«Tο πιο ενδιαφέρον ταξίδι είναι αυτό στο βάθος μιας προσωπικότητας», λέει ο Pώσος θεατρικός συγγραφέας και βιογράφος Έντβαρντ Pατζίνσκι. Tο δε ταξίδι των βιβλίων του είναι παγκόσμιο -ο «Tελευταίος τσάρος» ήταν πρώτος σε πωλήσεις στις HΠA

«Μέχρι την περεστρόικα ήμουν θεατρικός συγγραφέας. Μετά ξαναγεννήθηκα ως βιογράφος», λέει στα «NEA» ο Έντβαρντ Ρατζίνσκι. Ο συγγραφέας μεγάλων θεατρικών επιτυχιών (στην Ελλάδα έχουν παιχτεί τέσσερις) και τριών βιογραφιών («Νικόλαος B’», «Στάλιν», «Ρασπούτιν») που έγιναν διεθνή μπεστ σέλερ. Το βιβλίο του «Ο τελευταίος τσάρος», που αναφέρεται στον τσάρο Νικόλαο B’, ήταν πριν από μερικά χρόνια επί τρεις μήνες πρώτο στη λίστα των μπεστ σέλερ του «New York Review of Books». Και η Τζάκι Κέννεντυ-Ωνάση, που ήταν υπεύθυνη εκδόσεων σε μεγάλο εκδοτικό οίκο, είχε προτείνει στον Ρατζίνσκι να γράψει τη βιογραφία του Ρασπούτιν. Αρνήθηκε όμως τότε, γιατί δεν ήταν έτοιμος. Και έγραψε τον «Στάλιν».

«Πράγματι, ήταν στα σχέδιά μου να γράψω τη βιογραφία του Ρασπούτιν, αλλά δεν είχα τα απαραίτητα ντοκουμέντα», μας λέει. «Οι τρεις αυτές βιογραφίες είναι τριλογία, γιατί είναι εντελώς αδύνατον να καταλάβεις χωρίς τον Ρασπούτιν πώς περάσαμε από την πτώση του Νικόλαου στην άνοδο του Στάλιν. Ο Ρασπούτιν είναι το κλειδί της κατανόησης των εξελίξεων. Και αποτελεί τον καθρέφτη της Ρωσίας. Είναι ένα κοκτέιλ διαβόλου και αγίου μαζί, όπως άλλωστε και η ίδια η Ρωσία. Μέσω του Ρασπούτιν επαληθεύονται τα ρωσικά παραμύθια, που όλα οραματίζονται έναν μουζίκο που έρχεται και κάνει κουμάντο στους τσάρους. Μερικές φορές μάλιστα κοιμάται και με την κόρη του τσάρου», λέει ο Έντβαρντ Ρατζίνσκι. Ο Ρώσος συγγραφέας, πάντως, δεν φαίνεται να συμμερίζεται την άποψη ότι ο Ρασπούτιν είχε σεξουαλικές σχέσεις με την τσαρίνα. «Για εκείνη δεν ήταν εραστής αλλά Θεός, κάτι που αποτελούσε μεγάλη αμαρτία για μια τόσο θρησκευόμενη γυναίκα. Της πήρε την ψυχή. Τον έκανε Θεό, τη στιγμή που ο σύζυγός της, ο τσάρος, ήταν αρχηγός της Εκκλησίας στη Ρωσία. Έτσι μπήκε ο διάβολος στο παλάτι. Ο Ρασπούτιν έφτιαξε, δημιούργησε τον Λένιν γιατί κατέστρεψε τη μοναρχία».

Ο Έντβαρντ Ρατζίνσκι νιώθει ένας «ταξιδευτής στον χρόνο» αλλά πιστεύει ότι «το πιο ενδιαφέρον ταξίδι είναι αυτό στο βάθος μιας προσωπικότητας». Και ψάχνει για ντοκουμέντα. Μετά την περεστρόικα, ήταν ο δεύτερος στον οποίο επετράπη πρόσβαση στα προσωπικά αρχεία του Στάλιν – ο πρώτος ήταν ο Βολκαγκόνοφ που, κατά τον Ρατζίνσκι, τα χρησιμοποίησε αποσπασματικά και με ιδεολογική προκατάληψη. Και για να γράψει τον «Ρασπούτιν» (το μόνο μεταφρασμένο βιβλίο του, κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδ. Νάρκισσος) αναζήτησε σε πολλές χώρες τον περίφημο φάκελο που έφτιαξε γι’ αυτόν η Έκτακτη Επιτροπή της Προσωρινής Κυβέρνησης του 1917. Από τον πρωτότυπο φάκελο είχαν αφαιρεθεί όλες οι μαρτυρίες των κοντινών προς τον Ρασπούτιν ανθρώπων και είχαν μείνει μόνο οι μαρτυρίες των εχθρών του.

Τα έγγραφα που έλειπαν τα βρήκε ο διάσημος μουσικός Μστισλάβ Ροστροπόβιτς: «Όταν προβλήθηκε η τηλεοπτική εκπομπή μου για τον Νικόλαο B’, μου τηλεφώνησε κάποιος στη 1.30 το πρωί και μου λέει: “Είμαι ο μουσικός Ροστροπόβιτς. Έψαξα όλη τη Μόσχα να βρω το τηλέφωνό σας να σας πω πόσο με συγκίνησε η εκπομπή”. Νόμιζα ότι ήταν φάρσα. Αλλά οι μεγάλοι άνθρωποι μοιράζονται και τον μεγάλο ενθουσιασμό τους. Έκτοτε συνδεθήκαμε. Και κάποτε, σε δημοπρασία των Σόθμπις, βρήκε τον φάκελο Ρασπούτιν και τον αγόρασε για μένα. “Εγώ έπρεπε να αγοράζω παρτιτούρες του Προκόφιεφ και του Σοπέν. Αλλά μια φωνή μού είπε, αγόρασέ το για τον Έντβαρντ. Ποιος ξέρει; Μπορεί να ήταν και η φωνή του Ρασπούτιν!”, μου είπε».

«H τρομοκρατία είναι παιδί της Αυτοκρατορίας»

Ο Έντβαρντ Ρατζίνσκι πιστεύει ότι ετούτη τη φορά η Ρωσία θα έρθει κοντά στην Ευρώπη. «Είναι αναπόφευκτο», εξηγεί. «Στην εποχή του Ίντερνετ ούτε η Κίνα δεν μπορεί να μείνει απομονωμένη, πόσο μάλλον η Ρωσία. Βέβαια, κάποιοι έλκονται από τον εθνικισμό. Οι λαοί μοιάζουν με τους ανθρώπους. Θέλουν να είναι ξεχωριστοί», λέει. Το ζήτημα ότι ιστορικά η Ρωσία δυσκολευόταν να φτάσει στη δημοκρατία δεν τον ανησυχεί: «Και να προσπαθήσει κάποιος να επιστρέψει τη χώρα στο παρελθόν, θα αποτύχει. Το εμπόριο και η τεχνολογία νικούν τις αυτοκρατορίες. Αυτές μοιάζουν να ανήκουν πια στην προϊστορική εποχή. Άλλωστε και η τρομοκρατία είναι παιδί της Αυτοκρατορίας. Μόνο οι αυτοκρατορίες δημιουργούν ήρωες-τρομοκράτες. Θα το εξηγήσω στο επόμενο βιβλίο μου για τον Αλέξανδρο B’. Στην εποχή του γεννήθηκε η τρομοκρατία και απέτυχε η πρώτη ρωσική περεστρόικα, η πρώτη απόπειρα προσέγγισης με την Ευρώπη».

Πιστεύει ότι η λογοτεχνική ζωή στη Ρωσία από την περεστρόικα μέχρι σήμερα υπήρξε ασήμαντη. «Είχαμε μόνο την προβολή των άλλοτε απαγορευμένων. Όταν τελείωσε αυτό, έπρεπε να δημιουργηθεί τέχνη αλλά δεν ξέραμε πώς. Είτε επαναλαμβάναμε άλλους, είτε πορνογραφούσαμε. Πολλοί νέοι συγγραφείς μιλούν συνεχώς για ναρκωτικά και σεξ. Γιατί χρειαζόμαστε χρόνο. Πρέπει να έρθει μία νέα γενιά που να έχει χάσει τις ρίζες του τρόμου. Με νέα καρδιά, νέα ψυχή».

«H Κάτια είναι η ηθοποιός που ήθελα»

Το «Παιχνίδι των Θεών» του Έντβαρντ Ρατζίνσκι έκανε χθες επίσημη πρεμιέρα στο θέατρο «Κάτια Δανδουλάκη». Είναι ένα έργο για δύο ρόλους. Ένας άντρας και μία γυναίκα, και οι δύο ηθοποιοί, κάνουν πρόβα ενός έργου που έγραψε ο άνδρας. Το ζευγάρι (που είναι ζευγάρι και στη ζωή) καθρεφτίζει στο έργο τη δική του ζωή και τη σχέση τους, που οδηγείται στα άκρα. «Το έργο έχει παιχτεί στη Μόσχα, στην ενιαία Γιουγκοσλαβία, σε πολλές ακόμη ανατολικές χώρες και στο Παρίσι», λέει ο Έντβαρντ Ρατζίνσκι. Και συμπληρώνει: «Είναι κυρίως γραμμένο για τις γυναίκες. Για τα όνειρά τους, την ψυχολογία τους. Για το ότι κρύβουν στο ίδιο σώμα και τη γάτα και το ποντίκι. Και είναι γραμμένο και για τη σχέση αγάπης-μίσους που είναι συχνά πράγματα αλληλένδετα. Όταν έγραφα το έργο είχα στο μυαλό μου ένα στυλ γυναίκας σαν αυτό της Κάτιας Δανδουλάκη. Μόλις την είδα το κατάλαβα. Και στη Ρωσία τον ρόλο αυτό τον έχουν παίξει σημαντικές ηθοποιοί, είχαν όμως άλλα σώματα. Άλλο στυλ. H Κάτια έχει ακριβώς τη μορφή της ηθοποιού που ήθελα», λέει.

Πέρα από το «Παιχνίδι των Θεών», στην Ελλάδα έχουν παιχτεί τρία ακόμη έργα: το «Νέρων και Σενέκας», παράσταση (στα ρωσικά) του Θεάτρου Μαγιακόφσκι στη δεκαετία του ’80· το«Τζόκινγκ» από το δίδυμο Καρέζη – Καζάκου την περίοδο ’87-’88· το «Εγώ ο Ντοστογιέφσκι» από την Τζένη Ρουσέα και τον Χρήστο Τσάγκα τις περιόδους 1999-2000 και 2000-2001.

26.11.2003, Πιμπλής Μανώλης «Έντβαρντ Pατζίνσκι: Ο Ρασπούτιν έφτιαξε τον Λένιν», Τα Νέα

Για το link πατήστε εδώ