«Αδύναμοι, αλλά όχι δειλοί»

Στην τελευταία παράσταση της 5ωρης «Ιλιάδας» του Ομήρου, στην Πειραιώς 260, την περασμένη Κυριακή, μετά την υπόκλιση και τα χειροκροτήματα, ο σκηνοθέτης Στάθης Λιβαθινός έκανε ένα σύντομο σχόλιο. Μίλησε για τη βία, τον Παύλο Φύσσα, τις μικρές δυνάμεις αντίστασης μέσα από τη θεατρική τέχνη. Και κατέληξε: «Είμαστε αδύναμοι, αλλά όχι δειλοί».

Είναι μια φράση που με ακολουθεί. Μαζί με εκείνη του Διονύση Σαββόπουλου ότι «ο πραγματικός αντίπαλος της βαρβαρότητας και του φασισμού είναι ο πολιτισμός. Δεν είναι μόνον οι νόμοι και οι θεσμοί» («Κ» 22/09), σε συνέντευξή του, πολύ πριν ξεσπάσουν τα τελευταία τραγικά γεγονότα.

Ας σταθούμε όμως στη σχέση του πολιτισμού, του φόβου και της βαρβαρότητας. Τη διαδικασία μέσα από την οποία θεατές και καλλιτέχνες – δημιουργοί ενώνουν μικρές, ισχνές φωνές, αρθρώνοντας έναν λόγο μεστό, που τροφοδοτεί τη σκέψη, ενεργοποιεί και αλλάζει. Ανεμόμυλοι σε δονκιχωτικά οράματα; Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς έναν αντίπαλο του πολιτικού και κοινωνικού υποκόσμου, μοχθηρό και οπλισμένο, με την τέχνη, με τον πολιτισμό, με ένα έργο μουσικό ή λογοτεχνικό; Ερώτημα παλιό και, επί της ουσίας, αναπάντητο.
Όμως ο Στ. Λιβαθινός επισημαίνει κάτι άλλο: ότι η ανδρεία δεν είναι μόνο συνέπεια σωματικής υπεροχής. Ότι και αυτός που δεν συγκρούεται σώμα με σώμα δεν σημαίνει πως είναι ρίψασπις.

Η Χρυσή Αυγή, ακόμη και μέσα στον «εκνευρισμό» που της προκαλούν οι αποκαλύψεις, συνεχίζει να δηλώνει την παρουσία της σε επιλεγμένους στόχους (δημοσιογράφους, για παράδειγμα, ή καλλιτέχνες με αντιφασιστική δραστηριότητα), με κινήσεις εκφοβισμού. Ορισμένα «μηνύματα» είναι σαφή, άλλα κινούνται στον χώρο μιας περιρρέουσας ατμόσφαιρας (όπως παρεμβολές σε ηλεκτρονικούς λογαριασμούς). Ακόμη κι αν οι δημοσκοπήσεις δηλώνουν πτώση των ποσοστών της, δεν πρέπει να ξεγελιόμαστε. Οι αντιλήψεις που την εδραίωσαν και γέννησαν ρίζες πολυπλόκαμες και βαθιές δεν ξεχερσώνονται μέσα σε λίγες ημέρες. Κι εδώ ο πολιτισμός έχει ρόλο να διαδραματίσει• να εμψυχώσει, να συγκινήσει, να αμφισβητήσει, να προκαλέσει, να κινητοποιήσει. Η σύγχρονη ελληνική δημιουργία (στο θέατρο, στο σινεμά, στον χορό, στα εικαστικά, στη λυρική σκηνή) δίνει στη χώρα και στους πολίτες της προοπτική και ανάσα. Και αυτό είναι στέρεο βήμα, γιατί εδραιώνει το επόμενο. Μπορεί να μοιάζει αδύναμο (σε κάποιους και αφελές). Όμως δεν είναι απατηλό, δεν είναι συγκυριακό. Δεν είναι, δηλαδή, δειλό.

28.09.2013, Κατσουνάκη Μαρία «Αδύναμοι, αλλά όχι δειλοί», H Καθημερινή

 

Για το link πατήστε εδώ