Τον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι μετέφερε στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου ο Στάθης Λιβαθινός με μια μαραθώνια παράσταση έξι ωρών χωρισμένη σε δύο τρίωρα

Όπως το ογκώδες μυθιστόρημα πέρασε αρκετά βάσανα στα χέρια του Ντοστογιέφσκι, άλλαξε πολλά σχέδια, έγιναν πολλές γραφές, καταπατήθηκαν συμφωνίες με τον εκδότη, έτσι και η δραματοποιημένη διασκευή ήταν μια ενδιαφέρουσα και βασανιστική περιπέτεια που πέρασε από σαράντα κύματα μέχρι να γίνει παράσταση, η οποία θα παρουσιαστεί σε δύο τρίωρα μέρη. Θα παίζονται αυτόνομα και εναλλάξ, πρώτα «Η γη της επαγγελίας» και μετά «Ο φτωχός ιππότης», ενώ κάθε Κυριακή από την 1η Απριλίου θα παίζονται σε ενιαία παράσταση, που θα αρχίζει από το μεσημέρι.

Το θέμα του «Ηλίθιου» (1868) είναι γνωστό. Είναι η ανατομία της ανθρώπινης ψυχής μέσα από την ιστορία του επιληπτικού πρίγκιπα Μίσκιν, ο οποίος με την επιστροφή του στη Ρωσία ανατρέπει την κοινωνία της Πετρούπολης παραβιάζοντας κάθε κανόνα.

«Δεν αποκρύπτεται η μυθιστορηματική προέλευση» επισημαίνει ο σκηνοθέτης. «Άλλωστε, πέρα από τα διαλογικά κομμάτια, ένα μέρος του κειμένου είναι αφήγηση από όλους τους ηθοποιούς. Ο Ντοστογιέφσκι δεν είναι ο γνήσιος μυθιστοριογράφος. Πολυδιάστατος, πολυφωνικός, με σκέψη θεατρική, γράφει με τρόπο ζηλευτό από κάθε θεατρικό συγγραφέα. Παίζει σε όλα τα ύφη: τραγικό, κωμικό, φάρσα, γκροτέσκο. Αποκαλύπτει κάτι ξεχωριστό, καταλυτικό στην ανθρώπινη φύση.

Ένα καινούργιο είδος ανθρώπου διχασμένο, διασπαρμένο, αντιφατικό».

Ο «Ηλίθιος» είναι ένα από τα μεγάλα μυθιστορήματα του συγγραφέα που επηρέασαν καθοριστικά τη δυτική μυθιστοριογραφία του 20ού αιώνα και διαμόρφωσαν τη φιλοσοφική σκέψη, αντανακλά τη Ρωσία, την Αγία Πετρούπολη, κυρίως όμως τον πυρακτωμένο κόσμο του. «Ο άνθρωπος είναι ένα μυστήριο. Πρέπει να το εξιχνιάσεις. Και αν αυτό το κάνεις σ’ ολόκληρη τη ζωή σου, μην πεις πως έχασες τον καιρό σου. Με απασχολεί αυτό το μυστήριο, διότι θέλω να είμαι ανθρώπινο ον» εξομολογείται σε μια επιστολή του ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, που στο σύνολο του έργου του αποκρυπτογραφεί έναν μυστικό κώδικα ζωής. Στο μυθιστόρημα το απόκοσμο μεγαλείο του κεντρικού ήρωα θέτει σε δράση ανθρώπινες συμπεριφορές. Ο Μίσκιν δεν διεκδικεί, δεν δεσμεύει. Πάσχει, ερωτεύεται, προσφέρει και προσφέρεται. Γύρω του ένα πλήθος προσώπων και προβλημάτων, σε μια υπέρογκη πλοκή. Ένας κόσμος διαχωρισμένος στο ανθρώπινο και στο θείο. Πώς δραματοποιείται αυτό το πυκνό σύμπλεγμα χωρίς τον κίνδυνο εικονογράφησης; Η παράσταση γίνεται με πολύ απλά μέσα. Αφαιρετικά παρουσιάζονται οι χώροι, σαν τόπος νοσταλγικός. Τα ρούχα σημερινά. Ο αθώος πρίγκιπας Μίσκιν με τζιν. Η καλλονή Ναστάζια Φιλίποβνα με μοντέρνο κούρεμα και κοντή φούστα, οι εραστές που τη διεκδικούν (Δημήτρης Ήμελλος και Στάθης Γράψας) άνθρωποι της διπλανής πόρτας.

23.03.2007, Χατζηιωάννου Έλενα «O «Ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι σε μια μαραθώνια παράσταση -Ο πρίγκιπας Μίσκιν με μπλουτζίν», Τα Νέα

Για το link πατήστε εδώ