Λατρεύω τα ταξίδια με πλοίο. Με την τρελή ελπίδα ότι, αν το πλοίο ναυαγήσει, θα σωθώ μόνος μου σ’ ένα ερημικό νησί, όπου η θάλασσα, όλως τυχαίως, θα ξεβράσει ό,τι διασώθηκε από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Εκεί θα είναι όλα τα χαμένα έργα, τα χαμένα παραμύθια, οι χαμένες ιστορίες, οι γλώσσες που δεν προλάβαμε να μάθουμε, οι άνθρωποι που δεν προλάβαμε να γνωρίσουμε.
Έτσι, ονειρεύομαι πάντα μια φανταστική ζωή, σαν μια περιπέτεια όπου εγώ θα πάψω να υπάρχω έτσι όπως υπήρχα μέχρι εκείνη τη στιγμή και θα γίνω μόνο ένας αναγνώστης.
Και για να δείξω πόσο προσγειωμένος είμαι , θα πω πως ο μεγαλύτερος εχθρός της ανάγνωσης είναι ο χρόνος. Άνθρωποι φτωχοί σε χρόνο, θα νοσταλγούν την ανάγνωση όλο και περισσότερο. Η εικόνα έχει γίνει εχθρός της ανάγνωσης.
Βέβαια, ο άνθρωπος κρίνει και κρίνεται στο διάλογο. Και η ανάγνωση δεν είναι παρά ένα είδος διαλόγου. Ο ίδιος ο Μπρόντσκι έκανε ένα μαγικό και μοναδικό διάλογο με την εποχή του αφήνοντας πίσω του ποιήματα και κείμενα μοναδικά.
Συνήθως το να διαβάζεις σημαντικά κείμενα σου θυμίζει πολύ έντονα την παιδική ηλικία , όπου η ανάγνωση και του παραμικρού ήταν γεγονός.
Όσο μεγαλώνεις χάνεις κάτι απ’ την απλότητά σου. Έτσι χάνεις και την παρθενικότητα απέναντι σ’ αυτό που διαβάζεις . Η ανάγνωση όμως σου θυμίζει πάντα πως υπάρχει ένα πρόσωπο που δεν πρέπει να χαθεί.
Ένα κείμενο μπορεί να ταξιδέψει πολύ μακριά, να συναντήσει και να συγκλονίσει πολλούς ανθρώπους σε διαφορετικές εποχές, μιας και ο διάλογος προϋποθέτει πως δύο άνθρωποι είναι Μαζί και «Ζωντανοί». Το να συναντηθείς με ένα κείμενο, είναι κι αυτός ένας διάλογος άλλου τύπου και ποιότητας. Καμιά φορά η παρουσία του συγγραφέα μέσα από το έργο του είναι πιο σημαντική από την παρουσία κάποιου που μπορεί να κάθεται δίπλα σου.
Ορθή ανάγνωση δεν υπάρχει. Υπάρχει αποκαλυπτική ανάγνωση και επιφανειακή ανάγνωση. Τι είναι σωστό και τι όχι, το ξέρει μόνο η εποχή και η ανάγκη που σε σπρώχνει να διαβάσεις.
Με εξαίρεση τους υπότιτλους των κινηματογραφικών έργων, δεν έχω , μεγάλη εμπειρία από ανάγνωση ηλεκτρονικού τύπου.
Δεν δουλεύω με κομπιούτερ και δεν θα θελα να εξαφανιστούν τα βιβλία. Βέβαια οι πληροφορίες ταξιδεύουν γρήγορα και φοβάμαι ότι σύντομα έρχεται η εποχή των «μικρών» λέξεων. Των λέξεων που θα παραπέμπουν σε εύπεπτες, γρήγορες και αποσπασματικές σκέψεις, που θα απλοποιούν τις έννοιες και θα εξηγούν συνοπτικά τις μεγάλες εικόνες.
Αναρωτιέμαι αν υπάρχει αθώος αναγνώστης και δεν ξέρω αλήθεια αν η αθωότητα είναι το ζητούμενο. Η αθωότητα δεν είναι κάτι που κερδίζεται, αλλά είναι κάτι που εύκολα χάνεται. Προσωπικά δεν έχω χάσει την επαφή με την παιδική μου ηλικία. Είναι βέβαια γεγονός ότι όσο περνούν τα χρόνια το έργο του αναγνώστη γίνεται όλο και πιο σπάνιο και πιο βαρύ. Τι είναι τελικά πιο κοντά στην ανθρώπινη φύση, το έργο του αναγνώστη ή αυτό του ακροατή; Θυμάμαι πως πρώτα άκουσα παραμύθια, μετά τα διάβασα, και μετά θέλησα να γίνω ναυαγός.
Λιβαθινός Στάθης, «Ο Νοσταλγός», Το Δέντρο (Αφιέρωμα: Η τέχνη της ανάγνωσης), Φεβρουάριος – Μάρτιος 2005, τεύχος 139-140.