Η ιψενική «πινακοθήκη» ανθρωπίνων δραμάτων εξακολουθεί να έλκει το παγκόσμιο και ελληνικό θέατρο. Ιδιαίτερα τις ομάδες εκείνες, που τα τελευταία χρόνια ευδόκιμα αρθρώνουν ένα σύγχρονο, ποιοτικό θεατρικό λόγο και μέσα από «ασκήσεις» κλασικού δραματολογίου. Στην ιψενική δραματουργία, ενυπάρχει και η αρετή της υπεράσπισης της γυναικείας χειραφέτησης και ισοτιμίας, μέσα από την ιδιαίτερη δραματική περιπέτεια των γυναικείων μορφών του. Είναι και γι’ αυτό το λόγο, εκτός της μεγάλης δραματουργικής αξίας του, που το έργο του Ίψεν αντανακλά σημερινούς προβληματισμούς για το πού οδηγείται το άτομο, η οικογένεια, η κοινωνία της εποχής μας. Πάνω σε ποιους δεσμούς, θεσμούς, ιδέες, ηθικές και αξίες, στηρίζεται η ανθρώπινη ύπαρξη και το κοινωνικό οικοδόμημα. Πρόσφορες σ’ ένα τέτοιο προβληματισμό είναι οι παραστάσεις των ιψενικών δραμάτων «Ρόσμερσχολμ» από το «Φάσμα» στο «Απλό θέατρο» και «Ο μικρός Έγιολφ» από τις «Μορφές» στο «Εμπρός».
«Ρόσμερσχολμ»
Είναι εκπληκτικό, πώς αυτός ο μεγάλος πλάστης και ψυχαναλυτής ανθρώπινων χαρακτήρων κατορθώνει με ένα περιορισμένο οικογενειακό περιβάλλον και έξι πρόσωπα να αποτυπώσει ολόκληρη την ανδροκρατούμενη κοινωνία της χώρας του και της εποχής του με τα ταξικά, ιδεολογικά, πολιτικά χαρακτηριστικά της, χωρίς να μειώνεται — στο ελάχιστο — η εμβέλεια κάθε ανθρώπινου δράματος. και χαρακτήρα. Άλλωστε, για τον ρεαλιστή Ίψεν κάθε ανθρώπινος χαρακτήρας και το δράμα του είναι «παράγωγα» της κοινωνικής δομής. Μια κλειστή, συντηρητική, θρησκόληπτη αστική κοινωνική δομή επιβάλλει στον Ρόσμερ να ακολουθήσει την ιερατική παράδοση της οικογένειας και να ζήσει μακριά και υπεράνω του απλού λαού ως αμετάβλητο σύμβολο μιας αμετάβλητης κοινωνίας. Αυτή η ίδια κοινωνία στερεί τη γυναίκα — ιδιαίτερα την ταξικά κατώτερη, όπως η Ρεβέκα από ένα ισότιμο δικαίωμα σεβασμού της κοινωνικής και ανθρώπινης οντότητάς της, των ιδεών της, της ανάγκης της να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Η προσπάθεια της χειραφετημένης Ρεβέκας να εμπνεύσει νέες κοινωνικές ιδέες στον Ρόσμερ, να τον απεγκλωβίσει από το στείρο παρελθόν, από τον ιδεολογικό έλεγχο και τις πολιτικές σκοπιμότητες του φίλου του Κρολ, δεν μπορεί να γίνουν ανεκτές, θα πολεμηθούν με όλα τα μέσα, ακόμη και τη χρησιμοποίηση ενός ανερμάτιστου πολιτικά και ηθικά εκδότη εφημερίδας. Η Ρεβέκα πρέπει να διαλέξει. Ή θα υποταχθεί στην καθεστηκυία αντίληψη με αντάλλαγμα το γάμο της με τον άτολμο στην κρίσιμη ώρα, ανήμπορο να ξεπεράσει το παρελθόν του Ρόσμερ. Ή θα αποβληθεί όπως ο καθηγητής Μπρέντελ, σαν «ξένο σώμα» από την κοινωνική δομή και θα πλανάται μοναχή και περιθωριοποιημένη.
Η λιτή, εύγλωττη νοηματικά και δραματικά μετάφραση (Μαρία Αδάμ), στο υποβλητικά αφαιρετικό και ταυτόχρονα συμβολικό σκηνικό και τα κοστούμια (Γιώργος Πάτσας), ο ψυχισμός και η διακριτικότητα της μουσικής ως προς τα μέτρα του δραματικού κλίματος (Ελένη Καραΐνδρου), υπήρξαν δημιουργικά σύμβολα της σεμνής, απέριττης, λεπτών ερμηνευτικών αποχρώσεων σκηνοθεσίας του Αντώνη Αντύπα.
Η Ρούλα Πατεράκη — αν υπερβεί κανείς τον ερμηνευτικό ιδιωματισμό του λόγου της — έπλασε δυναμικά μια βαθύτατα απελπισμένη, αλλά ατσάλινη στο ήθος, τις ιδέες και το στόχο Ρεβέκα. Αντίποδας της είναι ο αισθαντικός, ήπιος, ευάλωτος Ρόσμερ του Στάθη Λιβαθινού. Ο Κώστας Μεσσάρης, άμεσος κύριος των μέσων του, συμπύκνωσε τον κυνισμό, την επικινδυνότητα, τη δύναμη της καθεστικυίας τάξης. Καίριες θεατρικά ήταν οι ερμηνείες του Γιώργου Μωρόγιαννη και του Χρήστου Νίνη. Η καλύτερη και πολύτιμη για την παράσταση και ιδιαίτερα για την κορύφωση του δραματικού κλίματος, μεγεθύνοντας με την ευαισθησία και την αλήθεια της υποκριτικής της το μικρό ρόλο της, είναι η ερμηνεία της Κατερίνας Καραγιάννη. […]
11.02.1992, Θυμέλη, «Ασκήσεις ιψενικού ήθους», Ριζοσπάστης
Για το link πατήστε εδώ