μπορούσε να ξεχάσει τον άτυπο αντισημιτισμό και τον έρποντα φασισμό της αμερικανικής άρχουσας τάξης απέναντι στις λαϊκές μάζες των Εβραίων. 0 Μίλερ επεκτείνει την κριτική του και στην ευθύνη του ατόμου, που με το συμβιβασμό, τη φοβία του, την άρνηση αυτού που είναι, αυτοεξευτελίζεται, αυτοαχρηστεύεται κοινωνικά και συνθλίβεται ψυχολογικά. Αντικείμενο της κριτικής του είναι ένας Εβραίος υπάλληλος, δουλικός στον μεγαλοεργοδότη του, υποταγμένος στη «λογική» της ταξικής κοινωνίας που για να της είναι ανεκτός αποκρύπτει ακόμη και την εβραϊκή του καταγωγή. Εθελοτυφλεί απέναντι και στη φρίκη και εξανάσταση της επίσης Εβραίας γυναίκας του για τις ναζιστικές τερατωδίες στη Γερμανία. Ο ταξικός συμβιβασμός και η ενοχική νοοτροπία του έχουν γίνει «δεύτερη φύση», σε τέτοιο βαθμό που η εβραϊκή τους καταγωγή δηλητηριάζει και τη σχέση του με τη γυναίκα του, η οποία, μη αντέχοντας ψυχολογικά την ανοχή του άνδρα της στο φασιστικό φαινόμενο, παραλύει. Η λυτρωτική «κάθαρση» του ήρωα θα επέλθει με την παραδοχή του λάθους του, αλλά και το θάνατό του, όπως και η «θεραπεία» της γυναίκας του.

Σε ένα έξοχο, στη λιτότητά του, σκηνικό (Γιώργος Ζιάκας), με τη διακριτικά υποβλητική μουσική (Πλάτων Ανδριτσάκης), που εκτελεί με τσέλο η Αντζελα Μουρίκη, η σκηνοθεσία του Τάκη Βουτέρη θαυματούργησε. Η σκηνοθεσία του μουσικά, ατμοσφαιρικά, με ρεαλιστική ακρίβεια και καθαρότητα, «διάβασε» ποιητικά το κοινωνικό και πολιτικό μήνυμα του έργου και «τροφοδότησε» τις ερμηνευτικές δυνατότητες των ηθοποιών. Ο ίδιος ερμηνεύει με γλυκύτητα, θέρμη και απλότητα τον γιατρό (μια προσωποποίηση του συγγραφέα). Η Αννίτα Δεκαβάλα, με εσωτερικότητα και δραματικό μέτρο, υποδύεται το πρωταγωνιστικό γυναικείο πρόσωπο. Στην εξαιρετική ποιότητα της παράστασης συμβάλλουν με τις ερμηνείες τους οι Αλεξάνδρα Μπατσαλιά, Θεολόγος Βλούτης, Λιάνα Παρούση. Η σημαντικότερη, η κυρίαρχη της παράστασης ερμηνεία είναι του Στάθη Λιβαθινού, που λεπτομερέστατα επεξεργάστηκε πνευματικά και ψυχολογικά τον ενοχικό, συμπλεγματικό, βαθύτατα και κορυφούμενα δυστυχισμένο Εβραίο.

05.12.1995, Θυμέλη «Διπλό κέρδος με Μίλερ – Σπασμένο γυαλί», Ριζοσπάστης

Για το link πατήστε εδώ