Ένα από τα σύνδρομα ανοσίας που μας εφοδίασε ο εμβολιασμός μας από την παγκοσμιοποίηση είναι και η αηδία που προκαλεί κυρίως στους νεότερους το πολιτικό θέατρο.

Όταν λέω πολιτικό θέατρο δεν εννοώ, βεβαίως, το προπαγανδιστικό, αυτό ήταν πιθανόν εκείνο που μας δημιούργησε την άλλη αηδία, για το δογματισμό και τη στράτευση. Γνωρίζω βέβαια πως πολιτικό είναι κάθε τι που απευθύνεται στον κοινωνικό άνθρωπο και ιδιαίτερα στον πολίτη. Με μια διευρυμένη οπτική, ακόμη και το μπουλβάρ και η φάρσα (όχι ως είδη, ως μορφές, ως αυτόνομα θεατρικά δημιουργήματα) όταν ηθελημένα προσφέρονται για αποπροσανατολισμό και χώνευση είναι πολιτικές πράξεις.

Τα τελευταία πάντως χρόνια, όχι πολύ μακριά από τις ταπεινώσεις που υποστήκαμε από δικτάτορες και συνοδοιπορούντες ομοϊδεάτες, ίσως γιατί μετά τη μεταπολίτευση κατακλυστήκαμε από πολιτικά θεάματα και ακροάματα όχι πρώτης ποιότητας και όχι πάντα αθώα, το θέατρο μάς γύρισε την πλάτη σε κάθε θεατρική γραφή που ακόμη και υπαινικτικά προσπαθούσε να αναλύσει και να κρίνει πολιτικές πρακτικές και ιστορικά γεγονότα.

Το είδος δεν έλειψε από τις λίγες, αλλά άγρυπνες ευρωπαϊκές σκηνές. Και ο Πίντερ στην Αγγλία με έργα υπέρ των Κούρδων και ο Ντάριο Φο στην Ιταλία και ο Γκύντερ Γκρας στη Γερμανία, πολλοί Ρώσοι μετά την περεστρόικα αλλά κυρίως ο Μπέρνχαρντ στην Αυστρία τόλμησαν, σε καιρούς επανάπαυσης, καταναλωτισμού, ευδαιμονισμού και υπαρξιακής εκκρεμότητας να γράψουν έργα ανάγοντας το προσωπικό στο πολιτικό και ερμηνεύοντας το παρόν από τις καταβολάδες του παρελθόντος.

Στον τόπο μας υπήρξε μετά τον κορεσμό μια σαρακοστή νηστεία από πικρά, αλμυρά και ξινά εδέσματα πολιτικής θεατρικής κουζίνας.

Οφείλουμε λοιπόν χάριτες στη Μπέττυ Αρβανίτη και τον Βασίλη Πουλαντζά που μας προίκισαν με μια σπάνια, υψηλής τάσεως, θεατρική δόση πολιτικού έργου.

Τον Τόμας Μπέρνχαρντ δεν τον γνωρίζουμε θεατρικώς πρώτη φορά. Έχουν προηγηθεί τα «Ρίττερ, Ντάνε, Φος» (Νέα Σκηνή του Λ. Βογιατζή), «Η δύναμη της συνήθειας» (Θέατρο Άνοιξης του Γ. Μαργαρίτη), «Μινέττι» (Θέατρο Τέχνης), «Στον προορισμό» (ΚΘΒΕ).

Για πρώτη όμως φορά γνωρίζουμε τον ωμό Μπέρνχαρντ, τον υπέροχο αναλυτή της γερμανικής και αυστριακής συμπεριφοράς. Στο έργο «Πριν την αναχώρηση» που παίζεται με κύρος, υψηλό γούστο και άρτια ψυχολογική ερμηνεία στο «Θέατρο Κεφαλληνίας», ο τολμηρός μακαρίτης πια συγγραφέας και ποιητής αποκαλύπτει ότι η γερμανική ψυχή ρέπει προς τη βία, το δογματισμό και την αιματηρή τελετή. Μέσα σε κάθε γερμανική ψυχή υπάρχει ένας μικρός Χίμλερ, Γκαίμπελς και Χίτλερ. Δεν μπορούν εκεί να ζήσουν χωρίς φαντασιώσεις, χωρίς ρατσιστική υστερία, χωρίς ιησουιτισμό (το σύμβολο του Ιησουίτη είναι το σπαθί, το οποίο στη λαβή σχηματίζει σταυρό και καταλήγει σε δίκοπο χατζάρι). Ο Μπέρνχαρντ θεμελιώνει μια θεωρία ότι το ιδεολογικό μείγμα του γερμανικού πολιτισμού είναι ο ναζισμός και ο καθολικισμός. Φαίνεται να εξαιρεί τον προτεσταντισμό που ως γνωστόν από τον Μαξ Βέμπερ αποτελεί αυτός τη μαγιά για το πνεύμα του καπιταλισμού. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.

Πάντως τα πρόσφατα γεγονότα στην πολιτική σκηνή της Αυστρίας δικαιώνουν τον Μπέρνχαρντ, που όσο ζούσε κυνηγήθηκε από την επίσημη εξουσία αλλά και ο ίδιος απέστρεψε το πρόσωπό του έντρομος από την πλειονότητα των πολιτών της χώρας του. Είχε απαγορεύσει να παίζονται τα έργα του στην Αυστρία.

0 Στάθης Λιβαθινός, αξιοποιώντας τη θαυμάσια σε ρυθμό και ποικιλία εικόνων μετάφραση του Πουλαντζά, έστησε μια από τις αρτιότερες παραστάσεις της τρέχουσας περιόδου. Δημιούργησε σκηνικές σχέσεις δυναμικές και υποκριτικά ρευστές, έτσι ώστε ο ψυχισμός των τριών ηρώων διαχέεται ο ένας μέσα στα όρια του άλλου. Ένα έξοχο πολυεδρικό πρίσμα η παράσταση.

Ο Πέππας έπαιξε τον ναζί του παρελθόντος και τον νοσταλγό ναζί του παρόντος (εν ενεργεία δικαστικό) με πλησμονή μέσων. Από τον σαδισμό πέρασε στον φονικό οίστρο και κατέληξε σε ένα μανικό πανικό λυσσασμένου χοίρου. Η καλύτερή του υπόκριση.

Η Αννέζα Παπαδοπούλου (η ανάπηρη αριστερή αδελφή – πιθανόν ο συμβολισμός της σοσιαλιστικής Γερμανίας) έξοχη παρουσία και συγκλονιστικότερη στις μεγάλες τραυματικές σιωπές. Ο ώριμος ηθοποιός γεμίζει τις σιωπές με εκρηκτική ψυχική γόμωση.

Η Μπέττυ Αρβανίτη έπλασε τον σημαντικότερο ρόλο της πλούσιας καριέρας της. Μάθημα μέτρου, ενδοσκόπησης, μαύρου χιούμορ και σαδομαζοχιστικής υστερίας καλυμμένης κατάθλιψης.

Ένα συνταρακτικό ψυχόδραμα πάνω στον καθημερινό φασισμό και μια παράσταση ανθολογίου.

Ο Πάτσας σε στιγμές υφολογικής ωριμότητας.

06.03.2000, Γεωργουσόπουλος Κώστας «Το παρελθόν ως παρόν», Τα Νέα

Για το link πατήστε εδώ