Το κλασικό αλλά και ιδιαίτερα επίκαιρο έργο του Ντίρενματ παρουσιάζουν η Μπέττυ Αρβανίτη και ο Γιάννης Φέρτης σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού
Το Γκούλεν- μία μικρή πόλη. Μία οικονομική καταστροφή έχει οδηγήσει τους κατοίκους του στην εξαθλίωση. Το μόνο που έχουν να περιμένουν είναι ένα θαύμα. Το θαύμα συμβαίνει: η Κλερ Τσαχανασιάν, μία διεθνούς φήμης εκκεντρική δισεκατομμυριούχος, γέννημα- θρέμμα του Γκούλεν, επιστρέφει ύστερα από σαράντα πέντε χρόνια στην άσημη γενέτειρά της. Όλοι πια εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε μία σωτήρια δωρεά της. Η γηραιά κυρία πείθεται. Και αποφασίζει να δωρίσει ένα δισ. δολάρια στην πόλη. Κάθε θαύμα όμως, την σήμερον ημέρα, και κάθε δωρεά απαιτεί και μία αντίχαρη. Η γηραιά κυρία Τσαχανασιάν θέτει έναν όρο. Πολύ σκληρό. Που εγείρει ένα μεγάλο δίλημμα.
Οικονομικό κραχ, «σωτήρες», διλήμματα… Η πολιτική αλληγορία του Φρίντριχ Ντίρενματ (1921- 1990) «Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας», έργο γραμμένο το 1956, πενήντα δύο χρόνια μετά, στις μέρες που ζούμε, πιο επίκαιρο δεν θα μπορούσε να είναι. Και είναι φυσικό το ανέβασμά του από τον Στάθη Λιβαθινό για την «Πράξη» της Μπέττυς Αρβανίτη με την ίδια στον επώνυμο ρόλο και συμπρωταγωνιστή τον Γιάννη Φέρτη- ένας θίασος δεκατριών ηθοποιών- να αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
«Είναι ανατριχιαστικά επίκαιρο αυτό το έργο. Προφητικό!» λέει η Μπέττυ Αρβανίτη. «Δείχνει ανάγλυφα πώς διαβρώνονται και αλλοτριώνονται οι άνθρωποι μέσα από το χρήμα. Πώς το σύστημα αυτό δημιουργεί στους ανθρώπους επιθυμίες που ίσως και να μην είναι αληθινές- ίσως και να μην τις είχαν ποτέ. Ανοίγεις και το βλέπεις στην τηλεόραση: γάμοι χολιγουντιανοί εν μέσω της οικονομικής κρίσης που ζούμε…».
«Δεν είναι απλώς επίκαιρο» συμπληρώνει ο Στάθης Λιβαθινός. «Είναι η Κυψέλη (σ.σ.: όπου βρίσκεται το θέατρο) του 2008. Θα έλεγα πως έχει μία προφητική δύναμη. Σαν να ήξερε ο Ντίρενματ προς τα πού θα κινηθεί ο σύγχρονος κόσμος…
Δεν είναι όμως μόνο επίκαιρο το έργο. Ανήκει πια στο κλασικό ρεπερτόριο. Έχει βέβαια κάποια στοιχεία πολύ δεμένα με το θέατρο “της μόδας” της εποχής του, που μπορεί, όμως, πολύ εύκολα να τα ξεπεράσει κανείς. Γιατί, πέρα από αυτά, ο Ντίρενματ διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά του κλασικού συγγραφέα: έχει τραγική σκέψη και τρομερό σασπένς, ανθρώπινους χαρακτήρες, στέρεη δομή και, πάνω απ’ όλα, ποιητική φλέβα. Ναι, το έργο είναι πολιτική αλληγορία αλλά δεν το ανεβάζω μόνο ως πολιτικό θέατρο. Το καθαρά πολιτικό θέατρο είναι στεγνό».
«Ο Ντίρενματ γράφει ένα τρομερά ενδιαφέρον θέατρο. Ένα μείγμα παραλόγου και παράλογο σημαίνει φιλοσοφία με χιούμορ – και τραγωδίας (σ.σ.: “τραγικωμωδία”, άλλωστε, χαρακτηρίζει ο ίδιος ο συγγραφέας το έργο του).
Αυτό είναι το σύμπαν του. Ο Θεός σιωπά και μιλάει η συνείδηση. Αλλά όταν οι άνθρωποι είναι “μικροί” είναι “μικρές” και οι συνειδήσεις έτοιμες να πουληθούν με το φύσημα του αέρα. Ο Ντίρενματ, με τον οποίο πρώτη φορά ασχολούμαι, μιλάει για έναν άνθρωπο πολύ εύθραυστο και ευάλωτο κι αυτό μου αρέσει.
Πρότεινα το έργο στην Μπέττυ μαζί με τη “Βάσα” (σ.σ.: που παρουσιάστηκε πέρσι με επιτυχία) πριν από πέντε χρόνια. Και το πρότεινα γιατί, εκτός από τον ρόλο που είναι οριακός για ‘κείνη η οποία έχει την τόλμη να αγγίζει ρόλους χωρίς να τους φοβάται, ούτε σαν ηλικία ούτε σαν περιεχόμενο, είναι ένα έργο μέσα από το οποίο μπορεί κανείς να μιλήσει με την εποχή του. Είναι έτσι δομημένη η αφήγηση που δεν σου επιτρέπει καμία στιγμή να αισθανθείς πως εσύ είσαι απ’ έξω και αθώος και οι ένοχοι- είτε η Κλερ είτε οι κάτοικοι- είναι στη σκηνή». «Ήθελα μία πολύ αφαιρετική και ακραία ως προς τη σύλληψή της παράσταση» λέει για τη δουλειά του. «Δεν ξέρω αν θα το πετύχω. Αλλά σε παρακινεί ο Ντίρενματ σ’ αυτό. Το έργο είναι μία συνάντηση του καθαρά ψυχολογικού, δραματικού χαρακτήρα των προσώπων με ένα ιδιαίτερο μαύρο, παράλογο χιούμορ. Και συνεργαζόμαστε άριστα με τους ηθοποιούς. Με την Μπέττυ δεν είναι η πρώτη φορά. Αλλά με τον Γιάννη Φέρτη είναι. Και με έχει εντυπωσιάσει το ήθος και η δοτικότητά του». Και η όψη της παράστασης θα είναι σημερινή;
«Υπερβολικά σημερινή…».
Η Μήδεια και το κεφάλαιο
«Είναι ένας πολύ σύνθετος ρόλος» εξηγεί η Μπέττυ Αρβανίτη για τον ρόλο της κ. Τσαχανασιάν. «Αν έλεγα πως συμβολίζει το μεγάλο κεφάλαιο θα ήταν απλοϊκό. Δεν είναι μόνο αυτό. Η Κλερ ξέρει να δημιουργεί πιόνια αλλά υπάρχει και η πλευρά της εκδίκησης της ερωτευμένης γυναίκας- δεν το ξεχνάω αυτό. Θα μπορούσε να είναι η Μήδεια. Είναι η ακραία έκφραση της προδομένης γυναίκας, Έχει συντηρήσει τη μνήμη της προδοσίας αυτής για σαράντα πέντε ολόκληρα χρόνια. Τερατώδες!».
«Η επίσκεψη της γηραιάς κυρίας» ανεβαίνει σε μετάφραση Γιώργου Δεπάστα, με σκηνικά και κοστούμια Ελένης Μανωλοπούλου, μουσική και ήχο Θοδωρή Αμπαζή και θίασο 13 ηθοποιών.
17.11.2008, Σαρηγιάννης Γιώργος Δ.Κ. «Ο Στάθης Λιβαθινός σκηνοθετεί την Μπέττυ Αρβανίτη – Γηραιά κυρία σώζει από το κραχ», Τα Νέα
Για το link πατήστε εδώ