Από πλανόδιος, πρωταγωνιστής

Ο Μιχάλης Αφολαγιάν είναι ακόμα ένας νέος απ’ τη Νιγηρία. Τώρα υποδύεται τον πρόσφυγα στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού

Ο Στάθης Λιβαθινός δεν δίστασε. Δύο αφρικανούς άντρες απαιτούσε στους βασικούς ρόλους το έργο του Ισπανού Ιγνάθιο δελ Μοράλ «Το βλέμμα του μελαμψού άντρα» που ανεβαίνει την Παρασκευή στο «Από Μηχανής Θέατρο», αυτούς βρήκε.

Έκανε «οντισιόν» στα στέκια των Νιγηριανών της Αθήνας αφού αγόρασε κάμποσα πειρατικά cd. Ο Μιχάλης Αφολαγιάν και ο Τσίλι Ατζόκου δεν έχουν ανεβεί ξανά στη σκηνή. Ο δεύτερος δεν είχε καμία σχέση με το θέατρο. Όμως, έχουν νιώσει στο πετσί τους ρόλους του έργου. Δυο μαύροι πρόσφυγες, εγκαταλειμμένοι σε μια παραλία της Ευρώπης, συναντιούνται με τον δυτικό πολιτισμό στο πρόσωπο μιας οικογένειας (Νάντια Παπαθεοδώρου, Μαρία Σαββίδου, Αντίνοος Αλμπάνης, Στάθης Γράψας). Στην παράσταση οι δύο Νιγηριανοί δεν μιλούν στα ελληνικά. Ο Στάθης Λιβαθινός ήθελε όχι μόνον αυθεντικά πρόσωπα αλλά και την αυθεντική γλώσσα. Όσο για το πώς θα επικοινωνήσουν με τους θεατές, σκηνοθέτης και ηθοποιός δεν αποκαλύπτουν την έκπληξη…

Ο Μιχάλης Αφολαγιάν είναι 25 χρόνων κι έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα. Ασχολείται με τη μουσική (παίζει κρουστά) και συγχρόνως έχει ανακατευτεί με κάμποσες δραστηριότητες στο περιβάλλον του θεάτρου: σκηνοθετώντας ή παίζοντας σε θέατρο δρόμου, κατασκευάζοντας κοστούμια ή σκηνικά. Τώρα, έχοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, φαίνεται ψύχραιμος και άνετος. Αντιμετωπίζει την εμπειρία σαν μια «απρόσμενα καλή συνέχεια», ένα πολύτιμο σχολείο και προσπαθεί να μάθει όσα γίνεται περισσότερα.

«Το θέατρο είναι τρόπος ζωής ανεξαρτήτως χώρου. Έχω δουλέψει με μικρές θεατρικές ομάδες ως περφόρμερ, ξυλοπόδαρος, μουσικός. Ότι δημιουργήσαμε το παίζαμε στο δρόμο σαν ελληνικά παραδοσιακά μπουλούκια. Το έργο με αφορά πάρα πολύ. Όπως πρέπει να αφορά όλους η τύχη του ανθρώπου, άσπρου ή μαύρου, που ‘ρχεται σε μια ξένη χώρα κολυμπώντας ή μπουσουλώντας για να βρει ένα καλύτερο αύριο. Όχι μόνο για να επιβιώσει, αλλά για να υλοποιήσει και τα όνειρά του».

Ακόμα αντιμετωπίζει προβλήματα με τη διαμονή του στην Ελλάδα: «Η γραφειοκρατία πάντα σε κυνηγά. Πιστεύω ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος συνδέεται με τον χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία του καθενός. Διάλεξα το δρόμο της πίστης, της επιμονής. Σημασία έχει να κυνηγάς τις ευκαιρίες, να μπορείς να δεις τις πόρτες που σου ανοίγονται. Αν δουλεύεις τίμια δεν χάνεσαι σε όποια χώρα κι αν ζεις, όποια προβλήματα κι αν αντιμετωπίζεις, Οι δυσκολίες πάντα υπάρχουν. Κάθε δύο μήνες είμαι αναγκασμένος να ανανεώνω την άδεια παραμονής μου, να κινδυνεύω με απέλαση, όπως πριν από έξι χρόνια όταν βρισκόμουν στη Σύρο. Όλα αυτά δημιουργούν ανάμεικτα συναισθήματα. Κλονίζεται η αυτοπεποίθησή σου. Όμως τότε ακριβώς χρειάζεται επιμονή. Δεν είναι κι εύκολο να προσπαθείς χρόνια χτίζοντας μια βάση ζωής, σπίτι, δουλειά, σχέσεις και ξαφνικά όλα να τινάζονται στον αέρα. Νιώθεις πίκρα, ένταση, απογοήτευση. Αλλά ο θυμός δεν βοηθάει. Αυτό που βοηθάει είναι να προχωράς. Να μιλάς για το πρόβλημα, να προσπαθείς να διαλύσεις τις προκαταλήψεις των ανθρώπων απέναντι στους “διαφορετικούς”, τους μετανάστες».

Όσο για το βλέμμα του… λευκού άντρα το έχει νιώσει συχνά να πέφτει πάνω του ερωτηματικό , καχύποπτο έως και προσβλητικό: «Αυτό το βλέμμα, πίσω από την καχυποψία, κρύβει φόβο. Αν απαντήσεις με χαμογελαστό βλέμμα, συχνά, το αναιρείς. Αν τρομάξεις και συ, αν αναγνωρίσεις έναν εχθρό, τότε χάνετε και οι δυο. Μου έχει τύχει να με κοιτάξουν περίεργα, ειρωνικά. Τι κάνω; Πότε διακωμωδώ την κατάσταση και πότε την εκθέτω. Νομίζοντας πως δεν καταλαβαίνω ελληνικά μιλούν ελεύθερα. Όταν τελειώσουν αρχίζω και κουβεντιάζω μαζί τους με ηρεμία. Είμαι αισιόδοξος . Πιστεύω πως χρειάζεται αγώνας μέχρι να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι πως αυτά που τους χωρίζουν δεν είναι το χρώμα και οι ήπειροι».

12.03.2006, Μαρίνου Έφη «Από πλανόδιος, πρωταγωνιστής», Ελευθεροτυπία