Στο εκτενές μυθιστόρημα Βερολίνο Αλεξάντερπλατς -γραμμένο το 1929 από τον Άλφρεντ Ντέμπλιν και αναγνωρισμένο ως ένα από τα 100 καλύτερα βιβλία όλων των εποχών -ο Φραντς Μπίμπερκοπφ αποφυλακίζεται μετά από μια τετραετία. Επιστρέφοντας στην κοινωνία αποφασίζει να αλλάξει εξ ολοκλήρου. Επιθυμεί να γίνει “τίμιος”, να εφαρμόζει τους νόμους ή τουλάχιστον ό,τι εκείνος θεωρεί νόμιμο. Παρά τη θέλησή του δεν το καταφέρνει. Οι προκλήσεις που δέχεται είναι αλλεπάλληλες. Βρισκόμαστε στην εποχή του Μεσοπολέμου, σε μια περίοδο έντονων κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων, η ιδεολογική σύγχυση, η ταξική ανισότητα, η οικονομική εξαθλίωση πρωταγωνιστούν, είναι εξάλλου τότε που εδραιώνεται ο ναζισμός.

Πρώτο σημαντικό επίτευγμα που αποδεικνύει ότι έχουμε ένα παράδειγμα πετυχημένης μεταφοράς λογοτεχνικού έργου στη θεατρική σκηνή είναι το γεγονός ότι το πεντακοσίων περίπου σελίδων μυθιστόρημα του Ντέμπλιν -στη μικρή οθόνη ο Φασμπίντερ το απέδωσε με μια εκτενή τηλεταινία δεκαπέντε ωρών- οριοθετείται από τον Στάθη Λιβαθινό σε μια παράσταση, των 2,5 περίπου ωρών, με διακριτά συστατικά την εξέλιξη και τον ειρμό της. Πτυχές ενός ολόκληρου κόσμου, μαζί με ανθρώπινους τύπους της εποχής (συ)στήνονται με τη συνύπαρξη δράσης και αφήγησης, όχι όμως με έναν μονοδιάστατο χαρακτήρα η κάθε μια. Σε αρκετές στιγμές η αφήγηση δραματοποιείται, συμπληρώνοντας ένα καθαυτό -σκηνικό- συμβάν. Σε άλλες στιγμές εμφανίζεται η ιδιοτυπία η αφήγηση να μη συνταιριάζει με ό,τι βλέπουμε, να μην αναπαρίσταται δηλαδή πιστά ό,τι ακούμε, αλλά ταυτόχρονα να μεταβάλλεται, να εξελίσσεται σε κάτι άλλο, δίνοντας έτσι ώθηση στη συνολική ιστορία. Είναι, ωστόσο, αλήθεια, ότι ο καταιγισμός γεγονότων και προσώπων, με γοργούς ρυθμούς, μπορεί σε στιγμές να οδηγήσει σε σύγχυση και νοηματικές απώλειες, ειδικά έναν μη συνεχώς συγκεντρωμένο θεατή. Αναλογιζόμενοι βέβαια το εκτενές της προέλευσης δικαιολογούμε τη συνθήκη αυτή (αποτέλεσμα της διασκευής και της σκηνοθεσίας). Πάντως σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχουν εκπτώσεις. Τα επιμέρους συμπράττουν στο να αποδώσουν την ατμόσφαιρα της μεσοπολεμικής Γερμανίας: η μουσική του Μιχάλη Λετουσάκη, που παραπέμπει ενίοτε σε καμπαρέ, το σκηνικό της Ελένης Μανωλοπούλου, με τα απομεινάρια από ένα κρεβάτι, καρέκλες, ένα πιάνο, αποδίδουν την πτώση, την ηθική εκ πρώτης, που επικρατεί στον περίγυρο, την πιο κυριολεκτική εντός ολίγου, με τα οικοδομικά συντρίμμια από τις ναζιστικές επιδρομές. Το σύνολο των ερμηνευτών-αφηγητών ( ο Δημήτρης Παπανικολάου και η Μαρία Σαββίδου έχουν τους πιο “καθοδηγητικούς” ρόλους, οι Βασίλης Ανδρέου και Νίκος Καρδώνης γοητεύουν κυρίως με τις φωνές τους, η αεράτη Λίλλυ Μελεμέ, ο Άρης Τρουπάκης, η Πολυξένη Παπακωνσταντίνου, ο Δημήτρης Φιλιππίδης, ο Στάθης Κόικας και η Θεόβη Στύλλου) λειτουργούν με συντονισμό και κουμπώνουν στο δύσκολο αυτό εγχείρημα. Ξεχωρίζουμε τον Γιώργο Δάμπαση στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Φραντς, καθώς πείθει με την εσωτερική ταραχή-αποτέλεσμα των πάσης φύσεως διλημμάτων, που καταλήγει και σε εξωτερική αλλαγή.

Σύνολο: Παράσταση που διακρίνεται από αισθητική, θεατρική εμπειρία, γνώση του καλού θεάτρου. Αν και δεν περιέχει εκπλήξεις καταφέρνει να αποδώσει την ουσία της εμβληματικής -και απαιτητικής- πηγής της, χωρίς εκπτώσεις ή περιορισμούς.

12.01.2023, Ρουμπής Νίκος «Είδαμε: «Berlin Alexanderplatz» σε σκηνοθεσία Στ. Λιβαθινού / «Προβλεπόμενη», ωραία δουλειά», www.debop.gr

Για το link πατήστε εδώ