Εθνικό Θέατρο

Λίγο πριν την ολοκλήρωση μιας επιτυχημένης θητείας στο Εθνικό Θέατρο, ο καλλιτεχνικός του Διευθυντής Στάθης Λιβαθινός κατεβαίνει στο θέατρο της Επιδαύρου 5 και 6 Ιουλίου με «Ικέτιδες».

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Στάθης Λιβαθινός, που έχει δηλώσει ότι θα ήθελε να παραμείνει στο τιμόνι του Εθνικού αλλά και πως έχει όνειρα και σχέδια που θέλει να πραγματοποιήσει εάν απομακρυνθεί, θυμάται μιλώντας στο iefimerida τις πρώτες του ημέρες στο Εθνικό Θέατρο, τις καλές και κακές του στιγμές, αλλά και τα όσα καινοτόμα ολοκλήρωσε στην θητεία του.

Ο Στάθης Λιβαθινός αποκαλύπτει τους λόγους που επέλεξε τις «Ικέτιδες» για το φετινό καλοκαίρι. Μια συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου και του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου με μια εμβληματική τραγωδία του Ευριπίδη για τον πόλεμο, τους νεκρούς του, την υπαρξιακή αγωνία, την αξιοπρέπεια, την πίστη και τη γυναικεία αντοχή.

«Από αυτό το έργο του Ευριπίδη, που είναι σχεδόν άγνωστο, αναβλύζει μια ορμή, μια επιθυμία να ξεπεράσει κανείς το θάνατο και να μην συμβιβαστεί με καμία μικρότητα της ζωής» αναφέρει στο iefimerida ο Στάθης Λιβαθινός.

«Η μητρική δύναμη και η γυναικεία αξιοπρέπεια φαίνεται πως είναι για τον Ευριπίδη ένα θεμέλιο για να αφηγηθεί μια υπόθεση, αλλά και να δοκιμάσει όλες τις καινούργιες φόρμες που μπορεί. Στην παράσταση μου η μουσική κατασκευή προέχει γιατί ανταποκρίνεται στις μετρικές καινοτομίες και στη δομή που αποτολμάει ο Ευριπίδης. Η δουλειά και η συνεργασία μου με τον εξαιρετικά ταλαντούχο νέο συνθέτη Άγγελο Τριανταφύλλου υπήρξε καθοριστική. Δουλέψαμε στενά και χρησιμοποιήσαμε καινούργια μουσικά όργανα, τολμήσαμε κι εμείς με τη σειρά μας κάτι που δεν είχαμε κάνει έως τώρα. Επίσης, ήταν συγκινητική η ανταπόκριση και η ποιότητα της συνεργασίας με τον Γιώργο Σουγλίδη τον καταξιωμένο σκηνογράφο, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε ένα λιτό χώρο υψηλής αισθητικής. Να θυμίσω ότι μια παράσταση αρχαίας τραγωδίας δεν μπορεί να μην είναι πάντοτε μια παράσταση συνόλου. Ο Κύπριος χορογράφος Φώτης Νικολάου αποδείχθηκε ένας εξαιρετικά πολύτιμος συνεργάτης, πολύ ευεργετικός και πολύ τρυφερός με τους ηθοποιούς και ο Αλέκος Αναστασίου είναι πάντοτε κοντά μου για να φωτίζει με το ταλέντο του και την αδιαμφισβήτητη ποιότητα της σκέψης του, την παράσταση στο σύνολό της. Πρέπει να θυμίσω ότι η παράσταση αυτή είναι μία σημαντική συνεργασία του Εθνικού Θεάτρου και του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, μια ωραία συνάντηση Κυπρίων και Ελλήνων συντελεστών και ηθοποιών».

«Η πρώτη μου μέρα τον Απρίλιο του 2015 στο Εθνικό»

«Η πρώτη μέρα μου στο Εθνικό Θέατρο; Ήταν Απρίλιος του 2015. Ένα Εθνικό Θέατρο αναστατωμένο. Είχε προηγηθεί η κάπως βίαιη απομάκρυνση του προηγούμενου Καλλιτεχνικού Διευθυντή. Κάθισα στην άκρη της σκηνής, απέναντι στους εργαζόμενους και τους είπα πως πρόθεσή μου ήταν ένα Εθνικό Θέατρο ενωμένο. Δίπλα μου στεκόταν ο Θοδωρής Αμπαζής, Αναπληρωτής Καλλιτεχνικός Διευθυντής. Αμέσως μετά πήγα στη Δραματική Σχολή. Το μήνυμα που ήθελα να περάσω ήταν πως η Σχολή, δηλαδή η εκπαίδευση, θα ήταν στα χρόνια που θα ακολουθούσαν για εμάς απόλυτη προτεραιότητα, εξίσου πολύτιμη με το καλλιτεχνικό μας έργο στο θέατρο. Είναι υποχρέωση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή να αφιερώνει πραγματικό χρόνο στο μέλλον των νέων ανθρώπων που σπουδάζουν στη Σχολή μας».

«Όταν μας χειροκροτούσαν όρθιοι το Εθνικό στη Μόσχα»

«Καλή και κακή στιγμή; Μπορώ να θυμηθώ μια καλή στιγμή. Η πιο καλή στιγμή ήταν, όταν στη σκηνή του Θεάτρου Vakhtangov στο κέντρο της Μόσχας, θεατές από τη Ρωσία αλλά και απ’ όλο τον κόσμο χειροκροτούσαν όρθιοι στο τέλος της παράστασης του Οιδίποδα, που είχαμε ήδη ανεβάσει στην Επίδαυρο, τους Έλληνες και Ρώσους ηθοποιούς. Ήταν κάτι που στην αρχή όλοι μου έλεγαν πως δεν θα το πετύχουμε ποτέ, γιατί το Θέατρο Vakhtangov είναι το πιο περιζήτητο θέατρο στην Ευρώπη. Αλλά το καταφέραμε. Κακή στιγμή; Τις κακές στιγμές τις σβήνω. Έχω μέσα μου ένα μηχανισμό που συγχωρεί εύκολα και σβήνει τις κακές στιγμές έτσι ώστε να μπορώ την επομένη μέρα να συνεργάζομαι με τους ανθρώπους και να κατανοώ βαθύτερα τη φύση τους».

«Το Μικρό Εθνικό ήταν από τα μεγαλύτερά μου στοιχήματα»

«Όσα πραγματοποίησα και όσα θα ήθελα να ολοκληρώσω. θα ήθελα περισσότερες διεθνείς συνεργασίες και συμμετοχή σε Φεστιβάλ. Το Εθνικό Θέατρο είναι έτοιμο γι αυτό και με την Πειραματική Σκηνή αλλά και με προτάσεις ρεπερτορίου.

Και μιας και λέμε ρεπερτόριο, η δημιουργία σταδιακά ενός πυρήνα σημαντικών παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου, θεωρείται για μένα απαραίτητη. Η αναβάθμιση της Σχολής ξεκίνησε και η Σχολή Σκηνοθεσίας που δημιουργήσαμε ελπίζω ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα αρχίσει να δίνει καρπούς. Το Μικρό Εθνικό που ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα, άρχισε σιγά σιγά να παρεμβαίνει στη ζωή των παιδιών αλλά και των εκπαιδευτικών, ελπίζω και των γονιών, μιας και τώρα διαθέτει το δικό του χώρο στο ισόγειο Rex. Τέλος, το Εθνικό Απευθείας, με τις ζωντανές αναμεταδόσεις παραστάσεων που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο και αγκαλιάστηκε από τους πολίτες των ακριτικών περιοχών. Αυτά είναι λίγα από τα στοιχήματα που θα ήθελα να δω να συνεχίζονται». […]

04.07.2019, Πουλοπούλου Κατερίνα «Ο Στάθης Λιβαθινός απαριθμεί στο iefimerida τις σημαντικότερες στιγμές του στο τιμόνι του Εθνικού», www.iefimerida.gr

Για το link πατήστε εδώ

Σχεδόν δύο μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του στο Εθνικό Θέατρο και λίγες μόλις ημέρες από τις παραστάσεις των «Ικέτιδων» στην Επίδαυρο (5 και 6 Ιουλίου), ο Στάθης Λιβαθινός λέει πως η τραγωδία του Ευριπίδη την οποία σκηνοθετεί «έχει τον χαρακτήρα και ενός αποχαιρετισμού». Θεωρεί ότι σωστά επιλέγει να σκηνοθετήσει μια παράσταση στην Επίδαυρο, τονίζοντας ότι είναι μόλις η τρίτη φορά για εκείνον στο αργολικό θέατρο. Και προσθέτει: «Θα ήθελα να συνεχίσω ως καλλιτεχνικός διευθυντής, αλλά αν αυτό δεν συμβεί, θέλω να αποχαιρετήσω το Εθνικό με ένα τέτοιο έργο».

Προσδοκά να είναι «ο τελευταίος καλλιτεχνικός διευθυντής που μπαίνει με πολιτική απόφαση. Θα έπρεπε να χαρακτηρίζει τη χώρα μας ένας σύγχρονος και αξιοκρατικός τρόπος επιλογής. Αργά ή γρήγορα εκεί θα οδηγηθούμε. Αυτό που υποστηρίζω είναι να μην υπάρχει το ποιος είναι και σε ποιον αρεστός».

Πώς του φάνηκε ο τρόπος που χειρίστηκε η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά το θέμα της επιλογής των διευθυντών των εποπτευόμενων φορέων και συγκεκριμένα του Εθνικού Θεάτρου; «Δεν θα κρίνω την υπουργό, καταλαβαίνω ότι θέλει να ακολουθήσει τα πιστεύω της. Φοβάμαι ότι δεν υπήρχε ο χρόνος για να γίνει ο διαγωνισμός όπως πρέπει». Σε άλλες περιπτώσεις, βέβαια, η θητεία άλλων διευθυντών ανανεώθηκε. «Πράγματι, αλλά είναι κάτι που δεν θέλω να θίξω. Ο πολιτισμός στον τόπο μας δεν χρειάζεται δηλώσεις, αλλά έργα».

Επιτυχημένη θητεία

Η θητεία του από τους περισσότερους χαρακτηρίστηκε επιτυχής. Με πολλές κοινωνικές δράσεις όπως τα θεατρικά εργαστήρια σε σωφρονιστικά ιδρύματα, σε πρόσφυγες και ασυνόδευτα παιδιά. Επίσης απευθείας συνδέσεις με το κανάλι της Βουλής, δίνοντας έτσι την ευκαιρία και σε ακριτικές περιοχές να παρακολουθήσουν παραστάσεις του Εθνικού. Ήταν όμως και η αναβάθμιση των σπουδών, η ίδρυση του τμήματος σκηνοθεσίας στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή του Εθνικού, το Μικρό Εθνικό, οι συνέργειες με άλλους πολιτιστικούς φορείς, οι διεθνείς συνεργασίες, η τιμολογιακή πολιτική κ.ά. Ο Στάθης Λιβαθινός διαβεβαιώνει ότι «το θέατρο δεν χρωστάει πουθενά. Είναι υγιές, βιώσιμο, με αρκετά γεμάτες τις σκηνές φέτος, χωρίς χρέη, κάτι για το οποίο εργάστηκαν όλοι οι καλλιτεχνικοί διευθυντές και όχι μόνο εγώ. Το αφήνω με μια μικρή επιχορήγηση και μια τιμολογιακή πολιτική πολύ πιο κοινωνικά προσανατολισμένη από οποιαδήποτε άλλη χρονιά. Μην ξεχνάτε ότι μέχρι και capital controls αντιμετώπισα. Παρ’ όλα αυτά, με τα έξι εκατομμύρια ευρώ, τις έκτακτες επιχορηγήσεις που πάντα έπαιρνε το Εθνικό συμπληρώνοντας τις ανάγκες του, τα καταφέραμε. Ευτυχώς στάθηκαν κοντά μας χορηγοί».

Αυτό που δεν πρόλαβε να κάνει είναι να συστηματοποιηθεί η εξωστρέφεια του Εθνικού, «γιατί η Ευρώπη συνομιλεί με ορίζοντα δύο χρόνων όταν η θητεία του καλλιτεχνικού διευθυντή εδώ είναι τριετής». Επίσης, να δημιουργήσει τον μηχανισμό που θα στηρίζει τις αξιόλογες δουλειές ώστε να μένουν στο ρεπερτόριο και να υποστηριχθεί η παραμονή σημαντικών ηθοποιών. «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο Νικήτας Τσακίρογλου, ο Γιώργος Κιμούλης, η Λήδα Πρωτοψάλτη αλλά και νεότεροι συνάδελφοί τους δεν έχουν μια σταθερή βάση στο Εθνικό. Να υπηρετούν το Εθνικό οι καλύτεροι απ’ όλες τις γενιές του ελληνικού θεάτρου. Ακόμη, να υπάρχει συνέχεια στις υποδομές που φτιάχτηκαν».

Και όμως, αίτηση υποψηφιότητας λέει ότι δεν πρόλαβε να υποβάλει. «Πρόσφατα μας ενημέρωσαν ότι σταματάει η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων και θα συνεχιστεί μετά τις εκλογές. Εάν πράγματι συνεχιστεί, γιατί δεν ξέρω τι θα κάνει ο επόμενος υπουργός, θα υποβάλω και εγώ».

«Ένα δύστροπο έργο»

Σε αυτή την ατμόσφαιρα και με ανάμεικτα αισθήματα ο Στ. Λιβαθινός κάνει πρόβες για τις «Ικέτιδες» του Ευριπίδη. Έργο που ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο μία και μόνο φορά στην Επίδαυρο το 1966 από τον Τάκη Μουζενίδη. Στον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου πριν από 39 χρόνια σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους. Τώρα τα δύο θέατρα συνεργάζονται για το νέο ανέβασμα. «Είναι ένα δύστροπο έργο, όπως όλα τα αριστουργήματα. Δεν ανεβαίνει συχνά γιατί δεν έχει τον κεντρικό ρόλο που θα εξομαλύνει τις γωνίες και θα το φέρει στο προσκήνιο, να αναδείξει το ταλέντο ενός ηθοποιού».

Η υπόθεση μοιάζει απλή: Οι μητέρες των Αργείων στρατηγών οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους στη Θήβα πολεμώντας στο πλάι του Πολυνείκη προσπέφτουν ικέτιδες στον βωμό της Δήμητρας στην Ελευσίνα. Ζητούν τη βοήθεια του Θησέα, βασιλιά της Αθήνας, γιατί οι Θηβαίοι κρατούν τους νεκρούς και δεν επιτρέπουν την ταφή τους. «Μην ξεχνάμε πως μητέρες πάλεψαν να θάψουν τα παιδιά τους κάποτε στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στην Αρμενία και αλλού. Οι “Ικέτιδες” είναι μια υπαρξιακή τραγωδία πάνω στην ερημιά του ανθρώπου».

Δίνει ιδιαίτερη σημασία στη συνεργασία με τον Γιώργο Κοροπούλη. «Είναι η πρώτη του μετάφραση για την Επίδαυρο και είμαι χαρούμενος και περήφανος γι’ αυτό. Ο Ευριπίδης δεν αρκείται στην αφήγηση, αλλά έχει ένα παιχνίδι υφών, ρυθμών, τόνων, προσώπων». Και ο ίδιος σκηνοθετικά πειραματίστηκε με στοιχεία που δεν είχε ερευνήσει, όπως αυτό της μετρικής που πέρασε στη μετάφραση. «Για εμένα έχει μεγάλη σημασία ο λόγος. Θεωρώ έγκλημα ότι τα αρχαία ελληνικά δεν υπάρχουν σε έναν βαθμό στην καθημερινότητά μας».

Στα μάτια του, οι Ικέτιδες δεν είναι χαροκαμένες γυναίκες. «Είναι φυσικά φαινόμενα κρυμμένα στη μορφή γυναικών, τα οποία αναγκάζουν να εγκαθιδρυθούν καινούργιες αξίες. Η εγκαθίδρυση ανθρώπινων αξιών είναι σημαντικότερη από την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας. Δημοκρατίες γνωρίσαμε πολλές και κάποιες απ’ αυτές είναι ορισμένες φορές ελαττωματικές και μοιραίες».

Εγωιστική πρωτεύουσα

Σε μια εποχή θεατρικής πολυγλωσσίας, τι πιστεύει ο Στ. Λιβαθινός για το ελληνικό θέατρο; «Λέμε ελληνικό θέατρο αλλά στην ουσία αναφερόμαστε στην υπερφορτωμένη θεατρικά εγωιστική πρωτεύουσα. Παίρνουμε ό,τι καλύτερο υπάρχει και το φυτεύουμε στην Αθήνα αγνοώντας την Περιφέρεια. Ο θεατρικός πανζουρλισμός έχει μια γενικώς αποδεκτή μετριότητα με ελάχιστες εξαιρέσεις. Το μέτριο έγινε καλύτερο. Έχουμε πρόβλημα με την εκπαίδευση και την υπερκατανάλωση θεάτρου».

Καλλιτεχνικά θεωρεί ότι «παιανίζουμε το πένθιμο εμβατήριο του μεταμοντερνισμού, που ευτυχώς πεθαίνει. Κάποιοι κατάλαβαν ότι με το ρεαλιστικό, ποιητικό, ψυχολογικό θέατρο χρειάζεται βαθιά ενασχόληση. Ακόμα και η μεταμοντέρνα παρεξήγηση βασίζεται σε πράγματα παλιά. Αν έβλεπε πολλά απ’ όσα γίνονται σήμερα ο Βσεβολόντ Μέγιερχολντ θα γελούσε, γιατί εκείνος τα δοκίμασε από τη δεκαετία του ’20 -’30. Νομίζω ότι επιστρέφουμε με γρήγορους ρυθμούς στην αλήθεια της ανθρώπινης ψυχής».

Λέει ότι βλέπει ανθρώπους που δουλεύουν χωρίς να έχουν πάντοτε πάθος. Ότι η σκηνοθεσία αντιμετωπίζεται σαν κάτι που μπορεί να κάνει ο καθένας. «Υπάρχουν όμως νέοι σκηνοθέτες που αγωνιούν». Στέκεται και σε ένα σύμπτωμα: «Βλέπω έλλειψη ήθους και βαθύτερης σεμνότητας. Καμιά φορά νιώθεις ότι θέλεις να πιάσεις κάνα δυο και να τους πεις “παιδιά, σεμνότερα!’’. Μπορώ να ξεχωρίσω τους ταλαντούχους ανθρώπους από την αβεβαιότητά τους. Τους βέβαιους τους θεωρώ κάπως ερασιτέχνες. Ο αβέβαιος έχει τα καλά εκείνα στοιχεία που θα τον κάνουν επαγγελματία. Το πρωτοείπε ο Βασίλιεφ».

Για το δικό του μέλλον δεν έχει σχέδια. Θα κάνει δικό του θέατρο ή θα στραφεί στο εξωτερικό; Η «Ιλιάδα» του άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις στην Ευρώπη. Το ίδιο και η «Αϊντα» στην Οπερα «Ντε Λα Μονέ» στο Βέλγιο, καθώς και η πρόσφατη συνεργασία στο Εθνικό θέατρο Κίνας… «Όταν έρθει η στιγμή, θα ακούσω τη φωνή μέσα μου», ξεφεύγει γελώντας.

01.07.2019, Συκκά Γιώτα «Στάθης Λιβαθινός στην «Κ»: Θα ήθελα να συνεχίσω στο Εθνικό», Η Καθημερινή

Για το link πατήστε εδώ

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μιλάει για τη λειτουργία του Τμήματος Σκηνοθεσίας, για τον απολογισμό του μέχρι τον Μάιο που λήγει η θητεία του και για τον μεγάλο του στόχο

Τον προσεχή Μάιο ολοκληρώνεται η πρώτη του θητεία στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου, ο Στάθης Λιβαθινός αισθάνεται όμως ότι έχει πολλά ακόμα να κάνει. Άλλωστε μόλις ξεκίνησε η λειτουργία του Τμήματος Σκηνοθεσίας, ένα όνειρο ζωής για τον ίδιο.

Το Τμήμα Σκηνοθεσίας είναι πλέον γεγονός…
«Πράγματι. Είχαμε περίπου τετρακόσιες αιτήσεις, αρκετοί δεν εμφανίστηκαν καθόλου. Έγινε μια αυστηρή επιλογή. Πήραμε έντεκα σπουδαστές – έξι αγόρια, πέντε κορίτσια. Θέλουμε να σπάσουμε τη μονοκρατορία του άντρα σε ένα, υποτίθεται, αντρικό επάγγελμα. Η σκηνοθεσία είναι μια συνειδητή απόφαση, κάτι ανάλογο με τον δοκιμαστή αεροπλάνων. Έχει το ίδιο ρίσκο και, φοβάμαι, την ίδια θνησιμότητα. Υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στο να σκηνοθετείς και να γίνεις σκηνοθέτης».

Τι διδάσκονται;
«Τα παιδιά αρχίζουν να αποκτούν θεωρητικά εφόδια και, όπως ένας καλός σεφ, μαθαίνουν την αξία και την αντοχή των Υλικών, δηλαδή της ψυχής του ηθοποιού. Έτσι μεθαύριο θα μπορέσουν να καθοδηγήσουν ηθοποιούς πιστεύοντας σε ένα θέατρο συνόλου».

Αρκεί η σχολή για να γίνεις σκηνοθέτης;
«Δεν επιδιώκουμε να βγάλουμε σκηνοθέτες. Αυτό θα το αποφασίσουν η ζωή και το επάγγελμα μέσα στον χρόνο. Επιδιώκουμε να κάνουμε καλλιτέχνες, ανθρώπους μέσα στη θεατρική τέχνη. Είναι ένα πρώτο βήμα. Θέλουμε να γεμίσουμε την καρδιά και το μυαλό με μπαταρίες που δεν εξαντλούνται εύκολα».

Έχετε αναλάβει εσείς τους πρωτοετείς;
«Ναι, ως υπεύθυνος του έτους, μαζί με συνεργάτες παιδαγωγούς τον Δημήτρη Καραντζά και τον Δημήτρη Παπανικολάου και συνεργάτη καθηγητή τον πρώην διευθυντή της RADA, Αντριου Βισνιέφσκι, έναν από τους πιο εξαιρετικούς δασκάλους. Επιπλέον καθηγητές από το εξωτερικό και έλληνες από το Τμήμα Υποκριτικής.

Επεξεργαστήκαμε ένα εφικτό τριετές πρόγραμμα με ένα τέταρτο, προαιρετικό, με εξειδίκευση – αρχαίο δράμα, μουσικό θέατρο. Έχουμε ένα εξαιρετικό κτίριο, όπου ευτυχώς χωράνε όλα όσα κάνουμε κι άλλα πολλά.

Η μεθοδολογία υπαγορεύει στον υπεύθυνο να δίνει την κατεύθυνση, που καθορίζει κάπως τα όρια και τις αισθητικές επιλογές».

Οι έμπειροι έλληνες σκηνοθέτες δεν έχουν θέση στη σχολή;
«Φυσικά, όσοι αγαπούν την παιδαγωγική, τη μεθοδολογία κι έχουν αποδεδειγμένες δυνατότητες. Για την ώρα δεν γνωρίζω πολλούς που θα ήθελαν να διδάξουν. Η πολυφωνία καμιά φορά μπορεί εύκολα να μεταβληθεί σε φασαρία. Δεν έχουμε ακόμη χτίσει τις βάσεις, βήμα-βήμα. Οι ξεχωριστές προσωπικότητες του ελληνικού θεάτρου θέλουμε να γνωρίσουν τους μαθητές, να κάνουν κάποια ανοιχτά μαθήματα. Αλλά δεν σημαίνει ότι όλοι οι σκηνοθέτες μπορούν να διδάξουν – μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού».

Αν δεν είστε διευθυντής, θα συνεχίσετε με τους πρωτοετείς;
«Εάν δεν είμαι, δεν έχω παρά να ζητήσω από τον επόμενο, ευγενικά, να με αφήσει να διδάσκω και να ολοκληρώσω αυτό που ξεκίνησα. Ελπίζω ότι θα θέλει. Εάν δεν θέλει, δεν πειράζει».

Την άνοιξη ολοκληρώνεται η θητεία σας. Ένας προσωπικός απολογισμός;
«Νομίζω ότι η ζωή μου στο Εθνικό με βοήθησε να μπω πιο ομαλά στη φάση Μότσαρτ. Όταν ξεκινάς στην τέχνη, είσαι στη φάση «Εγώ και ο Μότσαρτ». Μετά, προχωράς, τρως κάποια χτυπήματα, βλέπεις την άλλη πλευρά, ανοίγεις περισσότερο το βλέμμα, μπαίνεις στη φάση «Ο Μότσαρτ κι εγώ». Κάποια στιγμή αρχίζεις να μπαίνεις στη φάση «Ο Μότσαρτ». Έτσι κι εγώ, χωρίς να ξεθωριάσουν τα όνειρά μου. Αντίθετα, τα βλέπω ένα-ένα να πραγματοποιούνται. Θεωρώ τον εαυτό μου ευλογημένο και ευγνώμονα απέναντι στους ανθρώπους που συνεργάζονται μαζί μου. Είναι μια υπηρεσία, μια αποστολή, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο».

Κι αν δεν έχετε συνέχεια;
«Αν όλη αυτή η ιστορία ολοκληρωθεί τον Μάιο του ’19, μια χαρά και με αγάπη. Αν έρθει κάποιος άλλος, του έχω πάρα πολλή δουλειά να κάνει. Δεν θα πλήξει.

Πιστεύω ότι το Εθνικό δεν είναι για όλους. Αυτό είναι μια παρεξήγηση που ελπίζω σιγά-σιγά να λήξει. Το Εθνικό είναι για τους καλούς, όλους, για τους πολύ καλούς, όλους. Δεν το πετυχαίνουμε πάντα, έχουμε κάνει και πολλά λάθη. Εύχομαι, αν παραμείνουμε, να κάνουμε καινούργια λάθη, πιο μεγάλα, πιο ενδιαφέροντα. Να μην επαναληφθούμε.

Για μένα δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να βλέπω την εξέλιξη των παιδιών, μεταφέροντας ένα θεατρικό ήθος και μια σεμνότητα, πράγμα που αυτή τη στιγμή αναδεικνύεται σε αξία νούμερο ένα. Γιατί αρχίζω να βαριέμαι με τους καλλιτέχνες που με καλούν στην παράστασή τους γιατί «είναι εξαιρετική και πρέπει να τη δω». Τους ζητώ να μου κάνουν ένα σεμινάριο, γιατί αυτό μέχρι σήμερα εγώ και κάνα δυο άλλοι που εκτιμώ δεν καταφέραμε να το πούμε για τη δουλειά μας. Θεωρώ ντροπή ακόμα και να το ακούω – κάποιοι το λένε ανώδυνα».

Αλλάξατε το Εθνικό;
«Άλλαξαν οι δομές του, όχι όμως και ο τρόπος λειτουργίας, γιατί πιστεύω ότι στο ελληνικό κράτος, του οποίου είμαστε μικρογραφία, είναι όλα με τρομερή επιμέλεια φτιαγμένα ώστε να μην μπορεί να αλλάξει τίποτα. Προσπαθούμε και θα συνεχίσουμε, ακόμα και με προσωπικό ψυχικό κόστος.

Αυτό που όφειλα και οφείλαμε να κάνουμε είναι να δώσουμε μια τέτοιου είδους ταυτότητα και να εξελιχθεί με βάση την εποχή που ξεκινάει. Είχαμε και 1 εκατομμύριο ευρώ χορηγία από τα μεγάλα ιδρύματα για όλα αυτά που κάνουμε. Ελπίζω μεθαύριο να μην μπορεί να φανταστεί κάποιος το Εθνικό χωρίς την Πειραματική Σκηνή, το Μικρό Εθνικό, το οποίο είναι πλέον ένας ολόκληρος μηχανισμός που παράγει ένα απίστευτο έργο με τη Σοφία Βγενοπούλου, τις κοινωνικές δράσεις του (παραστάσεις στις φυλακές) ή την απευθείας μετάδοση των παραστάσεών του».

Πρόσφατο και καινοτόμο…
«Μεγάλη συγκίνηση. Συνεργαστήκαμε με το Κανάλι της Βουλής και προσφέρουμε θέατρο, χωρίς εισιτήριο, στις παραμεθόριες περιοχές. Πηγαίνουμε ως Εθνικό απευθείας. Ήρθαν άνθρωποι που δεν έχουν ξαναδεί θέατρο στη ζωή τους. Θα γίνει θεσμός. Θέλουμε να χτίσουμε δεσμούς συγγένειας με την Περιφέρεια. Ελπίζω να μείνει, μαζί με πολλά ακόμα».

Κι εσείς, υποθέτω, θέλετε να μείνετε;
«Θα ήθελα αν με θέλουν. Εάν δεν με θέλουν, έχω μόνο ένα «ευχαριστώ» να πω στην πολιτεία και τίποτε άλλο. Αν με θέλουν, νομίζω ότι θα μπορούσα κάτι ακόμα να προσφέρω».

Έχετε θετικά δείγματα;
«Έχω δείγματα εκτίμησης απέναντι στη δουλειά μου και το πρόσωπό μου από την υπουργό Πολιτισμού, που είναι ένας καλλιεργημένος άνθρωπος και τίποτε άλλο. Απλώς ζήτησα κάποια στιγμή να ενημερωθώ ώστε εάν χρειαστεί να παραδώσω στο επόμενο, να έχω τον χρόνο να το κάνω, να είμαι κοντά του».

Ποιος είναι ο μεγάλος σας στόχος;
«Επιδιώκω ένα Εθνικό Θέατρο που θα θεωρείται ένας μέγιστος πολιτιστικός θεσμός ακόμα κι αν κάποιες από τις παραστάσεις του θεωρηθούν αποτυχία. Το Εθνικό δεν μπορεί να κρίνεται πλέον μόνο για τις παραστάσεις του. Το National της Αγγλίας έπαψε να είναι το National επειδή ο φετινός «Μάκβεθ» ήταν αποτυχία; Όχι βέβαια. Πρέπει να είσαι σαν τη μηχανή που παράγει αλάτι μέσα στη θάλασσα, ακόμα κι όταν έχει κύμα.

Με ενδιαφέρει η παρέμβαση του Εθνικού στην Περιφέρεια, δεν μπορεί να είναι θέατρο μόνο της Αθήνας. Να πέσει μια βόμβα στην καθημερινή υποκουλτούρα που μαστίζει την Περιφέρεια και την καθιστά επαρχία».

Ο Γιάννης Χουβαρδάς ήθελε το Εθνικό θέατρο ρεπερτορίου…
«Ναι, αυτό είναι το δεύτερο μέλημά μας. Το είχαμε ξεκινήσει το 2000 στην Πειραματική. Το συνέχισε με τεράστιο κόπο και κόστος ο Γιάννης Χουβαρδάς. Πρέπει να το συνεχίσουμε. Δεν αφορά μόνο εναλλασσόμενες παραστάσεις αλλά και παραστάσεις όπου κάποιοι ηθοποιοί να παίζουν διαφορετικούς ρόλους και κάποιοι πρωταγωνιστές να δοκιμάζονται σε λιγότερο σημαντικούς, ώστε οι δεύτεροι να μεταβληθούν σε πρωταγωνιστές.

Κάναμε όμως παραστάσεις συνόλου με επιτυχία, όπως «H Τάξη μας» σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά. Με ενδιαφέρει ο κόσμος να βλέπει παραστάσεις του Εθνικού, όχι των πρωταγωνιστών. Δεν έχω τίποτα με τους πρωταγωνιστές. Πιστεύω ότι ήρθε ο καιρός των παραστάσεων».

13.01.2019, Λοβέρδου Μυρτώ «Στάθης Λιβαθινός: Το Εθνικό είναι για τους καλούς», Το Βήμα

Για το link πατήστε εδώ

Σε ένα διάλειμμα των προβών για την παράσταση «Τίμων ο Αθηναίος» των Ουίλιαμ Σαίξπηρ και Τόμας Μίντλτον, την οποία σκηνοθετεί, με υποδέχεται στο γραφείο του. «Αυτό το έργο ανεβαίνει σπάνια, είναι το… μαύρο πρόβατο στη δραματουργία του Σαίξπηρ, ένα μικρό αριστούργημα με πολλές ανεξερεύνητες πλευρές», μου λέει. «Το αγαπώ, χωρίς να ξέρω ακριβώς γιατί. Ίσως επειδή ο ήρωας έχει πίστη –σε βαθμό αφέλειας– στους ανθρώπους και γκρεμίζεται από μια τεράστια πλάνη».

Το 2019 θα ολοκληρωθεί η πρώτη (τετραετής) θητεία του ως καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Θα υπάρξει και δεύτερη; Δεν το ξέρει ακόμα. Ο ίδιος δεν κρύβει την επιθυμία του να συνεχίσει την προσπάθεια, με στόχο «ούτε ποιοτικό θέατρο για λίγους ούτε εμπορικό για πολλούς· ποιοτικό για όλους». Αλλά ακόμη κι αν αυτό δεν συμβεί, ο Στάθης Λιβαθινός πάλι ικανοποιημένος θα είναι, όπως λέει, που πέρασε από αυτό το μεγάλο «σχολείο», και ευγνώμων που η υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, «στάθηκε κοντά μας, αποδεικνύοντας για μία ακόμα φορά πόσο καταλαβαίνει τα προβλήματα του θεάτρου και του Εθνικού Θεάτρου».

Τρία χρόνια ήδη στο Εθνικό Θέατρο. Σας αρέσουν οι απολογισμοί;
Δεν είμαι καλός στους απολογισμούς ούτε τους αγαπάω ιδιαίτερα. Mια μέρα, όταν ίσως γίνω… μπούστο, δηλαδή προτομή, και με τοποθετήσουν μαζί με άλλους σε μια πλατεία θεατρικών ηρώων, θα μας κουτσουλάνε τα περιστέρια και θα μας βλέπουν τα ζευγάρια που θα φιλιούνται στα παγκάκια. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι οι απολογισμοί καλύτερα να γίνονται όταν έρθει η ώρα τους και από τους άλλους, όχι από εμάς τους ίδιους. Ένας αθλητής, όταν τρέχει, δεν μπορεί να σκεφτεί πόσα χιλιόμετρα έχει διανύσει ή αν τρέχει σωστά. Βλέπει μόνο μπροστά του, τον τερματισμό. Και τρέχει σαν να τον κυνηγούν λυσσασμένα σκυλιά. (Γέλια) Στην περίπτωσή μου ισχύουν και τα δύο: από τη μια ξέρω πού πρέπει να φτάσει το Εθνικό Θέατρο κι από την άλλη με κυνηγούν πολλά απραγματοποίητα όνειρα. Μετράω αυτά που δεν κατάφερα, όχι αυτά που κατάφερα.

Τι δεν έχετε καταφέρει ακόμα;
Ένα ενδιαφέρον θέατρο ρεπερτορίου. Αλλά αυτό δεν μπορεί να το πετύχει κανείς μέσα σε δύο σεζόν. Γιατί την πρώτη σεζόν εγώ υπηρέτησα το ρεπερτόριο του προηγούμενου καλλιτεχνικού διευθυντή, Σωτήρη Χατζάκη. Ήταν απολύτως συνειδητή απόφαση: ήθελα να τιμήσω και τον ίδιο, και τους συνεργάτες του – και όχι να τους πετάξω έξω για να κάνω τον έξυπνο.

Όταν αναλάβατε, είπατε ότι δεν ήρθατε για να γκρεμίσετε, αλλά για να χτίσετε. Ποιο όραμα υπηρετείτε;
Nα λειτουργήσει το Εθνικό ως θέατρο ανσάμπλ, συνόλου. Να συνεργάζεται με μεγάλα θέατρα του εξωτερικού και σημαντικούς εγχώριους φορείς. Να γίνει μια τεράστια αγκαλιά για τους καλύτερους. Να πορεύεται σωστά, ανεξάρτητα από οποιουσδήποτε μηχανισμούς. Να υπηρετεί το θέατρο και να συμβάλλει στην εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα – όχι με σηκωμένο το δάχτυλο, αλλά ουσιαστικά. Να μην είναι το Εθνικό Θέατρο της Αθήνας, αλλά της Ελλάδας, ένα σημαντικό brand name. Θα ήθελα να γυρίζουμε όλη την Ελλάδα. Αλλά αυτό, για να μη μείνει ωραίο σύνθημα, απαιτεί υποδομές και πολλά χρήματα. Το να παίζουμε σε καφενεδάκια για μένα δεν είναι πολιτισμός.

Μιλήσατε για υποδομές. Έχει αλλάξει κάτι στα τρία χρόνια της θητείας σας;
Αρκετά έχουν αλλάξει. Κι αυτό ήταν το μεγαλύτερο στοίχημα. Παραλάβαμε ένα θέατρο τεσσάρων «σημείων» και θα το παραδώσουμε με επτά: η δραματική σχολή έχει πλέον μετακομίσει στο Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παππά, ένα από τα καλύτερα κτίρια στα Βαλκάνια, ίσως και στην Ευρώπη. Το παλιό κτίριό της φιλοξενεί τα εργαστήρια, που είναι πολλά και σημαντικά. Το νέο Rex θα γίνει η μόνιμη παιδική και εφηβική σκηνή. Η Πειραματική Σκηνή ανακαινίστηκε. Σε λίγο καιρό θα ανακαινιστεί εν μέρει και η αίθουσα της Σκηνής «Μαρίκα Κοτοπούλη». Το Τμήμα Σκηνοθεσίας θα λειτουργήσει πλην απροόπτου τον Οκτώβριο. Όλα αυτά χωρίς να πάρουμε ούτε ένα ευρώ από τον Έλληνα φορολογούμενο· καλύφθηκαν από χορηγίες και δωρεές μεγαλύτερων ή μικρότερων χορηγών, που μας τιμούν μένοντας στο πλευρό μας και στηρίζοντάς μας.

Η τρύπα στα οικονομικά έχει κλείσει;
Φέτος έχουμε και πάλι πλεόνασμα, παρά τις πολύ χαμηλές τιμές των εισιτηρίων –όπως πρέπει να συμβαίνει, βέβαια, σε ένα Εθνικό Θέατρο που επιχορηγείται– και μολονότι δεν είμαι και τόσο ευχαριστημένος με τα εισιτήρια που έκαναν κάποιες παραστάσεις μας…

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής οφείλει να είναι και μάνατζερ. Αυτό δεν λειτουργεί εις βάρος του καλλιτέχνη;
Το job description του καλλιτεχνικού διευθυντή είναι επιβαρυμένο με ένα σωρό άσχετες υποχρεώσεις, πολύ προσεκτικά βαλμένες ώστε να τον φθείρουν. (Γέλια) Απέναντι σ’ αυτό στέκομαι στωικά, γιατί σκέφτομαι ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι καταλαβαίνουν ότι η προσπάθειά μας έχει συγκεκριμένο στόχο και ότι το Εθνικό Θέατρο δεν θα είναι ποτέ πια το ίδιο – σε επίπεδο εκπαίδευσης, φιλοσοφίας, προγραμματισμού. Κι ας έχουμε μερικές ωραίες αποτυχίες στο ενεργητικό μας.

«Οι περισσότεροι εργαζόμενοι», είπατε. Όχι όλοι; Δεν είστε μια γροθιά;
Στην πατρίδα μας, από την εποχή της «Ιλιάδας» μέχρι σήμερα, ένα πράγμα δεν έχει αλλάξει: η Ελλάδα ποτέ δεν πάει μαζί με… τον εαυτό της. Μέχρι να καταφέρεις να πείσεις τους μισούς, έχεις χάσει την εμπιστοσύνη των άλλων μισών. Η ζωή των ανθρώπων μακριά από διαδρόμους θα ήταν φωτεινή και υπέροχη, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν έχω μπορέσει ακόμα να πετύχω. Υπάρχουν εργαζόμενοι που αγαπούν το Εθνικό Θέατρο και έχουν ταυτίσει τη ζωή τους με αυτό. Και άλλοι που το βλέπουν ως Δημόσιο. Από την πρώτη μέρα προσπαθώ να δείξω σε όλους ότι δεν έχω αυλή ούτε παρατρεχάμενους (τέσσερις πέντε συνεργάτες όλους κι όλους έφερα μαζί μου), ότι δεν υπάρχουν ευνοούμενοι και απειλούμενοι ούτε μαύρη λίστα, ότι πρέπει να πορευτούμε όλοι μαζί. Και όμως, κάποιοι θερμοκέφαλοι μας θεωρούν αντιπάλους τους – ίσως γιατί πάντα χρειάζονται έναν «εχθρό» απέναντί τους. Και τον ρόλο σάκου του μποξ μπορώ να παίξω, αν χρειαστεί. Έχω ήσυχη τη συνείδησή μου.

Θα θέλατε μια δεύτερη θητεία;
Δεν ξέρω. Λογικά θα πρέπει να το θέλω, για να δω πώς θα λειτουργήσει το θέατρο με τις υποδομές που έχουμε χτίσει. Αλλά, από την άλλη, μπορεί να έρθει κάποιος καινούργιος καλλιτεχνικός διευθυντής και να τα λειτουργήσει όλα εξίσου καλά.

Ή να τα γκρεμίσει…
Αν το κάνει, θα πρέπει να πληρώσει το τίμημα. Πάντως, όσοι διατελέσουν στο μέλλον καλλιτεχνικοί διευθυντές του Εθνικού ας ξέρουν ότι τους περιμένει ένα μεγάλο σχολείο. Δεν φαντάζονται πόσα νευρικά κύτταρα θα πρέπει να ξοδέψουν για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις, για να μην κάψουν να όνειρά τους, για να μη γίνουν «ο κύριος διευθυντής». Κάθε μέρα είναι γεμάτη απρόοπτα. Έχεις στα χέρια σου, κατά κάποιον τρόπο, τη ζωή 300 ανθρώπων. Το να βρεις ισορροπία και να μη χάσεις τη φωνή σου και το βλέμμα σου είναι η δυσκολότερη άσκηση.

Πολλοί δεν γνωρίζουν ότι ο Μάνος Κατράκης ήταν θείος σας, αδελφός της γιαγιάς σας…
Πολλοί δεν γνωρίζουν καν τον Μάνο Κατράκη. Πια… Χάρη σε εκείνον, στη μεσολάβησή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα, πήρα υποτροφία για να σπουδάσω στο Κρατικό Ινστιτούτο Θεάτρου της Μόσχας, αν και δεν ήμουν ποτέ μέλος του κόμματος. Τον αγαπούσα και τον θαύμαζα για την αγνή και αμόλυντη ιδεολογία του. Δεν ήταν άνθρωπος της εξουσίας ούτε της γραφειοκρατίας, ούτε της μαρξιστικής θεωρίας. Ήταν ένας ρομαντικός που τον αγαπούσαν δεξιοί και αριστεροί ακριβώς το ίδιο. Θυμάμαι να τον σταματούν στον δρόμο και να του κάνουν δώρα –ό,τι είχαν πάνω τους– άγνωστοι άνθρωποι. Ήταν ένας άγιος του θεάτρου, ένας γνήσιος ηθοποιός του λαού.

Αν ζούσε, πιστεύετε ότι θα ήταν περήφανος για σας;
Σίγουρα θα μιλούσε με γενναιοδωρία για έναν νεότερό του. Αυτό έκανε πάντα: χρησιμοποιούσε τα κοσμητικά επίθετα για τους άλλους, ποτέ για τον εαυτό του. Αν μου κληροδότησε κάτι, αυτό είναι ο σεβασμός προς τους παλαιότερους. Ξέρω ότι προέρχομαι από ένα σπουδαίο δέντρο και οφείλω να το τιμώ πάντα.

Έτσι όπως μιλάμε για τον Μάνο Κατράκη, ποια εικόνα σάς έρχεται στο μυαλό;
Θυμάμαι την τελευταία φορά που πήγαμε μαζί στην Επίδαυρο, το 1983, για μια παράσταση του Θύμιου Καρακατσάνη – εγώ ήμουν νεαρός με μακριά μαλλιά. Μαζί μας ήταν η σύζυγός του Λίντα και ο γλύπτης Μέμος Μακρής. Έπειτα από τέσσερις στάσεις στην ανηφόρα, εξαιτίας της δύσπνοιάς του, μπήκαμε στο κατάμεστο θέατρο και όλοι οι θεατές σηκώθηκαν και τον χειροκροτούσαν. Σείστηκε το τοπίο. Για μένα αυτό είναι δόξα…

18.01.2018, Επτακοίλη Τασούλα «Στάθης Λιβαθινός: Εφ’ όλης της ύλης», περιοδικό «Κ», Καθημερινή

Για το link πατήστε εδώ

Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές πέντε κορυφαίων οργανισμών «χαρτογραφούν» το τοπίο στον χώρο. Είτε συμφωνούν είτε διαφωνούν, αναδεικνύουν ενδιαφέροντα επιμέρους ζητήματα που συμβάλλουν στον δημόσιο διάλογο

Δέκα, σχεδόν, χρόνια μετά το ξέσπασμα της σφοδρής κρίσης που επηρέασε τη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα, πόσο άλλαξε στ’ αλήθεια ο Πολιτισμός έτσι όπως εκφράζεται από τους μεγάλους οργανισμούς; Μια πρώτη απόπειρα να απαντήσει κανείς στο ερώτημα οδηγεί σε μια σειρά διαπιστώσεις. Κατ’ αρχάς, στο γεγονός ότι παρά τις δυσκολίες και τις σοβαρές περικοπές στις επιχορηγήσεις οι μεγάλοι φορείς όχι μόνο άντεξαν αλλά το τελευταίο, κυρίως, διάστημα μας εκπλήσσουν ευχάριστα δημιουργώντας συνθήκες ευφορίας.

Στο πλαίσιο αυτό, «Το Βήμα» απευθύνθηκε στους καλλιτεχνικούς διευθυντές πέντε κορυφαίων οργανισμών: στον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο (Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου), στον Γιώργο Κουμεντάκη (Εθνική Λυρική Σκηνή), στον Στάθη Λιβαθινό (Εθνικό Θέατρο), στον Μίλτο Λογιάδη (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών) και στον Νίκο Διαμαντή (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά) θέτοντάς τους μια σειρά ερωτήματα που «χαρτογραφούν» το τοπίο.

Μπορεί, άραγε, ο Πολιτισμός να δώσει ένα μήνυμα εξόδου από την κρίση; Σε τι βαθμό και σε ποια κατεύθυνση επηρέασε ως τώρα η κρίση τους μεγάλους οργανισμούς; Η ανάγκη συνεργειών/συνεργασιών που αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια, άγνωστη εν πολλοίς προηγουμένως, είναι μια τάση παροδική ή ήρθε για να μείνει; Η μείωση της κρατικής επιχορήγησης σε τι βαθμό μπορεί να αναπληρωθεί από τις ιδιωτικές χορηγίες και πόσο εφικτό είναι το μοντέλο της αυτοχρηματοδότησης; Το κοινό έχει διαφοροποιηθεί τα τελευταία χρόνια; Σε τι βαθμό οι ίδιοι είναι ικανοποιημένοι από την προσέλευση στις εκδηλώσεις τους; Ποια είναι, τέλος, η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο καθένας;

Είτε συμφωνούν είτε διαφωνούν στις εκτιμήσεις τους, οι απαντήσεις αναδεικνύουν ενδιαφέροντα επιμέρους ζητήματα που εμπλουτίζουν αναμφίβολα τον δημόσιο διάλογο.

(…)

Στάθης Λιβαθινός – Εθνικό Θέατρο

«Ακόμη και κάτι ευχάριστο φαίνεται πολυτέλεια»

«Η έξοδος από την κρίση είναι πολιτικός όρος και ένα θέατρο, ακόμη κι αν είναι Εθνικό, δεν μπορεί να “συνεννοηθεί” εύκολα με πολιτικούς όρους. Και αν τελείωνε σήμερα η οικονομική κρίση, το θέατρο θα είχε πολλά να πει. Η ανθρώπινη ηθική και η ανθρώπινη ευαισθησία βρίσκονται πάντα σε κρίση. Όμως αυτή η τόσο σοβαρή για τον τόπο οικονομική κρίση έφερε στο θέατρο και τα καλά της. Εμείς στο Εθνικό Θέατρο εφαρμόσαμε νέα τιμολογιακή πολιτική, νέες χαμηλές τιμές στα εισιτήρια των σκηνών μας, και αυτό βρήκε μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό» λέει ο Στάθης Λιβαθινός. Πιστεύει ότι είναι νωρίς ακόμη για απολογισμούς. «Η κρίση δημιούργησε ένα δυσάρεστο νεφελώδες τοπίο, μια σκοτεινή ατμόσφαιρα όπου ακόμη και κάτι ευχάριστο φαίνεται σαν πολυτέλεια. Τελικά η ψυχραιμία αναδεικνύεται πλέον σε αξία νούμερο ένα. Θεωρώ ότι διαθέτω αρκετή».

Αναφερόμενος στις συνεργασίες λέει ότι δεν γνωρίζει αν αυτή η τάση θα μείνει ή όχι. «Στο Εθνικό Θέατρο ξεκινήσαμε το 2015 που ανέλαβα με πολλές συνεργασίες και θα προχωρήσουμε κάνοντας όλο και περισσότερες» λέει θυμίζοντας τις πλέον χαρακτηριστικές (ΚΘΒΕ, ΘΟΚ, ΕΛΣ, Κέντρο Δελφών, Θέατρο Βαχτάνγκοφ κ.ά.). «Η συνεργασία είναι πάντα ένα πολύ ωραίο μήνυμα για την ελληνική κοινωνία και οφείλουμε ως Εθνικό Θέατρο να δίνουμε αυτό το μήνυμα. Παρ’ όλα αυτά, ας μην ξεχνάμε ότι μια συνεργασία δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το μέσο να πάρει αξία ένα ιδιαίτερο καλλιτεχνικό σχέδιο. Πρέπει να επισημάνω ότι οι κρατικοί οργανισμοί είναι δυσκίνητοι και κάθε συνεργασία γίνεται με προσωπικό τίμημα, πολλές θυσίες στο ξεπέρασμα εμποδίων. Επιθυμητό παραμένει ένα ενδιαφέρον, ασυνήθιστο και πρωτοπόρο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα».

Ο Στάθης Λιβαθινός επισημαίνει ότι σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο τα ΔΣ των μεγάλων οργανισμών φροντίζουν για την εξασφάλιση πόρων μέσω χορηγιών. «Είναι μια αναπόφευκτη τακτική που εξασφαλίζει επιπλέον πόρους για να μπορεί ένας καλλιτεχνικός οργανισμός, όπως το Εθνικό Θέατρο, να είναι ανταγωνιστικός. Η επένδυση στον πολιτισμό είναι μια πράξη με σπουδαίο αντίκρισμα. Το Εθνικό Θέατρο δέχτηκε και δέχεται χορηγίες και δωρεές από υψηλού κύρους οργανισμούς που τιμούμε και μας τιμούν» συνεχίζει προσθέτοντας ότι, με αυτόν τον τρόπο, δημιουργήθηκαν υποδομές, εκπαιδευτικά προγράμματα αλλά και στηρίχθηκαν παραγωγές.

Ξεκαθαρίζει όμως ότι καμία χορηγία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επένδυση του κράτους, που είναι η επιχορήγηση. «Η κατά πολύ μειωμένη επιχορήγηση – σε σχέση με το παρελθόν – που παίρνει σήμερα το Εθνικό Θέατρο μετά βίας αρκεί για να καλύψει τα πάγια έξοδα και τη μισθοδοσία εργαζομένων και ηθοποιών. Δεν δημιουργεί προϋποθέσεις ιδανικές για να εκπληρωθούν όσα θα έπρεπε να εκπληρωθούν».

Λέει ότι το κοινό είναι κάτι που αλλάζει. «Κάθε φορά που συμβαίνει αλλαγή πορείας, αισθητικής και ρεπερτορίου σε ένα εθνικό θέατρο, το κοινό πρέπει να ξανακερδηθεί. Είναι κάπως σαν τον έρωτα. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και αυτονόητο. Και το κυριότερο, με ενδιαφέρει το κοινό που ΔΕΝ ήρθε ακόμα στο θέατρο. Το νέο κοινό».

Δηλώνει ικανοποιημένος από την προσέλευση, αν και όχι ακόμη όσο θα ήθελε. Υπήρχαν παραστάσεις με μεγάλη πληρότητα, παραστάσεις sold out, και άλλες που δεν είχαν την αναμενόμενη απήχηση. Πολύ ευχαριστημένος δηλώνει από τις παραστάσεις της Επιδαύρου. «Για εμάς προέχει σε κάθε περίπτωση η διαπαιδαγώγηση του κοινού και φυσικά ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του θεάτρου» εξηγεί.

«Να γίνει θέατρο ρεπερτορίου, να είναι μπροστά από την εποχή του και να μην είναι Εθνικό Θέατρο της Αθήνας. Να συνεχίσει να είναι Εθνικό Θέατρο όλης της Ελλάδας, μέσα κι έξω από τα σύνορα» καταλήγει αναφερόμενος στη μεγαλύτερη πρόκληση για τον οργανισμό. (…)

22.04.2018, Χ.Σ. «Πόσο άλλαξε ο Πολιτισμός στην κρίση», Το Βήμα

Για το link πατήστε εδώ

Ο Στάθης Λιβαθινός, καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού μας Θεάτρου, κινείται συνεχώς δουλεύοντας. Στους διαδρόμους, στα εργαστήρια, στα δωμάτια του ιστορικού κτιρίου Τσίλερ «αλλάζει» τον αέρα.

Σε κάθε χώρο, σε κάθε γραφείο, σαν να είναι μικρές θεατρικές σκηνές, φροντίζει να «κυκλοφορεί» ένα ανανεωτικό και καλλιτεχνικό ρεύμα.

Είναι ένας σκηνοθέτης που οι παραστάσεις του έχουν αφήσει έντονα το στίγμα τους στα θεατρικά πράγματα του τόπου. Θυμάμαι, παρακολουθούσα μαγεμένη, για πέντε ώρες περίπου, τον «Ηλίθιο» του Ντοστογιέφσκι που είχε ανεβάσει.

Δεν ήθελα να τελειώσει η παράσταση. Συνομιλώντας μαζί του ξανασκέφτηκα αυτό που είχε πει κάποτε ο Κάρολος Κουν: η αφετηρία και η βάση του θεάτρου, όπως και κάθε μορφής τέχνης, είναι η ποίηση και η μαγεία. Αν λείψουν αυτά, δεν υπάρχει θέατρο.

Κύριε Λιβαθινέ, πότε ήταν η πρώτη φορά που πέρασε από το μυαλό σας πως θέλατε να γίνετε ηθοποιός;
Δεν είναι δύσκολο να συμβεί όταν ζεις σε ένα περιβάλλον όπως αυτό όπου μεγάλωσα εγώ! Από το μυαλό όλων μας κάποια στιγμή έχει περάσει να γίνουμε ηθοποιοί, τραγουδιστές χορευτές όσο είμαστε παιδιά! Είμαστε όλοι στον αέρα!

Είναι αυτό που λέει ο Μ. Τσέχοφ, «το σώμα του ανθρώπου αν προσέξετε μοιάζει με βέλος που κοιτάει στον ουρανό»… Το είχα στη φύση μου. Κι είχα ένα ζωντανό παράδειγμα στην οικογένεια.
Μ’ αρέσει που είμαστε μιμητικά ζώα και είναι στη φύση μας να κάνουμε ό,τι κάνουν οι άλλοι. Είναι η αρχή του θεάτρου.

Ανιψιός του Μάνου Κατράκη…
Το τοτέμ της οικογένειας!

Θυμάστε σε ποιον μεγάλο ρόλο τον θαυμάσατε για πρώτη φορά;
Ναι, τον θυμάμαι αμυδρά να κατεβαίνει τη σκάλα κρατώντας την Εμινέ, στον «Καπετάν Μιχάλη». Η μητέρα μου εκείνη την εποχή φρόντιζε τα οικονομικά του. Διαφωνούσε με τις σπατάλες του θείου μου και για το ότι έπαιζε στα άλογα. Με έπαιρνε από τα Εξάρχεια όπου ζούσαμε και πηγαίναμε στο «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» στο Πεδίον του Άρεως. Έπαιζα στα καμαρίνια με τα αντικείμενά του, με τα μαχαίρια του…

Μεγάλοι θίασοι πέρασαν από εκεί…
Με εκατό και εκατόν πενήντα ηθοποιούς! Ο θείος μου δεν μπορούσε να αρνηθεί σε όποιον ηθοποιό τού έλεγε «κύριε Μάνο, πάρτε με, δεν έχω να φάω». Τον έπαιρνε και τον έβαζε να παίξει κάτι.

Πότε του ομολογήσατε ότι θέλετε να γίνετε ηθοποιός;
Πολύ αργά, όταν πήγα να δώσω στη Σχολή Κατσέλη χωρίς να του το πω! Ο Κατσέλης με πήρε αμέσως – άλλος μεγάλος φάρος της ζωής μου. Αφού με πήρε λοιπόν πήγα και του το είπα…

Και τι είπε;
Κάτι είχε υποψιαστεί, γιατί του είχε πει και η μητέρα μου ότι «ο μικρός έχει κολλήσει από σένα το μικρόβιο του θεάτρου…».

Δεν υπήρχε ακόμα η ιδέα να γίνετε σκηνοθέτης;
Όχι, καθόλου! Υπήρχε μάλλον μέσα μου χωρίς να είναι συνειδητοποιημένη. Η μορφή του Κατράκη όμως με στιγμάτισε και ως άνθρωπο και ως τρόπο ζωής.

Είναι πολύ σημαντικό να μεγαλώνεις με έναν άνθρωπο που τον θαυμάζουν όλοι, που σταματάει η κυκλοφορία από όπου περνάει, και εκείνος να ντρέπεται σαν μικρό παιδί! Ήταν η απόλυτη ταυτότητα του «ηθοποιού του λαού» με την ανώτερη έννοια.

Μιλούσε με αριστερούς και δεξιούς, φτωχούς και πλούσιους, και τον λάτρευαν όλοι!

Πώς καταφέρατε να πάτε στη Ρωσία για σπουδές;
Εκείνος μεσολάβησε! Μια μνημειώδης στιγμή που θα ήθελα πολύ να καταγράψω κάποτε! Τον θυμάμαι να στέκεται μπροστά στην περίφημη Ρούλα Κουκούλου που ήταν η υπεύθυνη του τομέα πολιτισμού του Κομμουνιστικού Κόμματος, όταν εκείνη ρώτησε «και ποιών πολιτικών πεποιθήσεων είναι ο νεαρός;». Εγώ κρατούσα πάντα μια απόσταση από την πολιτική.

Ο θείος μου λοιπόν σήκωσε αποφασιστικά μια για πάντα το χέρι του, λες και μπήκε μια σκιά παράθυρο, και είπε: «Άκουσε να δεις… Ο,τι είμαι εγώ είναι και ο ανιψιός μου!».

Τιμώ και θα τιμώ πάντα τον θείο μου γι’ αυτό, αλλά και το ΚΚΕ για την ευκαιρία που μου έδωσε. Η κουβέντα μου αυτή δεν είναι πολιτική, δεν ανήκω ούτε εκεί ούτε σε άλλο κόμμα.

Πιο πολιτική πράξη από τη δουλειά μας δεν υπάρχει, αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ ότι με τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους. Δεν μου το χρωστούσαν. Τους χρωστώ μεγάλη ευγνωμοσύνη…

Θα ήθελα να μας πείτε για εκείνες τις πρώτες μέρες στη Ρωσία. Ποια εποχή πήγατε;
Επί εποχής Τσερνιένκο. Πρέπει να πω όμως πως η θεατρική παιδεία στη Ρωσία δεν είχε καμιά σχέση με την κομμουνιστική ιδεολογία! Μπορεί όποιος τουρίστας πήγαινε να του έδειχναν αυτά που ήθελαν, αλλά εγώ δεν πήγα έτσι.

Εγώ έζησα, ρίζωσα κι έγινε η Ρωσία δεύτερη πατρίδα μου. Μέχρι και σήμερα.

Θέλετε να μας διηγηθείτε την πρώτη σας μέρα εκεί;
26 ή 27 Αυγούστου. Κοινόβιο Πανεπιστημίου Λομονόσοφ. Βρέθηκα σ’ ένα δωμάτιο – που στην αρχή το βρήκα έρημο, άφησα εκεί τη βαλίτσα μου. Όταν γύρισα ήταν γεμάτο καπνούς και καμιά δεκαριά Νικαραγουανοί να τραγουδάνε με μια κιθάρα επαναστατικά τραγούδια. Όταν έμαθαν ότι είμαι από την Ελλάδα, έπιασαν την καρδιά τους κι άρχισαν να τραγουδάνε «Παπανδρέου-Παπανδρέου».

Μετά βρέθηκα στο κοινόβιο του ωδείου Τσαϊκόφσκι της Μόσχας, γιατί δεν υπήρχε κενή θέση στο κοινόβιο του Ινστιτούτου Θεάτρου. Εκεί συνάντησα τους πιο ταλαντούχους μουσικούς! Μόνο ένα πέρασμα, από τη μία άκρη του διαδρόμου στην άλλη, ήταν ένα τεράστιο μουσικό σεμινάριο. Βέβαια, με περίμενε δεύτερη τεράστια έκπληξη, να μοιραστώ το δωμάτιο με έναν Βορειοκορεάτη με τον οποίο γίναμε αδελφικοί φίλοι.

Εξαφανίστηκε σε μια νύχτα ο Μπανούν, κόκκινος και δαρμένος, όταν οι συμφοιτητές του αποκάλυψαν ότι έχει ερωτευτεί μια συμφοιτήτριά του!

Αυτές οι εμπειρίες ήταν ένα πολύ μεγάλο μάθημα, φαντάζομαι…
Πολλοί από τους ανθρώπους που ονειρεύονται σήμερα μια τέτοιου τύπου πολιτική κατάσταση δεν θα μπορούσαν να ζήσουν σε ένα τέτοιο καθεστώς ούτε μία μέρα. Θα ήταν οι πρώτοι μεγάλοι αντιφρονούντες.

Οι αντιφρονούντες στη Ρωσία δεν ήταν πιόνια του ιμπεριαλισμού. Ήταν άνθρωποι που έλεγαν απλώς τα αυτονόητα, όπως το δικαίωμα του ανθρώπου να σκέφτεται, να ταξιδεύει ελευθέρα…

Τι μπορεί να μάθει ένας Έλληνας λοιπόν από αυτή τη μεγάλη σχολή του θεάτρου;
Το θέατρο στη Ρωσία δεν είναι ούτε άθλημα ούτε χόμπι. Είναι ένα λειτούργημα κοινωνικό κι έχει βαθιά παράδοση. Στη σχολή αυτή, πριν γίνεις σκηνοθέτης ή ηθοποιός, που έτσι κι αλλιώς θα γίνεις στο επάγγελμα, γίνεσαι Καλλιτέχνης.

Ποιο ήταν το πολυτιμότερο εφόδιο που πήρατε από αυτή τη σχολή;
Ότι στο θέατρο μπαίνεις για να το υπηρετείς και όχι να σε υπηρετεί. Είχα την τύχη να προλάβω μεγάλους δασκάλους. Ήταν πρακτικοί φιλόσοφοι της θεατρικής τέχνης.

Είναι μια μεγάλη προίκα που δεν θα ήθελα να προδώσω και είναι μεγάλη μου τιμή, αν είμαι άξιος να το κάνω, να περάσω στο Εθνικό Θέατρό μας κάτι από αυτή τη γνησιότητα που εισέπραξα.

Ήταν δύσκολη η κατάσταση όμως. Ήταν αποκλεισμένοι…
Ευτυχώς ο Γκορμπατσόφ άνοιξε τα σύνορα και μπήκαν οι Δυτικοί για να πάρουν ό,τι καλύτερο μπορούσαν. Ήμουν μπροστά τη στιγμή που ο Βασίλιεφ πήρε την πρώτη του πρόσκληση για να πάει στη Γερμανία!

Από τις πρώτες μεγάλες εξόδους προς τη Δύση! Τα κλειστά παράθυρα και τα κλειστά σύνορα δεν βοήθησαν ποτέ κανέναν, ειδικά στην τέχνη!

Κάποιοι ίσως πουν πως είστε προσανατολισμένος μόνο στη ρωσική σχολή… Τι απαντάτε σ’ αυτό;
Στην παιδεία θα μεταφέρω όσα ξέρω, υπάρχουν μαθητές μου και συνεργάτες μου στο θέατρο που δεν νομίζω ότι του κάνουν κακό.

Ας έρθουν κι οι άλλοι, ας φέρουν τους δικούς τους μαθητές, έτσι δημιουργείται μια κρυφή αλυσίδα που λέγεται παράδοση!

Δεν απαγόρεψα τίποτα και σε κανέναν, το Εθνικό Θέατρο είναι ένα θέατρο ανοιχτό!

Ήταν ένα μεγάλο σας όνειρο η σχολή σκηνοθεσίας…
Ναι. Θα είναι τμήμα της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, η οποία όπως μπορείτε να δείτε αναβαθμίζεται ποιοτικά στο πρόγραμμα σπουδών της.

Επίσης μεταφέρθηκε στον πολύ ωραίο χώρο του «Σχολείου» της Ειρήνης Παπά με δωρεά του Ιδρύματος Λάτση.

Το καλό ρεπερτόριο, ξέρετε, είναι σημαντικό αλλά εύκολα ξεχνιέται. Εμείς οφείλουμε ως Εθνικό Θέατρο να είμαστε πρωτοπορία – να δημιουργήσουμε τους μεγάλους καλλιτέχνες τού αύριο!

Θα είστε και ο διευθυντής αυτού του Τμήματος Σκηνοθεσίας;

Όχι. Δεν θα είμαι. Αλλά θέλω να πιστεύω ότι θα διδάξω εκεί μαζί με άλλους καλλιτέχνες που θα προσκαλέσουμε, αν και εφόσον τους ενδιαφέρει η παιδαγωγική. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο, ξέρετε, αυτό.

Τι εννοείτε;
Μιλάμε για σχολές και δεν λέμε πώς διδάσκει κανείς και ποιοι διδάσκουν! Αυτή τη στιγμή προέχει να εκπαιδευτούν οι εκπαιδευτές και όχι μόνο οι μαθητές, γιατί πρέπει να υπάρχει μια στοιχειώδης μεθοδολογία.

Η παιδαγωγική είναι ένας επιπλέον κάματος για έναν καλλιτέχνη και πρέπει να το αγαπάει πάρα πολύ. Δεν είναι απαραίτητο ότι ένας σπουδαίος καλλιτέχνης είναι και σπουδαίος δάσκαλος, όπως και το αντίστροφο!

Υπήρξε μια περίοδος που η σχέση σας με το Δ.Σ. δεν ήταν τόσο ομαλή, ωστόσο νομίζω πως τον τελευταίο καιρό έχει αλλάξει το κλίμα…
Η σχέση μου με το Δ.Σ. του Εθνικού είναι πια σχέση ανθρώπων που συνεργάζονται και τολμώ να πω πως με τον πρόεδρο Θανάση Παπαγεωργίου εκτός από συνεργάτες είμαστε πια και φίλοι.

Πέσαμε σε μια δύσκολη εποχή που ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη, δεν είχαμε βρει κοινή γλώσσα. Υπήρχε δυσπιστία. Δουλεύουμε πια μαζί, έχουμε βέβαια και διαφωνίες και μάχες, αλλά αγαπάμε όλοι το Εθνικό.

Καταφέραμε ύστερα από δάκρυα και πίκρες να συνεργαστούμε. Εγώ με τον στενό μου συνεργάτη Θοδωρή Αμπαζή είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος – αναζητάμε καινούργιες συνεργασίες!

Κύριε Λιβαθινέ, πότε θα σκηνοθετήσετε παράσταση του Εθνικού Θεάτρου; Είστε ο πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής που θα κλείσει τα τέσσερα χρόνια της θητείας το 2019. Θα έχετε κάνει μόνο μία παράσταση;
Έκανα μία στην Επίδαυρο, την «Αντιγόνη». Θα κάνω και μία ακόμα, τον «Τίμωνα τον Αθηναίο» του Σέξπιρ. Ξεκινάμε πρόβες τέλος Φεβρουαρίου, θα ανέβει μέσα Ιουνίου.

Και μετά θα παρουσιάσω την επόμενη διεθνή μας συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο της Κίνας, όπου ο διευθυντής του θεάτρου τους θα σκηνοθετήσει εδώ ένα εξαιρετικό έργο της κινεζικής παράδοσης και εγώ θα σκηνοθετήσω εκεί αρχαία τραγωδία.

Ποιο είναι το δυσκολότερο πράγμα που έχει να κάνει ένας καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου;
Να επιβιώσει.

Και η μεγαλύτερη πρόκληση;
Να εκπλήσσουμε τον θεατή κάθε χρονιά. Δεν το καταφέρνουμε πάντα. Το ρεπερτόριό μας με το σύστημα «παίζουμε δύο μήνες και τέλος» με βρίσκει κάθετα αντίθετο!

Παλιά στην Πειραματική Σκηνή παίζαμε το «Παλτό», το «Αγάπης αγώνας άγονος» και την «Ποίηση» μέσα στην ίδια εβδομάδα και ο θεατής είχε μπροστά του μια ολόκληρη παλέτα από επιλογές…
Στο παγκόσμιο θέατρο, ποιος είναι ο σκηνοθέτης που ξεχωρίζετε;
Ενδεικτικά μόνο αναφέρω τον Αρπαντ Σίιλινγκ, με τον οποίο ελπίζω ότι θα συνεργαστούμε πολύ σύντομα. Με ενδιαφέρουσα σκέψη, κάνει ένα θέατρο χαμηλών τόνων και πολύ ανθρώπινο. Μου ταιριάζει.

Αλλά υπάρχουν και πολλοί «ανώνυμοι» σκηνοθέτες, που κάνουν πολύ πιο ουσιαστική δουλειά από σκηνοθέτες της μόδας που αυτή τη στιγμή δεν έχουν κάτι να πουν, εκτός από το να περιφέρουν το «εγώ» τους από φεστιβάλ σε φεστιβάλ. Το λέω με πλήρη επίγνωση!

Σε ποιο ρόλο θα θέλατε να σκηνοθετήσετε τον Μάνο Κατράκη;
Νομίζω στον «Αμπιγέρ». Ζήτησε από τον Χορν να το κάνουν μαζί πριν πεθάνει. Υπήρξε μια εποχή που το συζητούσαν πολύ έντονα. Νομίζω όμως πως δεν θα μπορούσα να τον σκηνοθετήσω.

Τον Κατράκη δεν τον σκηνοθετούσες, τον χάζευες. Τα τελευταία χρόνια όταν έπαιζε ήταν σαν να μην κινείται πάνω στη γη.

Υπάρχει ένα κείμενο που φοβάστε να το ακουμπήσετε, να το σκηνοθετήσετε;
Όχι, δεν υπάρχει κανένα κείμενο που φοβάμαι να το ακουμπήσω περισσότερο από τα άλλα. Φοβάμαι όλα τα κείμενα. Εύκολες πράξεις δεν υπάρχουν στο θέατρο, είναι όλα δύσκολα.

Κύριε Λιβαθινέ, ποια εικόνα σάς έχει σοκάρει περισσότερο στο κέντρο της Αθήνας;
Του συνονόματού μου του Στάθη με το ένα πόδι που χάθηκε από ναρκωτικά. Κοιμόταν στο πεζοδρόμιο. Γίναμε φίλοι, τον είχα λίγο από κοντά, μου κόστισε η απώλειά του…

Έχετε μιλήσει δημοσίως για τη μητέρα σας αλλά ποτέ για τον πατέρα σας…
Δεν μ’ έχουν ρωτήσει ποτέ. Ήταν ένας από τους τελευταίους αριστοκράτες. Χωρίς να βάλει το κατάλληλο μαντιλάκι στην τσέπη του, να χτενίσει σωστά τα υπέροχα λευκά του μαλλιά δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει.

Μας μεγάλωσε, εμένα και τον αδερφό μου, με ιστορίες από τη «Μεγάλη Βρεταννία», γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του πέρασε εκεί. Γενναιόδωρος και ευγενής. Μου άφησε μια τεράστια ελευθερία στη ζωή μου και αυτό είναι κάτι που του χρωστάω…

Ποια είναι, νομίζετε, η πολυτιμότερη συμβουλή που θα μπορούσατε να δώσετε σ’ ένα νέο παιδί που τώρα ξεκινά;
Η ταπεινότητα. Εγώ «έχασα» τα πολυτιμότερα χρόνια μου, τα αφιέρωσα σε κάτι πολύ αυστηρό και σκληρό, την εποχή που άλλα παιδιά ερωτεύονταν ανέμελα, ταξίδευαν…

Είμαι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος όμως. Μοιράζομαι με ανθρώπους που πιστεύω, μια υπέροχη δουλειά! Και δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να ζήσω αλλιώς… Οφείλω να το φτάσω μέχρι τέλους.

Σε ποια ποιητική συλλογή επιστρέφετε συχνά;
Στον Καβάφη και στην Αχμάτοβα. Αυτοί οι ποιητές είναι δύο κόσμοι που με ενδιαφέρουν πολύ. Κι ας έχουν μια πικρία… Το να είσαι ευτυχισμένος δεν σημαίνει ότι είσαι αισιόδοξος.

Αισιόδοξος καλλιτέχνης δεν υπάρχει. Υπάρχει η πίστη ότι κάτι μπορείς να προσθέσεις κι εσύ σ’ αυτή τη ζωή, γιατί κάθε άνθρωπος στην τέχνη είναι μοναδικός.

Υπάρχει αντίδοτο στην κυνικότητα των καιρών;
Μπορώ να μιλήσω μόνο για το θέατρο. Κινείται στο εδώ και τώρα. Είναι ευλογία και κατάρα. Δεν ξέρω αν είναι αντίδοτο. Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να θυμάται για ποιο λόγο είναι πάνω στη γη.

Το θέατρο είναι μια εμπειρία που μοιράζεται, αυτό έχει μέσα του ομορφιά…

30.12.2017, Μπεϊόγλου Κυριακή «Κάθε άνθρωπος στην τέχνη είναι μοναδικός», Εφημερίδα των Συντακτών

Για το link πατήστε εδώ

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου δεν βάζει μόνο στόχους, αλλά ξέρει και πώς να τους υλοποιεί

Ο Στάθης Λιβαθινός δεν δείχνει μόνο, είναι και χαρούμενος. Η Σχολή ήδη λειτουργεί στο Σχολείον της Ειρήνης Παππά και από του χρόνου θα αρχίσει εκεί και το τμήμα σκηνοθεσίας ‒ άρα έχει δρομολογηθεί ο πρώτος μεγάλος του στόχος που έχει να κάνει με την εκπαίδευση στο Εθνικό Θέατρο. Ένα σημαντικό πρώτο βραβείο, το Crystal Turandot, ήρθε να πιστοποιήσει, με τον καλύτερο τρόπο, την επιλογή του για συνεργασίες με σημαντικά θέατρα άλλων χωρών. Το Βραβείο Καλύτερης Παράστασης ήταν για τη μεγάλη περσινή συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το Θέατρο Βαχτάνγκοφ της Μόσχας «Οιδίπους τύραννος», η οποία παρουσιάστηκε το περασμένο καλοκαίρι στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου αλλά και σε μεγάλα θέατρα της Ευρώπης. Την άνοιξη ετοιμάζει μια άλλη έκπληξη συνεργαζόμενος με το θέατρο μιας άλλης χώρας ‒ αλλά αυτό θα το μάθετε διαβάζοντας τη συζήτησή μας. Στα χέρια του κρατάει το flyer με το φετινό πρόγραμμα που μου το δείχνει περήφανος, όπως μου δείχνει και τα βραβεία Ermis, τα οποία κέρδισαν τα προγράμματα του Εθνικού. Όλα δηλαδή συνηγορούν στο να μη… θέσω, ως πρώτη, την ερώτηση που έθεσα: αν αισθάνεται κάποιες φορές ματαιότητα. «Ναι, υπάρχει μια αίσθηση ματαιότητας γιατί πολλές φορές θέλεις να ξεπεράσεις τον εαυτό σου και η πραγματικότητα μοιάζει να μη σου το επιτρέπει. Ευτυχώς μου περνάει γρήγορα, όχι όμως ότι δεν την έχω νιώσει» η απάντησή του.

Η ματαιότητα έρχεται από μέσα ή είναι αποτέλεσμα εξωγενών παραγόντων;
Εξωγενών παραγόντων. Ο Θεός όταν μοίραζε την κατάθλιψη κοίταζε αλλού και δεν μου έδωσε πολλή σημασία (γέλια). Μια αισιόδοξη απαισιοδοξία μάλλον με διακρίνει και τώρα μπορώ να πω πως νιώθω ότι έχουμε μπει σε καλό δρόμο.

Είστε καλλιτεχνικός διευθυντής δύομισι χρόνια περίπου. Σήμερα, που συζητάμε, ποιες είναι οι ικανότητες που πρέπει να προκρίνετε;
Αντοχή και υπομονή. Δεν εννοώ μόνο σωματική αντοχή αλλά και ψυχική. Γιατί σ’ αυτή τη θέση κάθε μέρα πολεμάς για να μη μετράς απώλειες – ή να τις πω εκπτώσεις; Πρέπει να προσπαθείς να μην καταλήξεις σαν τον ήρωα στα διηγήματα του Τσέχοφ, που γλιστρά κάθε μέρα όλο και περισσότερο. Πρέπει να είσαι συνεπής με τον εαυτό σου και να παίρνεις μαθήματα από τις δοκιμασίες. Όπως, για παράδειγμα, έγινε με την υπόθεση της παράστασης «Η ισορροπία του Nash». Είχε κόστος αυτή η δοκιμασία, αλλά εγώ νιώθω ότι είμαι απολύτως εντάξει με τη συνείδησή μου. Για μένα η σύγχρονη ιστορία της Αθήνας, καλώς ή κακώς, τελειώνει στη Marfin. Ένα τραγικό γεγονός πού δεν μπορώ προσωπικά να το ξεχάσω ποτέ. Όταν λοιπόν είχα δει ότι πάνε να δημιουργήσουν, ένθεν και ένθεν, ανάλογες συγκρουσιακές συνθήκες έξω από το Rex, δεν θα μπορούσα να το επιτρέψω να συμβεί ξανά.

Από την πρώτη μέρα που αναλάβατε καλλιτεχνικός διευθυντής δείξατε ότι έχετε μια ολιστική αντιμετώπιση του Εθνικού Θεάτρου. Αυτή ξεκινάει από την αναμόρφωση της Σχολής, την εκπαίδευση δηλαδή, για την οποία δώσατε μάχες, και συνεχίζει στο πρόγραμμα. Με δεδομένο ότι όλο αυτό τον καιρό κάτι προέκυπτε –παλιότερα τα θέματα με το Συμβούλιο, πρόσφατα με τους συνδικαλιστές– και μετατόπιζε το επικοινωνιακό βάρος, μπορείτε να πείτε ότι πλέον όλα έχουν πάρει το δρόμο τους;
Πιστεύω πως ναι. Οι συγκρούσεις που αναφέρεστε ήταν και είναι αναμενόμενες, πόσο μάλλον όταν η ίδια η χώρα περνάει μια πολύ μεγάλη κρίση. Για να βάλω και το χρονικό πλαίσιο στην κουβέντα μας, ανέλαβα το Εθνικό την εποχή των capital controls. Τραγικές συνθήκες μέσα στις οποίες έπρεπε να συνυπάρξω με ανθρώπους που πολλούς δεν γνώριζα και ούτε είχα συνυπάρξει πιο πριν. Αυτή τη στιγμή τα δεδομένα έχουν αλλάξει ‒ έχουν χτιστεί γέφυρες. Με τον πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου, κ. Θανάση Παπαγεωργίου, συνεργαζόμαστε άψογα και με τους εργαζόμενους έχουμε βρει μια κοινή γλώσσα. Οφείλω δε να πω ότι εκείνη την περίοδο με βοήθησε πάρα πολύ η κατανόηση του τότε υπουργού Πολιτισμού, κ. Μπαλτά. Οι κόντρες όμως ποτέ δεν πρόκειται να πάψουν. Σε κάποιες περιπτώσεις έχει να κάνει και με νοοτροπίες. Εγώ πάντως οφείλω να συνεχίζω να κάνω το καλύτερο που πιστεύω, τελείως απερίσπαστος και ανεξάρτητος από πολιτικές και κόμματα…

Θέλετε να πείτε ότι αυτό το διάστημα δεν έχετε δεχτεί πολιτικές πιέσεις;
Αν εννοείτε τα τηλεφωνήματα που χτυπάνε προκειμένου να με πιέσουν να πάρω κάποιον ηθοποιό ή κάποιον για να προστεθεί στο υπόλοιπο προσωπικό, ισχύει. Όμως δεν ανταποκρίνομαι. Το θέατρο για να είναι Εθνικό πρέπει να είναι αληθινό και ανεξάρτητο.

Η καλλιτεχνική σφραγίδα που θα φέρει το όνομά σας ποια θα είναι;
Πρώτα απ’ όλα είναι ευνόητο ότι αφήνουμε απ’ έξω από τη συζήτησή μας αν μία παράσταση που επέλεξα αποδειχτεί επιτυχημένη. Για να το ξέρεις θα πρέπει να έχεις δίπλα σου το μάγο του Οζ. Η Νέα Σκηνή – Νίκος Κούρκουλος ασχολείται, αναδεικνύει και πειραματίζεται με τη νέα ελληνική δραματουργία. Η Πειραματική πρέπει να μας εκπλήσσει, να αναποδογυρίζει την αντίληψή μας για τα πράγματα, τόσο αισθητικά όσο και κοινωνικά. Η σκηνή του Rex είναι για μουσικοθεατρικά ή χοροθεατρικά θεάματα, που απευθύνονται στο ευρύ κοινό. Η Κεντρική Σκηνή είναι για μεγάλο ρεπερτόριο∙ για έργα που δεν μπορεί να δει κανείς αλλού, με πολλούς ηθοποιούς σ’ ένα θέατρο συνόλου και με παραστάσεις με μιά άλλη ματιά στην κλασική και σύγχρονη δραματουργία (Μίλερ, Σέξπιρ, Τσέχοφ κ.λπ.). Από φέτος ξεκίνησε πιο δυναμικά και το Μικρό Εθνικό. Θα αναφερθώ επιγραμματικά στις δράσεις μας «Ο συγγραφέας του μήνα», «Συνέβη στην Ελλάδα», αυτές στο Μουσείο Μπενάκη, στις φυλακές… Από φέτος στις δύο μεγάλες σκηνές θα υπάρχουν και αγγλικοί υπέρτιτλοι, τρεις φορές την εβδομάδα. Όμως για μένα σε πρώτο πλάνο πάντα παραμένει η διδασκαλία και η εκπαίδευση. Γιατί αυτό είναι το αύριο του θεάτρου. Δεν ξέρω αν εσείς θυμάστε τι παιζόταν εδώ το 1997 ή το 2012 ή αν θα θυμάστε μετά από χρόνια τι παίχτηκε φέτος. Δεν νομίζω όμως ότι κανείς θα ξεχάσει ότι η καινούργια σελίδα του Εθνικού γύρισε και είναι στην Πειραιώς 52, εκεί όπου πλέον στεγάζεται η Σχολή, σ’ ένα κτίριο που ίσως παρόμοιο του δεν υπάρχει στα Βαλκάνια. Σήμερα εκεί θα βρεις σπουδαστές υποκριτικής, από του χρόνου σκηνοθεσίας και σύντομα σκηνογραφίας. Εκεί είναι που θα δημιουργηθεί ένας ζωντανός πυρήνας νέων ελλήνων καλλιτεχνών.

Μετά τη βραβευμένη συνεργασία με το θέατρο Βαχτάνγκοφ θα προχωρήσετε σε συνεργασία με το θέατρο κάποιας άλλης χώρας;
Δεν θέλω να μπω σε πολλές λεπτομέρειες, αλλά ναι. Αυτή τη φορά θα συνεργαστούμε με το Εθνικό Θέατρο της Κίνας. Θα σκηνοθετήσω εκεί τον «Αγαμέμνονα» και το θίασο θα απαρτίζουν έλληνες και κινέζοι ηθοποιοί.

Για πρώτη φορά συνεργαστήκατε και συνεργάζεστε με το Θέατρο Τέχνης. Πριν από πολλά χρόνια αυτά τα δύο θέατρα ήταν «αντίπαλοι» σε ό,τι αφορά το ύφος των παραστάσεων. Με αυτό τον τρόπο θάβετε διά παντός του τσεκούρι του πολέμου;
(γέλια) Έχει θαφτεί χρόνια τώρα. Πιστεύω πάρα πολύ στις συνεργασίες. Θα επισημάνω και τη συνεργασία με το ΚΘΒΕ. Φέτος θα συνεργαστούμε και με τη Στέγη… Σε κάτι μικρό, αλλά είναι μια αρχή.

Δεν αναφέρθηκα τυχαία στην πολύ παλιά διαμάχη με το Θέατρο Τέχνης. Γιατί αναζητώ τι είναι αυτό που κάνει ένα θέατρο να ξεχωρίζει, και υποκριτικά, είτε το λένε Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, Εθνικό Θέατρο Αγγλίας κ.λπ.
Το ζητούμενο είναι πάντοτε ένα. Ζωντανό θέατρο υψηλού αισθητικού τόνου, που αντέχει στο χρόνο. Το όραμά μου φτάνει πολύ μακριά. Θα ήθελα να δημιουργήσω ένα θέατρο ρεπερτορίου με παραστάσεις που θα μπορούσες να δεις και χρόνια μετά. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει το Εθνικό να απασχολεί τους ίδιους ηθοποιούς για περισσότερες από μία σεζόν. Σε κάποιο έργο θα είναι κάποιος πρωταγωνιστής και σε άλλο δευτεραγωνιστής. Έτσι δημιουργείται το θέατρο-Οίκος. Όμως, όπως είναι η κατάσταση σήμερα, δεν μπορεί να συμβεί. Εύχομαι να μπορέσω να το αλλάξω.

Το θέμα είναι με τους ηθοποιούς και όχι με τους σκηνοθέτες; Πώς μπορεί να λειτουργήσει ένα Εθνικό Θέατρο ως Οίκος χωρίς να «κατοικούν» εκεί σκηνοθέτες;
Πολύ σωστό. Ένα από τα χαρακτηριστικά του σκηνοθέτη είναι ότι είναι λύκος μοναχός. Αυτό ισχύει. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι δεν συνομιλούμε, ενώ μιλάμε πολύ. Πριν από κάποια χρόνια είχαμε δημιουργήσει με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό το Φόρουμ σκηνοθετών. Συναντηθήκαμε καμιά εικοσιπενταριά φορές και ύστερα διαλυθήκαμε. Μας έμεινε μια φωτογραφία που και αυτή έχει κάπου χαθεί. Σε αυτή τη φωτογραφία ήμασταν τριάντα περίπου σκηνοθέτες στο Booze. Θυμάμαι πως σκεφτόμουν τη στιγμή της φωτογράφισης ότι αυτά τα 30 «εγώ» δεν θα ξανασυναντιόντουσαν. Κι έτσι έγινε. Πάντως πιστεύω ότι οι πιο ταλαντούχοι από τους σκηνοθέτες έχουν όρεξη για διάλογο μαζί μου, εδώ στο Εθνικό, και θέλω να τους τιμήσω με μια ενδιαφέρουσα πρόταση.

Η λογική σας είναι να περάσουν από το Εθνικό όσοι σκηνοθέτες εκτιμάτε τη δουλειά τους;
Όχι. Εκτός από αυτούς, και όσοι βρίσκονται σε εξέλιξη ή σκηνοθέτες που αξίζει να πάρεις ρίσκο μαζί τους ή και σκηνοθέτες που εκτιμούν άλλοι. Θέλω να δίνω ίσες ευκαιρίες στους καλύτερους από τους άξιους. Σίγουρα μέσα σε τρία χρόνια της θητείας μου δεν μπορούν να περάσουν όλοι.

Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο μικρότερος χρονικός ορίζοντας που μπορεί να μείνει ένας διευθυντής ώστε να κάνει τη δουλειά του και να αφήσει έργο;
Δεν μπορώ να το πω, γιατί είναι σαν να λέω έτσι «θέλω να μείνω κι άλλο». Θα μείνω όσο με θέλουν ή και όσο αντέξω εγώ. Στο μεταξύ δημιουργώ αυτά που πρέπει να δημιουργήσω. Ξέρετε, μερικές φορές τα τρία χρόνια μπορεί να είναι λίγα και τα τρία δευτερόλεπτα να είναι πάρα πολλά. Πάντως και στα τρία χρόνια οφείλεις να δείξεις έργο. Ποτέ δεν είναι επαρκής δικαιολογία ο χρόνος για να μην πραγματοποιήσεις κάτι. Πιστεύω πως σε αυτό το διάστημα και εγώ και ο Αμπαζής και όλοι οι συνεργάτες μας οφείλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Ερήμην μιας ολόκληρης κατάστασης και αναφέρομαι στα προβλήματα της χώρας.

Έχετε, φαντάζομαι, συναντηθεί με καλλιτεχνικούς διευθυντές και άλλων εθνικών θεάτρων. Αντιμετωπίζουν και αυτοί ανάλογα προβλήματα με εμάς;
Συνομιλώντας και μαζί τους έχω συνειδητοποιήσει ότι αυτή τη στιγμή είμαστε καλύτερα απ’ ό,τι νομίζουμε έχοντας υπόψη τη γενικότερη κατάσταση και τις δομές. Έχουμε πραγματικά εξαιρετικούς τεχνικούς κι αυτό δεν το λέω μόνο εγώ, αλλά έχει ήδη την πιστοποίηση, για παράδειγμα, από το θέατρο Βαχτάνγκοφ που τόσο στενά συνεργαστήκαμε. Από την άλλη δεν μπορώ να το κρύψω ότι στο Εθνικό Θέατρο υπάρχει και μια λογική Δημοσίου ‒ όχι απ’ όλους τους εργαζόμενους, το τονίζω. Γι’ αυτό και πολλές από τις συγκρούσεις.

Θα μπορούσατε να μεταφέρετε μια δομή από το εξωτερικό που θαυμάζετε στο Εθνικό Θέατρο;
Έτσι όπως λειτουργεί το ελληνικό Δημόσιο δεν θα μπορούσα. Μερικές φορές νιώθεις ότι είναι φτιαγμένο με τρόπο ώστε να δικαιολογούνται αυτοί που δεν θέλουν να αναλάβουν καμία ευθύνη για τίποτα.

Σε αυτά τα δυόμισι χρόνια σκηνοθετήσατε το καλοκαίρι την «Αντιγόνη», την «Αΐντα» στην ιστορική όπερα La Monnaie των Βρυξελλών και φέτος για το Εθνικό τον «Τίμωνα τον Αθηναίο». Πώς έτυχε η όπερα και γιατί τον «Τίμωνα»;
Αισθάνθηκα πολύ τυχερός με την πρόταση της «Αΐντα» γιατί από μικρός ακούω μαύρη μουσική και όπερα ‒ αυτές τις μουσικές μού έμαθε ο πατέρας μου. Οπότε όταν μου ήρθε η πρόταση δεν μπορούσα να αρνηθώ. Μου πρότειναν τη σκηνοθεσία όταν είχαν δει την «Ιλιάδα». Θεωρώ ότι ήταν μια μοναδική στιγμή και ένιωσα και διπλά περήφανος, όταν στις εξαιρετικές κριτικές που πήρε η παράσταση δίπλα στο όνομά μου αναφερόταν η ιδιότητα Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδας. Για τον «Τίμωνα τον Αθηναίο» θα πω μόνο πως με αφορά γιατί αυτό το έργο δείχνει τη γενναιοδωρία ως στάση ζωής, όταν από την άλλη πλευρά δεν υπάρχει ανταπόδοση.

08.11.2017, Μαστρογιαννίτης Δημήτρης «Στάθης Λιβαθινός: Το όραμά μου φτάνει πολύ μακριά», Athens Voice

Για το link πατήστε εδώ

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μιλάει στο BHMAgazino για το φιλόδοξο εγχείρημά του, τη σύσταση Τμήματος Σκηνοθεσίας της Δραματικής Σχολής, για το θέατρο ως εθνικό φαινόμενο και για τον θείο του, Μάνο Κατράκη.

«Δεν υπάρχει όνειρο που δεν κάνω πραγματικότητα». Ο Στάθης Λιβαθινός μιλάει με μια ήρεμη σιγουριά, η οποία ωστόσο δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση. Μολονότι κοιμάται λίγο εξαιτίας του φόρτου εργασίας του, όπως μαρτυρεί και το μικρό μαξιλάρι στον καναπέ του γραφείου του στο Κτίριο Τσίλλερ της Αγίου Κωνσταντίνου, βρίσκει πάντοτε τον χρόνο να σχεδιάσει τις επόμενες κινήσεις του. Κάπως έτσι, από όταν περπάτησε τα πρώτα του βήματα ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου πριν από περίπου τρία χρόνια, έχει φτάσει να καλπάζει οδηγώντας τον πρώτο θεατρικό οργανισμό της χώρας σε νέους δημιουργικούς και παιδαγωγικούς δρόμους, προσπερνώντας με χάρη κακοτράχαλα μονοπάτια.

Επιπλέον, είναι χαρούμενος γιατί η συμπαραγωγή «Οιδίπους Τύραννος» του Εθνικού με το θέατρο Βαχτάνγκοφ της Μόσχας έχει μόλις αποσπάσει το μεγαλύτερο ανεξάρτητο βραβείο της Ρωσίας, το Crystal Turandot, ως η καλύτερη παράσταση. Τον ερχόμενο Ιούνιο θα σκηνοθετήσει ο ίδιος τον «Τίμωνα τον Αθηναίο». «Ελπίζω να σκηνοθετήσω κι εγώ μια φορά στο Εθνικό Θέατρο» θα πει με νόημα για τη μακρά απουσία του από την πρώτη σκηνή της χώρας. Ωστόσο τίποτε δεν επισκιάζει τη χαρά του για την υλοποίηση του πιο μεγάλου ονείρου του, τη μετακόμιση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού στο Σχολείον της Ειρήνης Παππά στην οδό Πειραιώς με τη στήριξη του Ιδρύματος Λάτση. Όπως και για το ότι από του χρόνου θα λειτουργήσει επιτέλους και το Τμήμα Σκηνοθεσίας σε αυτήν. «Έχουμε μια σχολή που σε λίγο καιρό θα είναι ό,τι καλύτερο» επισημαίνει.

Ποια είναι η βασική φιλοσοφία του Τμήματος Σκηνοθεσίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου που θα δημιουργήσετε από του χρόνου; «Ο σκηνοθέτης-φοιτητής θα αφιερώνεται όχι μόνο στα μαθήματα σκηνοθεσίας αλλά θα εξασκείται απαραίτητα στην υποκριτική. Γιατί ο ηθοποιός είναι το βασικό του όργανο και πρέπει να ξέρει πολύ καλά πώς λειτουργεί. Πώς προσεγγίζεται και πώς αποκαλύπτεται, που είναι το κυριότερο. Οπότε θα συνεργάζονται με τους φοιτητές-ηθοποιούς από την πρώτη ημέρα. Πρόκειται για μία από κοινού εκπαίδευση των δύο επαγγελμάτων που μελλοντικά θα αποτελούν τον βασικό άξονα του θεάτρου. Μιλάμε για ένα συγκεκριμένο είδος σκηνοθεσίας που θα το έλεγα “σκηνοθεσία από τη ρίζα” και όχι σκηνοθεσία κατασκευής παραστάσεων. Δόξα τω Θεώ, τέτοιους σκηνοθέτες ή ανθρώπους που αποπειρώνται να κάνουν τέτοιες παραστάσεις έχουμε πολλούς και εδώ και στην Ευρώπη. Αυτό το είδος σκηνοθεσίας εμπεριέχει κάτι πολύ στατικό, τις φιλόδοξες ιδέες κάποιου προσώπου να αναπαραστήσει κάτι. Δεν είναι όμως το είδος σκηνοθεσίας που προχωράει το θέατρο».

Ποιοι θα διδάξουν λοιπόν σε αυτό το τμήμα; «Δεν θα το πω ακόμη. Αν παρατηρήσετε τα ονόματα όσων διδάσκουν στη σχολή, ίσως πάρετε μια ιδέα. Εγώ θα αναλάβω το πρώτο έτος. Κακά τα ψέματα, η δουλειά που κάνουμε στη δραματική σχολή, η οποία γίνεται με την άμεση επίβλεψή μου και την εξαιρετική δουλειά που κάνει εκεί η νέα διευθύντρια της σχολής Ελσα Ανδριανού, δεν είναι μόνο η συγκέντρωση αξιόλογων ανθρώπων που έχουν σχέση με την παιδαγωγική, αλλά είναι και η εκπαίδευση των παιδαγωγών. Μη νομίσετε, δεν έχουμε τόσους ανθρώπους καλά ασκημένους σε αυτόν τον τομέα στην Ελλάδα. Για αυτόν τον λόγο διδάσκουν μαζί μας καθηγητές από το εξωτερικό χάρη στη χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση που γενναιόδωρα μας προσφέρθηκε από πέρυσι, οι οποίοι δεν εκπαιδεύουν μόνο τους μαθητές μας αλλά και τους καθηγητές μας. Πρέπει να γίνει σαφές ότι η παιδεία δεν πωλείται και δεν διαφημίζεται ως κάτι που μπορεί να καταναλωθεί. Η παιδεία θέλει βάθος χρόνου. Είναι σαν τη σπορά. Όταν σπέρνεις έναν σπόρο πρέπει να περιμένεις για να φυτρώσει».

Ποιους ξένους σκηνοθέτες ή καλλιτέχνες θα καλέσετε; «Πρέπει να ξεκαθαρίσω κάτι. Για να αποκτήσει κύρος η σχολή δεν είναι απαραίτητο να διδάξουν ξένοι σε αυτήν. Ωστόσο αυτό θα συμβεί ως μια πρόσθετη εμπειρία γιατί θα θέλαμε να προσφέρουμε στη σύγχρονη ευρωπαϊκή σκηνοθεσία επιπλέον γνώσεις. Ένας από τους ανθρώπους που θα έρθουν κοντά μας για να δώσει κάποιες διαλέξεις θα είναι ο Ζορζ Μπανού, ένας από τους δύο-τρεις μεγαλύτερους θεατρολόγους και κριτικούς της Ευρώπης και επίτιμος πρόεδρος της UTE (Union des Théâtres de l’Europe). Ο Μπανού ενθουσιάστηκε όταν του μίλησα σχετικά, γιατί θεωρεί ότι αυτή τη στιγμή η σκηνοθεσία είναι το μεγάλο ζητούμενο στην Ευρώπη. Μου ανέφερε με απορία πως ορισμένοι άνθρωποι, ακόμη και κάποιοι τους οποίους εκτιμά ως σκηνοθέτες, ισχυρίζονται ότι η σκηνοθεσία είναι κάτι που δεν σπουδάζεται. Ο ίδιος ως καθηγητής στη δραματική σχολή της Αριάν Μνουσκίν, σαν θεατράνθρωπος στο κέντρο των πραγμάτων, είναι απολύτως κάθετος ως προς αυτό και μου είπε ότι αυτό είναι κάτι πολύ σπουδαίο που θα βοηθήσει το ελληνικό θέατρο και μας ενθάρρυνε να προχωρήσουμε σε αυτό. Θα επανέλθω ωστόσο να πω ότι ένα τμήμα σκηνοθεσίας, μια σχολή, όπως μια ζωή, χτίζεται πάντα από τους ανθρώπους που τη δημιουργούν. Γιατί το θέατρο είναι εθνικό φαινόμενο».

Τι εννοείτε; «Είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον ψυχισμό του λαού που το γεννάει και με τη γλώσσα του. Δεν θα μπορούσε ποτέ ένας Έλληνας, όσο εμπνευσμένος και να είναι, να δημιουργήσει το εγγλέζικο θέατρο. Σπανιότατα ξένος σκηνοθέτης πρωτοπορεί σε μια άλλη χώρα. Πρέπει να έχεις μια πολύ άμεση σύνδεση με το υπόγειο ρεύμα που αναβλύζει».

Το εργαστήριο σκηνοθεσίας στην Πειραματική Σκηνή που είχατε δημιουργήσει επί Νίκου Κούρκουλου δεν είχε μακροημερεύσει τελικά. Τι συνέβη τότε και διακόπηκε η λειτουργία του; «Δεν διακόπηκε, ολοκλήρωσε τον κύκλο του και δεν έγινε θεσμός. Δεν υπήρχαν εύκολα τότε τα εργαλεία και ο αείμνηστος Κούρκουλος ήταν άρρωστος πια για να ασχοληθεί με κάτι τόσο ουσιαστικό. Βάλαμε όμως τις βάσεις, και αυτό δεν θα γινόταν αν δεν το ενίσχυε και δεν το πίστευε εκείνος. Σας θυμίζω ότι από εκεί βγήκαν παιδιά που μέχρι σήμερα δουλεύουν στο θέατρο. Ο Αρης Τρουπάκης, η Ελένη Μποζά, η Λίλλυ Μελεμέ, ο Στρατής Πανούριος. Κάποιοι άνθρωποι που τα τελευταία είκοσι χρόνια είχα την τιμή να τους έχω κοντά μου και εκπαιδεύτηκαν δίπλα μου, και ηθοποιοί και σκηνοθέτες, προσφέρουν στο θέατρο και διαδίδουν την τέχνη τους με μια θετική ενέργεια και με ένα ήθος. Αυτό για εμένα έχει πάρα πολλή σημασία».

Θα διδάξετε κι εσείς σκηνοθεσία, όπως είχατε διδάξει και υποκριτική στη δραματική σχολή όταν αναλάβατε τη διεύθυνση του Εθνικού. Πολλές δεν είναι αυτές οι αρμοδιότητες για ένα μόνο άτομο, ακόμη και όταν πρόκειται για τον διευθυντή ενός καλλιτεχνικού οργανισμού; «Ο καλλιτεχνικός διευθυντής ευθύνεται για το όραμα και την κατεύθυνση όλου του Εθνικού Θεάτρου. Μέσα σε αυτό και για τη δραματική σχολή. Εγώ δεν έκανα τίποτα περισσότερο από αυτό που όφειλα να κάνω, άσχετα αν μου προσθέτει αυτή τη στιγμή έναν τεράστιο πόνο και μια αγωνία, αλλά νομίζω ότι αυτός είναι και ένας από τους βαθύτερους λόγους που βρέθηκα σε αυτή τη θέση. Έχω πει κατά καιρούς και έχω γράψει ότι η παιδεία είναι το βασικό θέμα της χώρας μας. Οπότε ξεκινώντας το τμήμα σκηνοθεσίας φυσικά και θα διδάξω και μετά το πρώτο έτος θα έρθει κάποιος καινούργιος δάσκαλος, καθώς καθένας θα αναλαμβάνει τους φοιτητές από το πρώτο έτος μέχρι και το τελευταίο με τη βοήθεια δύο παιδαγωγών. Θα έχουμε εργαστήρια δασκάλων ώστε να υπάρχει μια ταυτότητα και μια ομοιογένεια των μαθητών του κάθε εργαστηρίου για να αποφύγουμε αυτή τη δήθεν πολυφωνία που υπάρχει, η οποία στην πραγματικότητα είναι έλλειψη κοινής γλώσσας του θεάτρου».

Η «ομοιογένεια των μαθητών» δεν ακούγεται πάντως σαν κάτι θετικό. «Στη Σχολή Καλών Τεχνών κάθε καθηγητής έχει τους μαθητές του. Φοβάστε εκεί κάποια ομοιογένεια; Όχι, απλώς οι άνθρωποι σπουδάζουν και ένας δάσκαλος τους ανοίγει ένα σύμπαν. Από εκεί και πέρα εκείνοι θα κάνουν τα βήματα και θα περάσουν το κατώφλι. Πιστέψτε με, ακριβώς το ίδιο ισχύει και στο θέατρο. Νομίζω ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της θεατρικής παιδαγωγικής είναι ότι συνήθως το θέατρο διδάσκεται μόνο εμπειρικά και από ανθρώπους που έχουν εντελώς διαφορετική εικόνα μεταξύ τους για αυτό. Με αποτέλεσμα ένα νέο παιδί να μην ξέρει πώς όλα αυτά τα πράγματα συνδέονται. Η πολυφωνία είναι σε εισαγωγικά. Για να υπάρξει πολυφωνία πρέπει να υπάρξει γλώσσα προκειμένου μετά να μπορέσεις να μάθεις κι άλλες γλώσσες. Αν δεν ξέρεις καμία γλώσσα και είσαι μουγγός, δεν μπορείς να αφομοιώσεις τίποτα. Είναι δεδομένο αυτό από γνωστές ακαδημίες του θεάτρου, όπως η ρωσική αλλά και η γερμανική. Ένας φοιτητής πρέπει να μπει σε έναν δρόμο και να καταλάβει κάποια πράγματα στοιχειώδη. Αυτό λέγεται Σχολή με σίγμα κεφαλαίο».

Θέλετε λοιπόν να δημιουργήσετε την ελληνική «Σχολή»; «Απολύτως. Μια ελληνικότατη σχολή».

Και ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά της; «Δεν μπορώ να κρύψω ότι παίζει τεράστιο ρόλο η προσωπική μου εμπειρία από το Κρατικό Ινστιτούτο Θεάτρου της Ρωσίας, τα χρόνια που δίδαξα, όσο δίδαξα, στην Ελλάδα, αλλά και άλλες σχολές της Ευρώπης όπως η Μαξ Ράινχαρντ, η οποία περιέχει το ίδιο σύστημα σύνδεσης της υποκριτικής με τη σκηνοθεσία».

Φαντάζομαι η έμφαση θα δοθεί στη ρωσική σχολή; «Εμένα δεν με ενδιαφέρει ούτε η ρωσική ούτε η γερμανική σχολή. Με ενδιαφέρει η ελληνική σχολή που θα δημιουργηθεί σιγά-σιγά και θα αποκαλύψει τα καλύτερα στοιχεία ενός καλλιτέχνη μέσα από την ιδιοσυγκρασία του και την εθνικότητά του. Εμείς δεν είμαστε Ρώσοι, είμαστε Έλληνες. Απλώς, όπως και να το κάνουμε, η ρωσική σχολή είναι μια ασφάλεια γιατί είναι αλάνθαστη και δοκιμασμένη, έχει τεράστια παράδοση και οι καθηγητές της Ακαδημίας Θεάτρου της Μόσχας, όπου σπούδασα κι εγώ, διδάσκουν σε όλη την Ευρώπη και είναι περιζήτητοι. Δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο».

Η ιστορία του ελληνικού θεάτρου με ποιον τρόπο θα υπεισέλθει σε αυτή τη σχολή; «Έχω προσωπικά ασχοληθεί και έχω ακούσει πολλά για το σύστημα του Ροντήρη, τον οποίο εκτιμώ και θαυμάζω, και στη σχολή τη δική μας ζήτησα να γίνεται μάθημα και να αναφέρεται και αυτός και ο Μινωτής όχι ως κάτι μουσειακό, αλλά ως ερευνητές συνάδελφοί μας του θεάτρου ταλαντούχοι που κάποτε προσπάθησαν να κάνουν κάτι. Όπως είναι απαραίτητο να γνωρίζουν οι νέοι καλλιτέχνες ποιος ήταν ο Ταρκόφκσι, ποιος είναι ο Πίτερ Μπρουκ, θεωρώ εξίσου σημαντικό να γνωρίζουν ποιος ήταν ο Γιώργος Σεβαστίκογλου ή ο Δημήτρης Ροντήρης».

Αλήθεια, πώς θα χρηματοδοτηθεί το τμήμα σκηνοθεσίας; «Ο τρόπος που σχεδιάζουμε την οργάνωσή του δεν νομίζω ότι θα δημιουργήσει τεράστια έξοδα. Πολλά μαθήματα είναι κοινά, θα προστεθούν κάποιες ώρες, αλλά δεν νομίζω ότι είναι σε τέτοιο ύψος που δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει το Εθνικό. Έτσι κι αλλιώς σχολή τρέφεται από τα ψίχουλα του προϋπολογισμού. Είμαστε σε θέση να εξοικονομήσουμε χρήματα και από χορηγίες και από τον προϋπολογισμό του θεάτρου».

Είχατε πει κάποτε ότι «ο καλλιτέχνης έχει απόκλιση από τον κοινό νου». Ως διευθυντής ενός οργανισμού που πρέπει να συντονιστεί με τον κοινό νου, νιώθετε τον καλλιτέχνη να κλωτσάει μέσα σας; «Όλοι εμείς οι Βαλκάνιοι την έχουμε την ενοχή μας για κάτι. Άλλος για τον έρωτα, άλλος για τη θρησκεία, άλλος για τους γονείς του, άλλος για την ίδια του την ύπαρξη. Είναι πολύ σημαντικό από νωρίς να καταλάβεις ότι αν είσαι καλλιτέχνης σημαίνει ότι βλέπεις τον κόσμο ανάποδα. Το αντίστροφο δεν ισχύει πάντα: Αν βλέπεις τον κόσμο ανάποδα δεν είσαι απαραίτητα καλλιτέχνης. Φυσικά, πρέπει να έχεις και λίγο κοινό νου, αυτή είναι η βασική σύγκρουση που συναντάω κάνοντας αυτή τη δουλειά, τόσο εγώ όσο και ο εξαίρετος συνεργάτης μου και αναπληρωτής διευθυντής Θεόδωρος Αμπαζής. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε μια ισορροπία ανάμεσα στον κοινό νου και σε αυτό που χρειάζεται για να μη χάσουμε τον εαυτό μας. Αλίμονο αν ξεχάσουμε ότι είμαστε και χαρταετοί».

Δεν πρέπει να θυμάστε να είστε και μάνατζερ; Αλήθεια, προχώρησε η πρόσληψη διοικητικού διευθυντή στο Εθνικό; «Ένα μπορώ να σας πω: η θέση μου εδώ μόνο με εκείνη δοκιμαστή υπερηχητικού αεροπλάνου μπορεί να συγκριθεί. Πιθανότατα να έχει και την ίδια θνησιμότητα. Ταξιδεύοντας και γνωρίζοντας συναδέλφους μου στο εξωτερικό δεν νομίζω ότι υπάρχει ένας διευθυντής που να ασχολείται με όλα όσα ασχολούμαστε εμείς, πολλές φορές τρώγοντας επιθέσεις για αυτό και ευρισκόμενος σε μια θέση που άλλοτε θυμίζει κάτι καλλιτεχνικό και άλλοτε χαράκωμα. Αυτές δεν είναι συνθήκες ανθρώπινες. Η πρόσφατη πρόσληψη διοικητικού διευθυντή στο Εθνικό είναι για εμένα ευπρόσδεκτη, γιατί ανταποκρίνεται και σε ένα μοντέλο διεύθυνσης στο οποίο πιστεύω ακράδαντα και είναι απολύτως αποκεντρωμένο. Γιατί η ανάθεση ευθυνών δημιουργεί έναν πυρήνα ανθρώπων με τους οποίους ο καλλιτεχνικός διευθυντής μπορεί να συνομιλήσει. Φυσικά, μία είναι η διεύθυνση του θεάτρου και ένας ο διευθυντής, και οφείλει να σφραγίζει με το προσωπικό του γούστο τις επιλογές του Εθνικού. Αλλά καλό είναι να προέχει ο διάλογος. Όσο πιο ταλαντούχοι είναι οι άνθρωποι γύρω σου τόσο πιο ενδιαφέρων είναι ο διάλογος».

Θα αφήνατε στην άκρη τη σκηνοθεσία προκειμένου να αφοσιωθείτε πλήρως στην επίτευξη όλων των στόχων που έχετε θέσει; «Όχι, γιατί αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες ασκήσεις που κάνει κανείς. Να έχεις την ευθύνη, γιατί ουσιαστικά μια θέση ευθύνης είναι και τίποτε περισσότερο, και με τεράστιο απόθεμα ενέργειας να επιλέγεις να βρίσκεσαι κοντά σε συναδέλφους σου και να τους δημιουργείς τις συνθήκες ακόμη και σε τόσο δύσκολες εποχές να δημιουργήσουν. Σας θυμίζω ότι είμαι τρίτη σεζόν διευθυντής και ακόμη δεν έχω σκηνοθετήσει στο Εθνικό Θέατρο. Δεν ξέρω αν για εσάς αυτό είναι κάτι αυτονόητο. Αυτή η θέση ευθύνης εμπλουτίζεται από την παιδαγωγική γιατί εγώ βρίσκω μια διέξοδο εκεί. Ξέρω πολλούς σκηνοθέτες, ειδικά στο εξωτερικό και στη Ρωσία, που ενώ διοικούσαν θέατρα έκαναν μεγάλες παραστάσεις και ταυτόχρονα ήταν και παιδαγωγοί. Σας θυμίζω ότι ο Λεβ Ντόντιν ή ο Ανατόλι Εφρός ήταν και παιδαγωγοί. Ποτέ η μία ιδιότητα δεν έβλαψε την άλλη».

Πάντως η «θέση ευθύνης» είναι και θέση εξουσίας. Πώς αισθάνεστε που έχετε αυτή τη δύναμη; «Αυτή η ερώτηση μου θυμίζει σαιξπηρικό έργο. Η εξουσία σε έναν καλλιτεχνικό τομέα δεν είναι θέμα από μόνη της, ούτε αυτοσκοπός. Είναι μέσον για να παρέμβεις στα πράγματα, να βοηθήσεις συναδέλφους σου να κάνουν μια καλή δουλειά, να αλλάξεις δομές, αν μπορείς, όπου μπορείς – και το “αν” κολλάει στο ότι στη χώρα μας δεν μας αρέσουν οι μεγάλες αλλαγές – και να μπορέσεις να μετατρέψεις αυτά τα 3-4 χρόνια σε έναν ενδιαφέροντα χρόνο για τη ζωή των άλλων και για τη δική σου, γιατί ομολογώ το στοίχημα είναι καθαρά προσωπικό. Αν δεν ξεκινάει από εσένα, δεν μπορείς να μιλήσεις για τον καθρέφτη σου. Και σε εμάς καθρέφτης μας είναι ο κόσμος. Το στοίχημά μου είναι καθαρά προσωπικό γιατί παίζεται η δική μου πραγματικότητα, αυτά που εγώ πιστεύω, αυτά που έφερα μαζί μου. Όταν εργάζομαι προσπαθώ να έχω μια γλώσσα όσο πιο ειλικρινή μπορώ, με όλα τα καλά και τα κακά που μπορεί να σημαίνει αυτό».

Πιστεύετε ότι θα κερδίσετε το στοίχημα να δώσετε ένα στίγμα στο Εθνικό; «Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί και να μιλήσουμε στον επίλεκτο αναγνώστη και θεατή, τον άνθρωπο που σκέφτεται, πρέπει να πούμε ότι το στίγμα χτίζεται μέσα στις δεκαετίες. Δεν καταλαβαίνω γιατί το Εθνικό Θέατρο θα πρέπει να βρίσκεται έξω από αυτόν τον κανόνα, όταν το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, ας πούμε, έκανε περίπου 20 χρόνια να αποκτήσει το στίγμα του έπειτα από τόσες δοκιμές και πειράματα. Δεν είμαστε αφελείς ώστε να πιστεύουμε ότι μέσα σε δύο χρόνια ανακαλύψαμε το ποδήλατο. Ότι κάτι έχει αρχίσει να συμβαίνει γύρω μας και μέσα στο Εθνικό νομίζω ότι είναι σίγουρο. Μέχρι εκεί μπορώ να πω. Τα υπόλοιπα θα τα πουν άλλοι».

Άρα ευελπιστείτε να μείνετε καιρό στο τιμόνι του Εθνικού; «Ξεκάθαρα πράγματα: θα ήθελα ο επόμενος διευθυντής του Εθνικού να είναι 20 χρόνια νεότερος από εμένα. Πρέπει να πάψει η χώρα μας να εμπιστεύεται τις θέσεις σε ανθρώπους άνω των 40 ή των 50 ετών. Οι νέοι άνθρωποι και οι γυναίκες πρέπει οπωσδήποτε να αναλάβουν καίριες θέσεις. Είμαστε γεροντοκρατούμενη και ανδροκρατούμενη χώρα. Δεν το λέω από φεμινισμό, το λέω από την άποψη της απλής κοινωνικής και ανθρώπινης ισορροπίας. Ας φτάσω μέχρι το ’19 να πω ότι έχω ξεκινήσει κάτι. Το αν θα συνεχίσω ή όχι εξαρτάται από πάρα πολλά πράγματα και δεν το σκέφτομαι ακόμη».

Ήθελα να σας ρωτήσω και για τα σχετικά πρόσφατα δημοσιεύματα που αφορούσαν την ανασφάλιστη εργασία εργατών σε συνεργεία του Εθνικού Θεάτρου. «Ελάτε τώρα. Για να ανοίξετε αυτό το θέμα πρέπει να αφιερώσετε χώρο και χρόνο. Δεν υπήρξε ανασφάλιστος, υπήρξε αδήλωτος εκ των πραγμάτων γιατί αυτή είναι τακτική του θεάτρου εδώ και χρόνια. Και καλό μεροκάματο έπαιρναν από εμάς και ένσημο. Απλώς δεν μπορείς να δηλώσεις ανθρώπους όταν άλλους καλείς το πρωί και άλλοι έρχονται το βράδυ. Αυτό δεν το μαθαίνατε και ούτε θα σας απασχολούσε ποτέ. Χρησιμοποιήθηκε ως καταγγελία για άλλους λόγους».

Ωστόσο, είναι μια παλιά πραγματικότητα. Όπως και ότι φοιτητές αλλά και νέοι ηθοποιοί υφίστανται εκμετάλλευση στο όνομα της εμπειρίας που πρέπει να αποκτήσουν από πολλά θέατρα. Οι οργανισμοί ή οι θεσμοί που ποιούν πολιτισμό δεν θα έπρεπε να σέβονται και τον τελευταίο εργαζόμενό τους; «Κοιτάξτε, καμία ανασφάλιστη εργασία δεν πρέπει να υπάρχει ούτε στο Εθνικό ούτε πουθενά αλλού. Ωστόσο, από αυτό μέχρι το να υπάρχουν νέοι άνθρωποι που τρέχουν παντού για να αποκτήσουν μια εμπειρία χρήσιμη για τη δουλειά τους μεσολαβεί μια τεράστια απόσταση. Ζούμε σε εποχές που η εργασία σαφώς και πρέπει να είναι ασφαλισμένη, αλλά και η εθελοντική προσφορά δεν πρέπει να δαιμονοποιείται. Έχω ζητήσει πολλά πράγματα να τα προσφέρω χωρίς να πληρωθώ. Το κάνω και θα το κάνω και έτσι πρέπει να το κάνουμε όλοι. Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό πρέπει να απαγορεύεται όταν αυτή τη στιγμή η μισή χώρα ζει με δανεικά».

Απλώς τείνει να γίνει κανόνας όσον αφορά τους νέους ανθρώπους. Εσείς έχετε απολαβές που σας επιτρέπουν να προσφέρετε και αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες σας εάν το επιθυμείτε. «Στο Εθνικό Θέατρο όλοι πληρώνονται και ασφαλίζονται. Θα σας πω κάτι που είπε η Αννα Ντεμίντοβα, μία από τις καλύτερες ηθοποιούς της εποχής μας. “Ο καλλιτέχνης πρέπει να πληρώνεται όταν δεν δουλεύει”. Καταλαβαίνω ότι αυτό μπορεί να δημιουργήσει χαμόγελο, ακόμη και οργή, όμως δείχνει την άλλη πλευρά της δουλειάς μας. Η εργασία είναι ιερό δικαίωμα και πρέπει να είναι ασφαλισμένη και πληρωμένη, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι το πραγματικό οξυγόνο το παίρνει κανείς όταν μπορεί να πραγματοποιήσει τον λόγο για τον οποίο επέλεξε να είναι διαφορετικός από τους άλλους. Μου αρέσει που όλοι ασχολούνται τόσο πολύ με την ανασφάλιστη εργασία. Αλήθεια, αναρωτιέται κανείς πόσοι άνεργοι ηθοποιοί βγαίνουν από τις ιδιωτικές σχολές, 500 και 1.000 άτομα κάθε χρόνο; Όλες αυτές οι μοίρες πού θα ασφαλιστούν, πού θα εργαστούν; Αναρωτιόμαστε μόνο για αυτά που δημιουργούν εντυπώσεις. Μήπως το μυστικό είναι αλλού; Να αναβαθμιστεί και να γίνει πιο αυστηρή η θεατρική παιδεία ώστε να μην είναι απολύτως προσβάσιμη; Άλλο να παρακολουθεί κανείς θεατρικά σεμινάρια για να κάνει έναν καλύτερο γάμο ή να είναι καλύτερος στην επιχείρησή του και άλλο να γίνει ηθοποιός ή σκηνοθέτης».

Αλλάζοντας θεματική, θα μεταφερθεί το Θεατρικό Μουσείο στην έδρα της παλιάς σχολής; Γίνονται σχετικές κινήσεις; «Καμία κίνηση δεν γίνεται, μην παρερμηνευθεί αυτό. Εγώ έκανα μια πρόταση που θεώρησα σωστό να κάνω στην υπουργό Πολιτισμού, εκφράζοντας την ανησυχία όλων μας. Γιατί, όπως πεθαίνει ένας άνθρωπος στην εξώπορτά σου και φωνάζεις “βοήθεια”, αυτή τη στιγμή πεθαίνει η θεατρική κληρονομιά. Το έχουμε καταλάβει;
Έχω και προσωπικό κίνητρο, γιατί είναι και πράγματα της οικογένειάς μου μέσα στο μουσείο, εκεί βρίσκεται το καμαρίνι του θείου μου του Κατράκη, αλλά δεν είναι μόνο αυτό, δεν το κάνω από ιδιοτέλεια. Πείτε μου, δεν θα γινόταν αυτή τη στιγμή επανάσταση εάν καταστρεφόταν το Αρχαιολογικό Μουσείο; Γιατί το Θεατρικό Μουσείο έχει λιγότερη σημασία; Λέμε ότι γεννήθηκε στη χώρα αυτή το θέατρο. Δεν το βλέπω, φοβάμαι μη γίνουμε η χώρα στην οποία το θέατρο θα πεθάνει. Ε, δεν θα το επιτρέψουμε αυτό».

Τι σας είπε η κυρία Κονιόρδου; «Βρήκα απόλυτη ανταπόκριση. Είναι κοντά μας σε πάρα πολλά πράγματα και ως άνθρωπος του θεάτρου με τρομερές ευαισθησίες και γνώσεις και μου έχει σταθεί πολύ. Η πολιτεία μού εμπιστεύτηκε αυτή τη θέση για να μπορέσω να υπηρετήσω κάποιες αξίες που πιστεύω, και όχι εξαιτίας οποιασδήποτε κομματικής ή πολιτικής θέσης. Το θέατρο οφείλει να είναι μια ανεξάρτητη πηγή φωτός».

Παρεμπιπτόντως, πολύς κόσμος δεν γνωρίζει ότι είστε ανιψιός του Μάνου Κατράκη. «Στην ελληνική μας πραγματικότητα πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν καν ποιος ήταν ο Κατράκης».

Ποιος ήταν λοιπόν ο Κατράκης; «Ήταν από τις μεγαλύτερες απώλειες στη ζωή μου, γιατί με είχε σημαδέψει από τα παιδικά μου χρόνια. Ήταν αδελφός της γιαγιάς μου της Αθηνάς, η οποία ήταν ίδια ο Μάνος με φούστα. Η μανούλα μου, η Χρυσούλα Λιβαθινού, με έπαιρνε από το χέρι και με πήγαινε στο Πεδίον του Άρεως στο Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο. Ήταν υπεύθυνη για τα οικονομικά του και ήταν εκείνη που τον έσωσε από την οικονομική καταστροφή, γιατί ο θείος μου μόνο λεφτά δεν μπορούσε να κρατήσει στις τσέπες του. Ο Κατράκης ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος πάθος για το θέατρο, με μια ευαίσθητη ψυχή και αδιανόητα ταλαντούχος. Είχε το παράπονο ότι του άξιζε μια καλύτερη μόρφωση που δεν είχε καταφέρει να αποκτήσει. Επίσης, αγαπούσε τα άλογα, μια αγάπη που την κληρονόμησα κι εγώ. Ήταν ένας άνθρωπος με απίστευτη γενναιοδωρία και σεμνότητα. Πάντα μιλούσε τελευταίος για τον εαυτό του».

Είναι αυτός η αιτία που ακολουθήσατε έναν καλλιτεχνικό δρόμο; «Υποσυνείδητα πρέπει να με επηρέασε πολύ. Ήταν ο άνθρωπος που με βοήθησε αποφασιστικά να πετύχω. Να πάρω μια υποτροφία στην τότε Σοβιετική Ένωση και να σπουδάσω στη Μόσχα. Αν δεν ήταν ο θείος μου αποκλείεται να το είχα πετύχει. Δεν θα ξεχάσω την τεράστια κορμοστασιά του στο σπίτι μας στη Βαλτετσίου να στέκεται στην πόρτα σαν ένα μεγάλο κυπαρίσσι και να κρατάει στο χέρι ένα ελικοπτεράκι. Να το ακουμπάει κάτω έτσι όπως γυρνούσε η έλικα και να μου λέει: “Έλα, μικρέ, πλησίασε”. Τον αποχαιρέτησα στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα στις 26 Αυγούστου 1984, λίγο προτού φύγω για τη Μόσχα. Ήταν σε απόλυτη διαύγεια και ξέραμε και οι δύο ότι δεν θα ιδωθούμε ποτέ ξανά. Πέθανε έπειτα από λίγες ημέρες».

15.10.2017, Αστραπέλλου Μαριλένα «Δεν υπάρχει όνειρο που δεν κάνω πραγματικότητα», ΒΗmagazino

Για το link πατήστε εδώ

Πολύ πριν αναλάβετε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου υποστηρίζατε πως το κρατικό θέατρο πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτό που ονομάζουμε παιδεία και συγκεκριμένα μιλούσατε για την ίδρυση Σχολής Σκηνοθεσίας. Ήρθε η στιγμή να πραγματωθεί το όραμα σας;
Η Σχολή Σκηνοθεσίας είναι ένα αίτημα πολλών ετών και ήρθε η στιγμή αυτό που υπάρχει σε πάρα πολλές πρωτεύουσες του κόσμου να γίνει τώρα και εδώ. Από του χρόνου ιδρύεται επιτέλους στην Ελλάδα τμήμα σκηνοθεσίας θεάτρου και το σημαντικότερο απ’ όλα είναι ό,τι πρόκειται για εκπαίδευση ηθοποιών και σκηνοθετών από το πρώτο έτος. Δηλαδή οι σπουδαστές της σκηνοθεσίας θα έχουν το δικό τους πρόγραμμα όπως και οι ηθοποιοί αλλά θα κάνουν και πρακτικά μαθήματα μαζί με τους ηθοποιούς. Οι σκηνοθέτες θα πρέπει να διδαχτούν και την υποκριτική του θεάτρου.

Ποια είναι η ιδεολογία της νέας σχολής;
Ιδεολογία μας είναι ο σκηνοθέτης ρίζας, δηλαδή ο σκηνοθέτης που δεν κατασκευάζει απλά μια παράσταση αλλά θα την πλάθει με πολλά υλικά. Για το λόγο αυτό σκηνοθέτες και ηθοποιοί θα είναι σε ένα κοινό δρόμο με απώτερο άξονα ένα θέατρο συνόλου. Αυτό είναι ένας στόχος, μία ιδέα και δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται κάποιος ορίζοντας για να γίνουν τα πράγματα. Πιστεύω ότι το θέατρο οφείλει να προκαλεί σκέψη, αλλά και να δίνει συγκίνηση.

Αυτή η σχολή θα έχει αναλογίες με άλλες σχολές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό;
Αν θα πρέπει να βρω μια αναλογία θα σας έλεγα πως υπάρχει με τη σχολή της Μόσχας και στην Ελλάδα με τη Σχολή Καλών Τεχνών. Η εκπαίδευση θα διαρκεί τρία χρόνια…προς το παρόν. Αυτό που θέλουμε είναι να γίνει τετραετής η φοίτηση αλλά αυτό σχετίζεται με το Υπουργείο Παιδείας και θα πάρει χρόνο για να δρομολογηθεί. Τα τρία χρόνια είναι μία καλή αρχή. Οι δέκα με δώδεκα σπουδαστές που θα φοιτούν θα δίνουν εξετάσεις σε μια επιτροπή και θα εκπαιδεύονται με βάση συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών το οποίο ήδη επεξεργαζόμαστε και περιέχει στοιχεία από σημαντικά εκπαιδευτικά ιδρύματα του κόσμου.

Ποιοι θα είναι οι καθηγητές;
Η σχολή στην αρχή θε λειτουργήσει κάτω από τη δική μου διεύθυνση γιατί θα πρέπει να δούμε από την αρχή τι λείπει, τι χρειάζεται. Αυτοί που θα διδάξουν θα έχουν τα τυπικά και τα ουσιαστικά προσόντα κι ήδη δουλεύουμε με κάποιους ανθρώπους. Δεν θα ήθελα ωστόσο να ανακοινώσω αυτή τη στιγμή ονόματα.

Θα υπάρξουν συνεργασίες με συγκεκριμένα ιδρύματα ή σκηνοθέτες από το εξωτερικό;
Να περιμένετε μεγάλους δασκάλους. Θα προσκαλέσουμε ανθρώπους οι οποίοι είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Θέλουμε να φέρουμε κάτι θετικό και ουσιώδες. Αυτό που πραγματικά προχωρά μια κοινωνία μέσα στο θέατρο και το θέατρο μέσα στην κοινωνία είναι οι σπουδαίες προτάσεις σε επίπεδο περιεχομένου. Για να συμβεί κάτι τέτοιο χρειάζεται σοβαρή εκπαίδευση και σε αυτό προσβλέπουμε. Θα συνεργαστούμε με καθηγητές από τη Ρωσία αλλά και με πάρα πολλά θέατρα της Ευρώπης. Πριν από λίγες ημέρες ήμουν στη συνάντηση Θεάτρων της Ευρώπης στο Βελιγράδι και με εκπροσώπους από τη Μόσχα, το Λουξεμβούργο, την Βουλγαρία, την Τσεχοσλοβακία, την Αυστρία και άλλου ανταλλάξαμε γνώσεις και πληροφορίες και πρέπει να σας πω ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτό που γίνεται στην Ελλάδα και γι’ αυτά που στοχεύουμε στο Εθνικό. Λίγοι ίσως γνωρίζουν πως το Εθνικό έχει ήδη συνεργασίες με το εξωτερικό. Οι δευτεροετείς μαθητές της σχολή μας βρέθηκαν στη Σαουμπίνε φέτος για σεμινάριο. Επίσης είναι σημαντικό αυτό που κάνουμε και που θα συνεχίσει στους Δελφούς. Αναφέρομαι στο στούντιο έρευνας και πρακτικής μελέτης του αρχαίου δράματος που ξεκίνησε σε απόλυτη συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, στο οποίο συμμετέχουν Έλληνες ηθοποιοί και ένας καλλιτέχνης από κάθε θέατρο-μέλος της Ένωσης Θεάτρων της Ευρώπης (Union des Théâtres de l’ Europe).

Σε ποιο σημείο βρίσκεται το ζήτημα της εισαγωγής των ΑμεΑ στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου;
Βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, το Εθνικό Θέατρο δεσμεύεται να δεχτεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις του σπουδαστικού έτους 2017-2018 σχετικές αιτήσεις. Θέλουμε να έχουμε παρουσία στις επικείμενες διαβουλεύσεις μεταξύ της «Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία» και του ΥΠΠΟ, ώστε να γίνουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις, όσο και η επεξεργασία των αναγκαίων λειτουργικών και εκπαιδευτικών προσαρμογών που απαιτούνται για την απρόσκοπτη ένταξη των ΑμεΑ στο πλαίσιο της θεατρικής εκπαίδευσης.

Στη Σχολή Σκηνοθεσίας θα δέχεστε αιτήσεις ατόμων με αναπηρία;
Το Σχολείο στο οποίο μεταστεγάζεται η Δραματική Σχολή του Εθνικού είναι πιο εύκολα προσβάσιμο αλλά προσωπικά δεν ξέρω πως μπορώ να εκπαιδεύσω για παράδειγμα έναν κωφάλαλο. Θέλει βαθιά και υπεύθυνη προετοιμασία από εμάς ως καθηγητές αλλά ναι, δεχόμαστε αιτήσεις.

Ποιο είναι το στοίχημα που βάζετε για το Εθνικό Θέατρο;
Το στοίχημα μου για το Εθνικό δεν είναι τα γεμάτα ταμεία πάση θυσία είναι το ποιοτικό θέατρο για πολλούς. Αυτό επιδιώκουμε παρ’ όλες τις αντιξοότητες, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.

19.09.2017, Κρύου Μαρία «Ο Στάθης Λιβαθινός μιλά στο «α» για τη Σχολή Σκηνοθεσίας», Αθηνόραμα

Για το link πατήστε εδώ

Ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μιλά για τις νέες παραγωγές της πρώτης σκηνής της χώρας, αλλά και για το ενδιαφέρον της για την κοινωνική προσφορά και την ιστορική γνώση, σε μια εποχή που ο διχαστικός λόγος συνεχίζει να μας υπονομεύει

Πολλοί σημαντικοί καλλιτέχνες, όταν αναλαμβάνουν μια δημόσια θέση, λειαίνουν τις αιχμές των απόψεων που μέχρι τότε εξέφραζαν. Ο Στάθης Λιβαθινός δεν μοιάζει να ανήκει σ’ αυτούς. Συνεχίζει να μιλά σταράτα για πολλά από τα θέματα της δημόσιας ζωής.

Καθώς ολοκληρώνεται σε λίγο η πρώτη σεζόν του Εθνικού Θεάτρου, την ευθύνη της οποίας είχε απόλυτα ο ίδιος, τον ρωτώ τι πηγαίνει καλά και τι όχι: «Δεν σκέπτομαι έτσι, ακόμα και αν πολλά δείχνουν ότι πηγαίνουν καλά», απαντά. «Στα δημοσιονομικά θέματα πηγαίνουμε καλύτερα. Οι περισσότερες παραστάσεις μας έχουν από αρκετή έως μεγάλη ζήτηση. Κάθε μας σκηνή αποκτά τη δική της ταυτότητα, που αφορά το κλασικό και σύγχρονο ρεπερτόριο (κεντρική σκηνή), τη νεοελληνική δραματουργία (Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος»), το πειραματικό θέατρο (Πειραματική Σκηνή), το μουσικό και χορευτικό θέατρο (Rex). Με χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση προχωρεί η ανακαίνιση του Rex, που θα στεγάσει, ίσως από τα μέσα της επόμενης χρονιάς, την Παιδική και Εφηβική Σκηνή. Πραγματοποιούμε συμπράξεις με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, που δεν έχουν επιχειρηθεί ξανά. Συνεργαστήκαμε με το ιστορικό θέατρο Βαχτάνγκοφ χάρη στη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας. Το Ίδρυμα Νιάρχου στήριξε ήδη την Πειραματική Σκηνή. Από την άλλη, όμως, η Σχολή του Εθνικού αυτήν τη στιγμή δεν είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι. Παραμένει αδιαβάθμητη, όπως όλες οι σχολές, ενώ θα έπρεπε να είναι ανώτατη και να έχει καθιερώσει ένα πρόγραμμα σπουδών – που μέχρι τώρα δεν υπήρχε. Παρ’ όλα αυτά, αυτήν τη στιγμή μια ομάδα σπουδαστών μας πηγαίνει για σεμινάρια στη Σαουμπίνε, ενώ μια καθηγήτρια από το Κρατικό Ινστιτούτο Θεάτρου της Ρωσίας διδάσκει στη σχολή μας».

Το σχέδιο να μεταφερθεί η Δραματική Σχολή στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παππά εκκρεμεί: «Ο χώρος χρειάζεται προσαρμογή και αυτό προϋποθέτει μια σημαντική χορηγία που συζητάμε». Αν μη τι άλλο, το διοικητικό συμβούλιο ενέκρινε την ίδρυση Σχολής Σκηνοθεσίας. «Έχουμε πια καλύτερες σχέσεις με το Δ.Σ.», επιβεβαιώνει ο Στάθης Λιβαθινός. «Και μέσω της νέας αυτής σχολής πρέπει να βοηθήσουμε τους νέους που θέλουν να σπουδάσουν το κατεξοχήν καλλιτεχνικό επάγγελμα του 20ού αιώνα. Ακόμα περισσότερο, όμως, θα μπορούν να υπηρετήσουν το θέατρο ως μια πνευματική ανάγκη μιας ολόκληρης κοινωνίας».

Και ενώ στους Δελφούς θα πραγματοποιηθεί το Στούντιο Αρχαίου Δράματος, υπάρχει και ένα τμήμα συγγραφής νεοελληνικού θεατρικού έργου. «Είναι το μέλλον του θεάτρου μας. Ωστόσο, δεν είμαι ακόμα ευχαριστημένος με τη δουλειά που γίνεται με τους νέους συγγραφείς. Κατ’ αρχήν, δεν ξέρουν πού θ’ ανεβάσουν τα έργα τους. Αλλά το Εθνικό Θέατρο οφείλει να υποστηρίξει τις καλύτερες φωνές και πράγματι διαλέξαμε τέσσερα τέτοια έργα. Σύγχρονο, εξάλλου, είναι και το έργο του Γιάννη Οικονομίδη που ανεβάσαμε τον περασμένο χειμώνα, αλλά και ο “Θερισμός” του Δημήτρη Δημητριάδη, που παρουσιάζουμε τώρα».

Και ενώ το τελευταίο ανεβαίνει στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος», στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία της Έφης Θεοδώρου το πρώτο μέρος της τριλογίας του Στρατή Τσίρκα «Ακυβέρνητες Πολιτείες», αποτέλεσμα της πρώτης συνεργασίας των δύο ιστορικών οργανισμών. Πώς θα φαινόταν, άραγε, αυτό στον Ροντήρη και τον Κουν; «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι που δεν είναι μετριότητες χαίρονται με τέτοιες δημιουργικές συναντήσεις – έχουν κάτι να προσφέρουν, που η κοινωνία περιμένει», απαντά ο διευθυντής του Εθνικού.

Αυτή η λέξη, η κοινωνία, επιστρέφει συχνά στη συζήτησή μας. To Εθνικό συνεχίζει εμπλουτισμένο το πρόγραμμα παραστάσεων στα νοσοκομεία, που είχε εγκαινιάσει η προηγούμενη διοίκηση. Από φέτος δημιουργεί και πυρήνα θεατρικής εργασίας μέσα στις φυλακές, που, με επιμέλεια του Στρατή Πανούγιου, θα παρουσιάσει την “Τρικυμία” του Σέξπιρ. «Με τη δράση “Συνέβη στην Ελλάδα” επανερχόμαστε κάθε τόσο στην Ιστορία, που αφηγούμαστε με θεατρικό τρόπο σε σκηνοθεσία του Νίκου Χατζόπουλου και με τη συνεργασία μιας ομάδας ερευνητών, οι οποίοι εστιάζουν σε διακεκαυμένες ζώνες της ελληνικής Ιστορίας. Το τελευταίο φετινό αφιέρωμα θα αφορά την ιστορία των δανείων της Ελλάδας».

Παράλληλα, συνεχίζονται οι πρωτότυπες εκδηλώσεις σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, όπου ομάδα ηθοποιών αποδίδει θεατρικά κείμενα σε σχέση με διαφορετικά εκθέματα. Ο Στάθης Λιβαθινός μοιάζει να πιστεύει ότι η Ιστορία αφορά έναν πολιτιστικό οργανισμό όσο και την ίδια τη συνείδηση της σύγχρονης κοινωνίας.

«Ο τρόπος που ζούμε και σκεπτόμαστε είναι εντελώς αντιιστορικός και απολύτως διχαστικός», απαντά. «Αυτό είναι κάτι που δυστυχώς οι πολιτικοί -άλλοτε άθελά τους και άλλοτε ηθελημένα- το καλλιεργούν. Ένα πρόβλημα της κοινωνίας μας είναι η έλλειψη μνήμης. Και πιστεύω ότι το Εθνικό πρέπει να μιλήσει γι’ αυτή και να την καλλιεργήσει θεσμικά. Μια χώρα με πολιτισμό σαν τον δικό μας δεν θα έπρεπε να είναι όμηρος μιας τέτοιας αμνησίας. Μας ζητούν το “Συνέβη στην Ελλάδα” από σχολεία και πανεπιστήμια. Το θέμα, όμως, δεν είναι να κάνουμε τη δουλειά των καθηγητών, αλλά να φέρουμε τους ανθρώπους κοντά μας στο θέατρο, και να καλλιεργήσουν τη μνήμη μαζί με τον πολιτισμό ως υπόβαθρο ζωής. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε θέματα και να συγκινήσουμε. Ίσως και να διχάσουμε, υπερασπιζόμενοι κάτι ενωτικό».

Είναι ένα από τα κίνητρα και μερικών θεατρικών επιλογών: «Αποζητάμε παραστάσεις που να έχουν κάποιο νόημα, που θα φέρουν αλλαγές στα μυαλά και τα αισθήματα των ανθρώπων. Να προτείνουμε ένα θέατρο συνόλου για μια κοινωνία συνόλου- γιατί, κακά τα ψέματα, δεν αγαπάμε το σύνολο ως χώρα. Μια τέτοια παράσταση θα είναι και αυτή της “Ειρήνης” που θα παρουσιαστεί φέτος στην Επίδαυρο με τη συνεργασία της Καμεράτας σε μουσική Νίκου Κυπουργού και με πρωταγωνιστή τον Τζίμη Πανούση. «Ήταν δική μας πρόταση να υποδυθεί ο κ. Πανούσης τον Τρυγαίο», λέει ο διευθυντής του Εθνικού. «Έρχεται, βέβαια, ως ηθοποιός και όχι ως καλλιτέχνης ενός ουάν μαν σόου».

Η «Ειρήνη» θα παιχτεί στις 21 και 22 Ιουλίου, ενώ στις 28 και 29/7 θα ακολουθήσει στην Επίδαυρο η «Άλκηστη» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου, με τους Γιάννη Φέρτη, Νίκο Κουρή, Μαρία Κίτσου, Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο.

Όσο για τον χειμώνα, έχουν οριστικοποιηθεί οι παραστάσεις του «Πέερ Γκιντ» του Ιψεν σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη και του «Ψηλά από τη γέφυρα» του Αρθουρ Μίλερ σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Κιμούλη.

«Στο εξωτερικό πουλάμε φύκια»

«Δυστυχώς, το κομμάτι του προϋπολογισμού που αφορά τον Πολιτισμό είναι ελάχιστο σε σχέση με ό,τι διαθέτουμε και με την προβολή που αξίζει – εδώ και στο εξωτερικό. Πουλάμε φύκια! Πιστεύω ότι η Κονιόρδου αντιλαμβάνεται την κατάσταση, όπως την αντιλαμβανόταν και ο Μπαλτάς. Πρέπει το ελληνικό κράτος να υποστηρίξει σοβαρότερα το μόνο πράγμα που μπορεί να προσφέρει ανάπτυξη τον πολιτισμό – σε σχέση και με τον τουρισμό. Τα νησιά και τις θάλασσες μας τα έδωσε ο Θεός. Τα υπόλοιπα, όμως, πρέπει να τα κάνουμε μόνοι μας».

«Το θέατρο δεν είναι εφημερίδα»

Αποτυπώνεται, άραγε, η κρίση στο νέο ελληνικό έργο; «Μερικές φορές, ευτυχώς ναι. Και μερικές φορές, ευτυχώς όχι», απαντά ο Στάθης Λιβαθινός. «Όταν μια πολιτική και κοινωνική κατάσταση αποτυπώνεται με έναν πολύ ευθύ και άμεσο τρόπο, δίχως να έχει περάσει από το χέρι ενός Σέξπιρ ή ενός Μπρεχτ, υπάρχει κίνδυνος να δεις στη σκηνή ό,τι διαβάζεις στις εφημερίδες. Και αυτό δεν είναι θέατρο».

«Οι νέοι χρειάζονται μόρφωση»

Και για τους νέους ηθοποιούς, τι γνώμη έχει; «Μπορεί να απογοητεύσω κάποιους, αλλά πολλοί νέοι είναι αρκετά πιο ακαλλιέργητοι απ’ ό,τι δικαιούνται να είναι – γιατί και ικανότητες έχουν και ταλέντο. Όπως έλεγε και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, «η νεότητα δεν είναι επάγγελμα». Δεν αρκεί, λοιπόν. Και αν η χώρα δεν βοηθά, πρέπει οι νέοι καλλιτέχνες μας να πάρουν τη βαλίτσα τους και να βγουν στον κόσμο. Ταξιδεύοντας, συναντώ συχνά λιγότερο ταλαντούχους ανθρώπους που εξοπλίζονται, όμως, με καλύτερη μόρφωση».

Μια «Αΐντα» χωρίς ελέφαντες

Μπορεί ο Στάθης Λιβαθινός στο Εθνικό Θέατρο να μην ανέλαβε φέτος καμιά σκηνοθεσία, δίνοντας βήμα στους συναδέλφους του, όμως δέχτηκε μια πρόταση που ήρθε από έναν ξένο ευρωπαϊκό οργανισμό, τη Εθνική Όπερα των Βρυξελλών. Τον Μάιο, λοιπόν, θα παρουσιάσει στο Βασιλικό θέατρο Ντε Λα Μονέ των Βρυξελλών την «Αΐντα» του Βέρντι. Θα είναι μια σκηνοθεσία κλασική ή νεωτερική; «Σίγουρα, πάντως, θα είναι μια σύγχρονη παραγωγή», απαντά. «Θα είναι μια “Aΐντα” χωρίς ελέφαντες». Το καλοκαίρι του 2018, πάντως, θα σκηνοθετήσει για το Εθνικό το σεξπιρικό «Τίμων ο Αθηναίος», που θα παρουσιαστεί στο Φεστιβάλ Αθηνών και τον χειμώνα θα ανέβει στην Κεντρική Σκηνή.

03.03.2017, Απέργης Φώτης «Στάθης Λιβαθινός: Είμαστε όμηροι της αμνησίας» ependisinews.gr

Για το link πατήστε εδώ

«Εγώ δεν θέλω να γκρεμίσω, να χτίσω θέλω», τονίζει μεταξύ πολλών άλλων ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου σε μία εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην Ιωάννα Κλεφτόγιαννη.

Πολλοί είναι οι τίτλοι («Εγώ ήρθα να συμφιλιώσω το Εθνικό». «Ο Χατζάκης είναι ένας καλλιτέχνης, τον οποίο σέβομαι και ο οποίος θα είναι και ευπρόσδεκτος στο Εθνικό οποιαδήποτε στιγμή». «Το Εθνικό δεν έπαιξε και δεν θα παίξει ποτέ σε πολιτικά τερέν») που μας έδωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός στη συζήτηση που κάναμε στη βάση του στην Αγ. Κωνσταντίνου, προτού αναχωρήσει για την Επίδαυρο όπου στις 15 και 16 του μήνα παρουσιάζεται η Αντιγόνη, σε δική του σκηνοθεσία, η πρώτη στην ιστορία συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας και τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, την οποία αφιερώνει στον πρόσφατα εκλιπόντα μεταφραστή της τον Δ.Ν. Μαρωνίτη.

Πρόσφατα υπήρξε δημοσίευμα, κύριε Λιβαθινέ, που έλεγε ότι το Εθνικό Θέατρο δεν θα πάει στην Επίδαυρο. Έχουμε γελάσει πολύ με αυτό όλοι μας! Φυσικά και πάει το Εθνικό στην Επίδαυρο. Το Εθνικό είναι η Επίδαυρος! Αν υπάρχει, αν μη τι άλλο, μια παράδοση του Εθνικού που οφείλει να μείνει ζωντανή είναι τα Επιδαύρια.

Ο κίνδυνος να μην τα καταφέρετε να κατέλθετε συνδέεται με την τρύπα στα οικονομικά του Εθνικού, απ’ το βάρος της μισθοδοσίας και την απόκλιση ενός εκατομμυρίου στα εισιτήρια από το προσδοκόμενο, την περασμένη χρονιά, ή με την τροπολογία που παρολίγο να περάσει για τα εκτός έδρας; Συνήθως σε αυτά τα πράγματα η μία κουβέντα του διαδρόμου μπλέκεται με την άλλη. Όπως είπα πέρσι ότι το Εθνικό θα είναι πρώτο που θα σταθεί στην Επίδαυρο, κι ας είχαμε να κάνουμε με μια πρωτοφανή συγκυρία, και στάθηκε, έτσι και η Επίδαυρος φέτος θα γίνει. Και σε αυτό παίζει τεράστιο ρόλο η σχέση που έχουμε με τους καλλιτέχνες, με τους εργαζόμενους, και η βούλησή μας να μην συρρικνώσουμε και να μην θυσιάσουμε κάτι από αυτά που οφείλει να κάνει ένα Εθνικό θέατρο. Οικονομικά θέματα έχει όλη η χώρα, δεν έχει μόνο το Εθνικό. Το Εθνικό παραμένει στη βάση του ένας υγιής οργανισμός και θα παραμείνει τέτοιος. Με την πολύ σημαντική περικοπή εξόδων, με αναπροσαρμογή στις αμοιβές, χάρη στην κατανόηση και συνδρομή των καλλιτεχνών, δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθούμε έξω από την Επίδαυρο.

Λέτε πως αναπροσαρμόστηκαν οι αμοιβές. Γράφτηκε ότι ο Μιχαήλ Μαρμαρινός θα λάβει 20000 ευρώ για τη σκηνοθεσία της «Λυσιστράτης», που κατεβαίνει επίσης στα Επιδαύρια. Και με αυτό γελάσαμε στο Εθνικό πολύ! Προφανώς κανείς μπερδεύει το κόστος της αμοιβής με τις εργοδοτικές εισφορές από την πραγματική αμοιβή ενός σκηνοθέτη. Ο Μαρμαρινός θα πάρει 17000 ευρώ μικτά και γύρω στα 10000-11000 καθαρά, κι αυτό θα το δείτε όλοι στη Διαύγεια, όπου πολύ σύντομα θέλουμε να μπαίνει και το καθαρό ποσό γιατί είναι τεράστιες οι κρατήσεις. Πραγματικά, δεν θέλω να αναφέρω αυτά που συνάντησα και βρήκα όταν ήρθα!

Αναφέρεστε στην οικονομική τρύπα; Δεν είναι τρύπα. Απλώς, η μισθοδοσία ήταν πολύ μεγαλύτερη το ‘13-‘14, από όσο αντέχει ο οργανισμός. Ανέβηκε 1,5 εκατομμύριο.

Είναι ο λόγος της έκτακτης βοήθειας του ενός περίπου εκατομμυρίου από τον κ.Χουλιαράκη; Η μισθοδοσία του οργανισμού αγγίζει τα 6 εκατομμύρια, όσο δηλαδή είναι πια και η τακτική επιχορήγηση. Τα πάντα, όπως καταλαβαίνετε, είναι στην κόψη ενός ξυραφιού. Υπενθυμίζω ότι το Εθνικό κάποτε έπαιρνε 12 εκατομμύρια επιχορήγηση. Άρα το Εθνικό εξαρτάται πάρα πολύ από την προσέλευση, από τα εισιτήριά του.

Το έλλειμα στο Εθνικό αυτή τη στιγμή ποιο είναι; Δεν μπορώ να αναφέρω ακριβές ποσό αυτή τη στιγμή, γιατί δεν θέλω να πέσω έξω.

Είναι προσωπική επιτυχία σας η έκτακτη επιχορήγηση; Έχει να το καταφέρει αυτό διευθυντής του Εθνικού από την εποχή του αείμνηστου Νίκου Κούρκουλου. Θα έλεγα ότι είναι επιτυχία στη συνεννόηση ανάμεσα σε δυο σπουδαίους φορείς, εκ των οποίων ο ένας αναγνωρίζει τον άλλον. Γιατί το έργο που κάνει το Εθνικό είναι εθνικής εμβέλειας. Από τη στιγμή που η Πολιτεία πείθεται ότι οι συμφωνίες που γίνονται είναι πλέον απολύτως διαυγείς και γενναιόδωρες από πλευράς καλλιτεχνών προς το Εθνικό, αυτομάτως έχει κάθε λόγο να βοηθήσει το Εθνικό σε μια δύσκολη στιγμή.

Οι περικοπές που πετύχατε στους μισθούς είναι… ελεγχόμενες; Έγιναν χωρίς να παραβιάζουμε τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων, χωρίς να βρεθούν άνθρωποι στο δρόμο, χωρίς, χωρίς, χωρίς… Αυτό δεν είναι απλό. Προσπαθούμε να πετύχουμε το ακατόρθωτο. Αλλά θα το πετύχουμε. Γενικά, δεν θέλω να θυμηθώ αυτά που βρήκα και βρήκαμε εδώ όταν ήρθαμε το 2015.

Γιατί καλύπτετε τον κύριο Χατζάκη και δεν λέτε ανοικτά τι είναι αυτό που βρήκατε; Καλή ερώτηση. Δεν έχω προσωπικά με κανέναν από τους καλλιτεχνικούς διευθυντές του Εθνικού και θεωρώ ότι καθένας από αυτούς ως θεσμικό πρόσωπο προσπαθεί να κάνει το καλύτερο με το δικό του τρόπο. Παρόλο τον δύσκολο τρόπο με τον οποίο έφυγε ο Χατζάκης από το Εθνικό, εγώ προσωπικά δεν έχω τίποτα μαζί του. Η δική μου τριετία τώρα ξεκινά. Θέλω να πιστεύω ότι θα πετύχω τα σχέδιά μου.

Για τον κ.Χατζάκη σας ρώτησα… Ο Χατζάκης πιστεύω ότι σε πάρα πολλά πράγματα υπολόγισε με τον δικό του τρόπο. Εγώ δεν συμφωνώ.

Αναφέρεστε στα ανοίγματα και τις νέες προσλήψεις που έκανε βασιζόμενος στο ταμείο, στην εμπορικότητα των παραστάσεων; Φυσικά, βασίστηκε στο ταμείο. Αλλά το ταμείο σε έναν επιχορηγούμενο οργανισμό είναι κάτι πάρα πολύ σχετικό. Γιατί ταμείο δεν είναι μόνο τα χρήματα που έχεις. Ένας καλλιτεχνικός διευθυντής μπορεί να λέει ότι διαθέτει 3 εκατομμύρια στο ταμείο και την επόμενη ημέρα τα 3 να είναι 1,5εκ. Τα νούμερα είναι ρευστά. Δεν καλύπτω, όπως αντιλαμβάνεστε τον Χατζάκη. Καλύπτω τον θεσμό όπως οφείλω να κάνω. Δεν θα κερδίσω τίποτα με το να κάνω επιθέσεις. Αν εκείνοι μας κάνουν επίθεση από διάφορα έντυπα αυτό είναι δικό τους θέμα. Εγώ δεν σκοπεύω να ακολουθήσω το ίδιο παράδειγμα.

Οι προσφυγές του κ.Χατζάκη στο ΣΤΕ, προκειμένου να ακυρωθεί η απόφαση απομάκρυνσής του από το Εθνικό Θέατρο, έπεσαν στο κενό. Δεν μου αρέσει να χαίρομαι με τις αποτυχίες του άλλου. Ο Σωτήρης Χατζάκης έκανε πέρσι την παράστασή του, μάλιστα την μεταφέραμε στην Κεντρική Σκηνή επειδή είχε επιτυχία. Από εμένα εχθρική κίνηση προς αυτόν δεν έγινε. Το αντίθετο! Φιλοξενήσαμε το ρεπερτόριό του, τιμήσαμε τους συνεργάτες του με τον καλύτερο τρόπο. Αυτό νομίζω ήταν κέρδος για όλους μας. Εγώ ήρθα να συμφιλιώσω το Εθνικό. Ο Σωτήρης Χατζάκης είναι ένας καλλιτέχνης τον οποίο σέβομαι και ο οποίος θα είναι και ευπρόσδεκτος στο Εθνικό οποιαδήποτε στιγμή. Έκανε πράγματα που επαίνεσα και θα επαινώ πάντα δημόσια. Όπως το γεγονός ότι πήρε το Σχολείον, για παράδειγμα, κι ας μην κόστισε 700 ευρώ το μήνα, όπως έλεγαν, αλλά πολύ περισσότερο. Δεν έχει σημασία πια…

Εβδομήντα χιλιάρικα κόστισε. Ναι, αλλά ήταν μια καλή επιλογή, όπως είναι και το Επισκεπτήριο, μια δράση ανθρώπινη και συγκινητική, που διατηρούμε. Σιγά σιγά η δική μας θητεία, πιστεύω, θα ξεκαθαρίσει το αυτονόητο μια και για τα αυτονόητα ακόμα μαχόμαστε στην Ελλάδα.

Δεν ήρθατε να γκρεμίσετε ό,τι προϋπήρξε, όπως κάνουν συνήθως όσοι αναλαμβάνουν πόστα; Ο κ. Χουβαρδάς μόλις ανέλαβε κατήργησε την Πειραματική Σκηνή. Εγώ δεν θέλω να γκρεμίσω τίποτα. Να χτίσω θέλω. Και θέλω να φροντίσω ώστε ο επόμενος να χτίσει πάνω σε ό,τι καλύτερο χτίσαμε εμείς. Νομίζω η Ελλάδα η ίδια μόνο τότε θα έχει μέλλον.

Μετά την τριετία θα παραμείνετε στο Εθνικό; Καθίστε να φτάσουμε μέχρι εκεί και βλέπουμε.

Η ανανέωση της σύμβασής σας πάντως ήταν ένα θρίλερ. Ο κ.Μπαλτάς την έκανε στο πάρα πέντε, παρόλο που διέρρεε ότι είστε εκλεκτός του ΣΥΡΙΖΑ. Όλοι γνωρίζουν ότι δεν έχω κανένα δεσμό με κάποιο κόμμα. Και ο κ. Ξυδάκης όταν με φώναξε και είχε αποφασίσει ποια τροπή θα πάρουν τα πράγματα στο Εθνικό, γνώριζε πολύ καλά ότι δεν ανήκω σε κάποιο πολιτικό χώρο. Είμαστε άνθρωποι που θέλουμε να προσφέρουμε στον τόπο μας και όχι να καούμε σαν τις πεταλούδες στο κερί κάποιου κόμματος. Είμαστε ανεξάρτητοι, θέλω να πιστεύω προοδευτικοί, αν και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το κερδίζουμε καθημερινά. Δεν ανήκουμε και δεν θα ανήκουμε σε κανένα κόμμα ποτέ. Το κόμμα μας είναι το θέατρο!

Συνάδελφοί σας, επίσης σε θεσμικά πόστα στο χώρο του πολιτισμού, είναι πολιτικά βαμμένοι. Ίσως, λέω ίσως, και για αυτό το λόγο να εξασφάλισαν τις θέσεις. Ο δικός μου χώρος είναι και θα παραμείνει ο σκηνικός. Δεν υπάρχει πιο πολιτική πράξη από αυτό.

Γνωρίζετε γιατί ο υπουργός Πολιτισμού αρνιόταν μέχρι την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή να σας ανανεώσει τη θητεία, ενώ ο κ. Αναστασάκης στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλαδος είχε τακτοποιηθεί αμέσως; Δεν πιστεύω ότι το Κρατικό βρίσκεται στην ίδια θέση με το Εθνικό. Είναι δυο θέατρα με πολύ διαφορετική μοίρα, με διαφορετικές ρίζες και εντελώς διαφορετική οικονομική κατάσταση. Ο Γιάννης Αναστασάκης, με τον οποίο είμαστε συνεργάτες αυτή τη στιγμή και κάνουμε την πρώτη μας συμπαραγωγή στην ιστορία των δυο θεάτρων (όπως κάνουμε και με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου), την «Αντιγόνη», με τους εξαιρετικούς ηθοποιούς των δυο οργανισμών, έχει να αντιμετωπίσει ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο. Και ελπίζω να πετύχει, είτε ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε ο ΜΥΡΙΖΑ τον στηρίζει. Ο Γιάννης είναι ένας άνθρωπος τίμιος που προσπαθεί να βάλει μια τάξη. Έχω δει τις κινήσεις του και νομίζω βαδίζει στο σωστό δρόμο και με πάρα πολύ σεμνότητα.

Οι χορηγοί μπαίνουν δυναμικά στο Εθνικό. Πέρσι ήταν η Στέγη, φέτος η Εθνική Τράπεζα… Και αργήσαμε.

Η Στέγη θα ξαναείναι χορηγός; Δεν το ξέρουμε ακόμα. Όταν ένα κράτος δοκιμάζεται και δεν μπορεί να προσφέρει όσα θα όφειλε θα έπρεπε να λυθούν τα χέρια των χορηγών και οι ευκολίες προς αυτούς ώστε να μπορούν να προσφέρουν σε ονόματα όπως το Εθνικό Θέατρο, γιατί από αυτή την χορηγία βγαίνουν όλοι κερδισμένοι. Κίνδυνος καπελώματος από τον χορηγό δεν υπάρχει. Γι’ αυτό είμαστε εδώ οι εκάστοτε εμείς, για να προστατεύσουμε το ήθος και το σκοπό ενός Εθνικού θεάτρου με τον καλύτερο τρόπο. Είμαστε σχεδόν σε εμπόλεμη κατάσταση, περνάμε μια αδιανόητη ανθρωπιστική κρίση. Παρ’ όλα αυτά, το θέατρο, με πρωτεργάτη το ΔΣ του, πρέπει να αναζητά χορηγίες και να μπορεί να ανταποκρίνεται ανταποδοτικά σε αυτές.

Ο εμφύλιος με το Δ.Σ. έχει λήξει; Επομένως, ανοίγει κι ο δρόμος για το μεγάλο σχέδιο του Τμήματος Σκηνοθεσίας Θεάτρου που μπλόκαρε ο πρόεδρος και τα απελθόντα παραιτηθέντα μέλη; Δεν υπάρχει πια θέμα εμφύλιας διαμάχης! Το Τμήμα Σκηνοθεσίας εγκρίθηκε! Είσαι η πρώτη που το μαθαίνει. Άργησε αδιανόητα.

Η διένεξή σας με τον κύριο Παπαγεωργίου έμοιαζε με προσωπική βεντέτα. Ο κύριος Παπαγεωργίου έχει τη δική του ιστορία στο θέατρο. Σίγουρα μέχρι στιγμής δεν με έχει στηρίξει όσο θα περίμενα. Ποτέ δεν είναι αργά. Έχουμε ανάγκη από καλές σχέσεις. Σίγουρα με τον Παντελή Δεντάκη, τον Μιχάλη Σταθόπουλο και τον Βασίλη Πουλαντζά, τα νέα μέλη του Δ.Σ., εξασφαλίστηκε μια καλύτερη συνεννόηση από πριν. Στο κάτω κάτω ποιος έχει να ωφεληθεί από αυτήν; Το Εθνικό Θέατρο αποκλειστικά. Πόσο βαρετό είναι πια οι Έλληνες να διαφωνούν μεταξύ τους!

Η περσινή πρώτη σας χρονιά, στην οποία επί της ουσίας υλοποιήσατε το έτοιμο πρόγραμμα του Κ. Χατζάκη, ήταν μια καλή χρονιά για το Εθνικό Θέατρο; Υπολογίζονταν μεγαλύτερες κατά ένα εκατομμύριο εισπράξεις. Όχι. Δεν ήταν μια καλή χρονιά! Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι. Η φυσιογνωμία ενός θεάτρου και οι σκηνές του χρειάζονται μια ταυτότητα. Το ρεπερτόριο του Χατζάκη περιείχε πολλά ετερόκλητα στοιχεία. Αυτό από ένα σημείο και μετά γίνεται περίεργο για το κοινό. Πολλοί πίστεψαν ότι η παράσταση του Φασουλή με την Ελένη Ράντου εμένα θα μου ήτανε το λιγότερο μη αρεστή, μια επιλογή που δεν θα την έκανα ποτέ. Εγώ όμως την προστάτεψα. Και όχι μόνο! Την πήγα και δεύτερη χρονιά, επειδή ο Χατζάκης το είχε υποσχεθεί στους συντελεστές.

Τηρήσατε όλα τα συμφωνηθέντα του, κατά γράμμα; Τα τήρησα σχεδόν όλα. Ό,τι δεν τήρησα ήταν γιατί θεώρησα ότι θα έχει μεγάλο οικονομικό βάρος. Όπως μια δεύτερη παράσταση Μπρεχτ από τον Νίκο Μαστοράκη. Το θεώρησα υπερβολή. Αλλά κράτησα τον Μαστοράκη και του πρότεινα μαζί με την Κονιόρδου, που ήταν στη διανομή, τους «Ξένους» του Μπελμπέλ. Κι έτσι δώσαμε στο Ρεξ μια φυσιογνωμία σύγχρονη. Τα δυο πράγματα που μπορέσαμε να προσθέσουμε είναι ένα δείγμα του πώς εμείς καταλαβαίνουμε τη δουλειά του Εθνικού. Το πρώτο είναι η επανίδρυση της Πειραματικής Σκηνής, η οποία θα αποτελέσει θεσμό στο εξής, ώστε κανείς πια να μην μπορεί να την αγγίξει. Το δεύτερο είναι το πρώτο Στούντιο Αρχαίου Δράματος στην ιστορία του Εθνικού Θεάτρου, που μόλις ολοκληρώθηκε με επιτυχία και με τη συμμετοχή ελλήνων και ξένων ηθοποιών στο Κέντρο Δελφών, σε συνέργεια με την Ένωση Θεάτρων της Ευρώπης. Αυτό αποτελεί μια τεράστια νίκη. Είμαστε σε συνεννόηση με το Κέντρο Δελφών ώστε το Στούντιο Αρχαίου Δράματος να γίνει θεσμός στον ομφαλό της γης. Είναι πολύ ωραίο να μιλάμε για παραδόσεις, αλλά δεν είχαμε μέχρι σήμερα ένα στούντιο ώστε ένα μέρος του Εθνικού να μπορεί να διοχετεύει την εμπειρία του και την όποια παράδοσή του σε αυτούς που θέλουν να εξειδικευτούν στις σύγχρονες μορφές έρευνας του αρχαίου δράματος.

Ετοιμάζει κάτι αντίστοιχο και ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος με το Φεστιβάλ στην Επίδαυρο. Θα συνεργαστείτε; Δεν ξέρω τίποτα γι’ αυτό. Θα μιλήσω με τον Βαγγέλη. Ελπίζω να μην γίνουν και τα δυο παράλληλα και το ένα να ζημιώσει το άλλο. Αν τελικά επιμείνει το Φεστιβάλ, ε, ας το κάνει, και ας το κάνει καλά και τότε θα έχουμε κι εμείς κάτι από την εμπειρία μας να του πούμε.

Πιστεύετε ότι η ιστορία θα σας δικαιώσει για την απόφασή σας να κατεβάσετε την παράσταση που εμπεριείχε και αποσπάσματα από το βιβλίο του Σάββα Ξηρού; Η ιστορία δεν ξέρω αν θα δικαιώσει την απόφασή μου. Πιστεύω όμως ότι είμαι σε αυτή τη θέση για να παίρνω τις δύσκολες και τις επώδυνες αποφάσεις. Κι αυτό έκανα. Ξαφνικά καταλάβαμε ότι προκαλέσαμε πολύ μεγάλο πόνο σε κάποιους ανθρώπους, δεύτερον είχα σαφέστατα σημάδια ότι κάτι δεν θα πάει καλά στις παραστάσεις, ότι χρειαζόταν ένα σπίρτο για να γίνει μπουρλότο όλη η ιστορία. Αν συνέβαινε το παραμικρό δεν θα έβγαινε κανένας να με υπερασπιστεί. Έπρεπε λοιπόν να τραβήξω μια διαχωριστική γραμμή και να σταματήσω τον κανιβαλισμό του Εθνικού από όλες τις μεριές. Το Εθνικό δεν έπαιξε και δεν θα παίξει ποτέ σε πολιτικά τερέν. Η δύναμή του είναι η θεατρική και όχι οι πολιτικές του συνδηλώσεις. Έπρεπε όλο αυτό το πάρτυ κατά του Εθνικού να σταματήσει. Από το να μην πάρω θέση προτίμησα να αναλάβω αυτό το κόστος μόνος. Η ψυχή μου το ξέρει!

Οι παραστάσεις μπορούν να κατεβαίνουν, δηλαδή; Γενικά και ειδικά, οι παραστάσεις δεν μπορούν να κατεβαίνουν. Αλλά να το διευκρινίσουμε: δεν έγινε λογοκρισία στην παράσταση. Η παράσταση είχε ήδη παιχτεί. Σταμάτησε για να αποφύγουμε τα χειρότερα. Ελπίζω όλοι να βγήκαν πιο σοφοί από αυτή την περιπέτεια.

Μετανιώσατε εκ των υστέρων που εγκρίνατε το ανέβασμά της; Όχι, γιατί η παράσταση δεν ήταν η παράσταση κειμένου του Ξηρού. Η απλοποίηση ότι ανεβάσαμε το έργο του Ξηρού είναι ό,τι πιο ηλίθιο έχω ακούσει ποτέ! Απλώς όταν έμαθα ότι η σκηνοθέτιδα θα χρησιμοποιούσε και κείμενα του Ξηρού, γνωρίζοντας τον κίνδυνο, είπα αμέσως «ναι». Αλήθεια, αυτό δεν σημαίνει κάτι;

Για την υπό ίδρυση Σχολή Σκηνοθεσίας υπάρχει διαθέσιμο το προσωπικό των διδασκόντων ή θα ανατρέξετε στην Ρωσία, τη θεατρική σας κοιτίδα; Θα ανατρέξω στη Ρωσία οπωσδήποτε. Συμφέρον μας είναι να κάνουμε αυτό που κάνουν και οι Αμερικάνοι, οι όποιοι όπου βρίσκουν κάτι καλό το εισάγουν για να το φυτέψουν, όχι για να το καταναλώσουν.

Θα είναι αποκλειστικά Ρώσοι οι δάσκαλοι; Δεν έχουμε καμία εμμονή μόνο με τους Ρώσους δασκάλους. Θα υπάρχουν αξιόλογα πρόσωπα και στην Ελλάδα, τα οποία έχουμε αρχίσει να συσπειρώνουμε.

Υπάρχει budget για να στηθεί αυτή η ιστορία; Δεν έχουμε τα οικονομικά μέσα για μεγάλα ανοίγματα ακόμα, αλλά σίγουρα πρέπει να κάνουμε το πρώτο βήμα. Σας θυμίζω ότι το Εργαστήρι Σκηνοθεσίας και υποκριτικής που λειτούργησε τότε στην πρώτη Πειραματική είχε εξαιρετικό αντίκτυπο. Τώρα ήρθε η ώρα να γίνει και θεσμός. Το Δ.Σ επιτέλους ας ανοίξει τα αυτιά.

Πότε θα εγκαινιαστεί η νέα σχολή; Θα ξεκινήσει τη χρονιά ’17-’18. Μέχρι τότε θα την προετοιμάζουμε.

Στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό που ανακοινώσατε για το 2016-2017, το κέντρο βάρους ποιο είναι; Η προδιάθεσή μας να δημιουργήσουμε ένα ensemble και η ταυτότητα των σκηνών. Είναι δυνατό ένα Εθνικό Θέατρο να μην έχει μια σκηνή αφιερωμένη στους δικούς της συγγραφείς; Άξονες είναι και το άνοιγμά μας στο χοροθέατρο και στο μουσικό θέατρο. Είναι μεγάλα ρίσκα αλλά πρέπει το Εθνικό να ανοίξει τα φτερά του σε νέες φόρμες.

Βλέπουμε μετά τις μεγάλες συμπράξεις με το ΚΘΒΕ, τον ΘΟΚ και το ρωσικό Βαχτάγκοφ, συνεργασίες με Θ. Τέχνης, τη Λυρική Σκηνή. Στο εξής το Εθνικό θα πορεύεται μέσα από συνέργειες; Οι συνεργασίες δεν είναι αυτοσκοπός. Με το Βαχτάγκοφ, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα στον κόσμο, για πρώτη φορά συνεργάζονται Έλληνες με Ρώσους. Εγώ έτσι καταλαβαίνω τις συνεργασίες. Χρειάζονται δυο για να χορέψεις τανγκό. Ε, αυτό το τανγκό θα χορέψουμε και με τη Λυρική Σκηνή και με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αργότερα, θέλω να πιστεύω. Με το Θ. Τέχνης σκεφτήκαμε πως είμαστε αρκετά μικρή οικογένεια για να κλείνεται καθένας στον εαυτό του. Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα. Θέλουμε όλους τους ταλαντούχους ανθρώπους αυτού του τόπου κοντά μας!

Έχετε ένα Εθνικό ολόκληρο και μέσα σε αυτό έχετε και μια «Αντιγόνη». Επιδιώκετε να διατυπώσετε μια νέα πρόταση ή αρκείστε στο να κάνετε μια καλή παράσταση; Η αγωνία σας ποια είναι; Φυσικά, θέλω να κάνω μια καλή παράσταση, αλλά το θέμα είναι για μένα τι σημαίνει καλή σήμερα και δη όταν αυτό γίνεται μέσα στο Εθνικό.

Οι στόχοι θα ήταν άλλοι αν σκηνοθετούσατε την τραγωδία στο ελεύθερο θέατρο; Για μένα έχει τεράστια σημασία το πώς εμφανίζεται το Εθνικό επί των ημερών μας στην Επίδαυρο. Θα εμφανιστεί εκ του ασφαλούς, προβάλλοντας μόνο κάποια ονόματα; Το στοίχημα για μένα είναι η συνάντηση των γενεών. Ένα Εθνικό Θέατρο επιβάλλεται να έχει όλες τις γενιές ηθοποιών. Το δεύτερο στοίχημα οι πρωταγωνιστές της παράστασης, παιδιά που τώρα ξεκινάνε. Δεν ξέρω αν τα εξιδανικεύω τα πράγματα. Πιθανότατα αυτό κάνω. Αλλά αυτό κάνω στη ζωή μου. Δεν μπορώ να είμαι άλλος. Όπως επίσης δεν γίνεται η παράσταση της «Αντιγόνης» να μην πάρει θέση

Συνομιλεί με αυτό που ζούμε ως χώρα; Απόλυτα, δεν υπάρχει άλλο νόημα! Απλώς δεν συνομιλεί με αυτό που διαβάζουμε στις εφημερίδες. Γιατί άλλο διαβάζουμε κι άλλο ζούμε. Το θέατρο δεν έρχεται για να επαληθεύσει τα τρομακτικά δελτία. Στη δική μας παράσταση υπάρχει μια στάση πολύ συγκεκριμένη απέναντι στη νέα γενιά που θεωρείται χαμένη αλλά τελικά δεν θα είναι.

Σας διαβρώνει αυτό που βλέπετε στις ειδήσεις; Πανικοβάλλομαι μόνο από το θάνατο και την αρρώστια των ανθρώπων. Έχουμε τρόπο να αντισταθούμε και να ελπίζουμε. Το θέατρο υπενθυμίζει καταρχάς στον άνθρωπο ότι οφείλει να υπάρχει. Το υπάρχειν είναι πράξη θάρρους σήμερα.

Είστε αισιόδοξος ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει; Δεν θα είχα λόγο να βρίσκομαι σήμερα εδώ αν δεν το πίστευα. Δεν θα τα καταφέρει μόνο αν πω ότι εγώ δεν θα τα καταφέρω. Θα τα καταφέρει, φυσικά. Και δεν είναι πολιτική η κουβέντα μου.

Επομένως, θα τα καταφέρει και το Εθνικό. Αλίμονο. Όχι απλώς θα τα καταφέρει. Θα πάει και πάρα πολύ μπροστά. Θα αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει όλη η χώρα. Αλλά το Εθνικό είναι οι άνθρωποί του. Και μέσα μας υπάρχει πολύ μεγάλο πείσμα. Θα πάμε καλά. Θα το δείτε!

Στο τέλος της τριετίας θα λέτε «τα κατάφερα» όταν… Δεν θα το λέω αυτό. Ένα στόχο έχω: να επιζήσω. Και νομίζω και ο αναπληρωτής διευθυντής, ο Θοδωρής Αμπαζής το ίδιο πιστεύει. Θέλουμε να επιζήσουμε! Γιατί αν επιζήσουμε, κερδίσαμε. Κι ας έχουμε κάνει τουλάχιστον καινούρια λάθη.

15.07.2016, Κλεφτόγιαννη Ιωάννα «Ο Στάθης Λιβαθινός στην Popaganda», popaganda.gr

Για το link πατήστε εδώ

«Το Εθνικό ανήκει σε όλους, αλλά σε όλους τους καλούς».

Κυριακή μεσημέρι στο Εθνικό και δεν κυκλοφορεί ψυχή. Ο φύλακας της εισόδου σου περιγράφει – για μια ακόμα φορά – τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσεις αλλά είναι βέβαιο ότι θα την ξεχάσεις στο λεπτό. Μέσα στην ησυχία, ο ήχος από τα παπούτσια στα μάρμαρα του Τσίλερ δημιουργεί μια, σχεδόν, μυστηριακή ατμόσφαιρα, ειδικά όταν συνειδητοποιείς πως έχεις χαθεί στους δαιδαλώδεις διαδρόμους του. Ελπίζεις πως η επόμενη πόρτα που θ’ ανοίξεις θα είναι η σωστή όταν για καλή σου τύχη ακούγεται, από το βάθος, ένα μουρμούρισμα από την Κεντρική Σκηνή και τις πρόβες της «Λυσιστράτης».

Ο Στάθης Λιβαθινός κάθεται σιωπηλός, στο μακρόστενο τραπέζι του μπαρ, ωστόσο υπάρχει σε ένα περιβάλλον ζωηρού θορύβου. Τα ξημερώματα ολοκληρώθηκε το τελευταίο πέρασμα της «Αντιγόνης» του πριν αναχωρήσει για το αρχαίο θέατρο των Δελφών κι αμέσως μετά για την ορχήστρα της Επιδαύρου. Το Εθνικό θέατρο, όπου κι αν αυτό εδρεύει, θα είναι για αρκετό καιρό ακόμα ο τόπος στον οποίο θα ανήκει. Ο ίδιος τα ονομάζει «τρία ατελείωτα χρόνια». Όταν πάλι, αναφέρεται στους στόχους και στα όνειρα του της, άρτι ανανεωμένης, θητείας του στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού δεν παραλείπει να τονίσει πως «αυτή είναι μόνο η αρχή». Διακρίνεται το πάθος του ανθρώπου που θέλει να πετύχει, μολονότι δεν έχει αυταπάτες πως τα πράγματα δεν θα είναι καθόλου εύκολα.

Μετά την τρικυμιώδη πρώτη χρονιά στην κορυφή της διοίκησης του θεάτρου κάνει μια παύση σκηνοθετώντας, αν και ο ίδιος πιστεύει πως και η διοίκηση τέχνη θέλει.

Πώς αποτιμάτε αυτόν τον ένα χρόνο και κάτι;
Η χώρα πέρασε από 40 κύματα και το Εθνικό από 39 – δεν μπορούσε να είναι διαφορετικά. Έτυχε να βρεθώ εγώ σ’ αυτή τη θέση. Εφόσον έγινε μια τέτοια αλλαγή φρουράς στο Εθνικό, εφόσον πέσαμε στη δυσκολότερη οικονομικά εποχή, είχαμε εσωτερικά θέματα ασυνεννοησίας, εφόσον επιλέξαμε να υπηρετήσουμε μια κατάσταση κι ένα ρεπερτόριο που δημιουργήθηκε κάτω από άλλες συνθήκες μόνο σαν μια επιμόρφωση, μια σκληραγώγηση μπορώ να το δω. Φυσικά, μπορεί να ήταν και το αντίθετο∙ να ήταν μια ευκαιρία για να ανιχνεύσει κανείς τις αντοχές του. Βλέπετε, όταν υπήρχαν 12 εκατομμύρια επιχορήγηση – όπως είχε κάποτε το Εθνικό – όταν συνέβαιναν επιτυχίες και στην χώρα κυκλοφορούσε το χρήμα ήταν όλοι αγαπημένοι. Η επιτυχία ενώνει τους ανθρώπους, η δοκιμασία όμως δείχνει ποιοι πραγματικά είναι. Η ενδιαφέρουσα στιγμή ξεκινάει όταν τα πράγματα στενεύουν. Έτσι κι εγώ πήρα αυτό το μάθημα αφού πλέον η κατάσταση έχει κάπως εξομαλυνθεί παρόλο που η ζωή ενός θεάτρου πρέπει να είναι γεμάτη εκπλήξεις και εμπειρίες.

Φτάσατε στα όρια σας;
Βέβαια. Όμως, το κάνω πάντοτε και το επιδιώκω – απλώς οι προκλήσεις εδώ ήταν διαφορετικές.

Μιλήσατε για εσωτερική ασυνεννοησία. Ήταν τέτοια ή μήπως ήταν πολεμική;
Βγήκαμε αλώβητοι – κι εγώ προσωπικά και το Εθνικό. Δεν μπορώ να ότι είναι το πιο ωραίο πράγμα να διαβάζεις υβριστικές επιστολές στον Τύπο, ωστόσο δεν με πειράζει. Η ζωή προχωράει κι έχουν ήδη ξεχαστεί αυτά, δεν με αφορούν. Η δουλειά μου είναι για άλλα, πιο σημαντικά πράγματα. Μένουν μόνο οι πράξεις μας, η πορεία που χαράζουμε και όσα θα πετύχουμε σε αυτά τα ατελείωτα τρία χρόνια που έρχονται γιατί η ζωή αλλάζει μέσα σε δευτερόλεπτα.

Ανάμεσα σε αυτά που σχεδιάζετε για το Εθνικό με τι θα θέλατε να ταυτιστείτε;
Θα ήθελα να φέρουμε πολλά όνειρα και να καταφέρουμε κάποια από αυτά να τα πραγματοποιήσουμε. Να κάνουμε ένα ποιοτικό ρεπερτόριο για πολλούς. Να αναβαθμίσουμε την εκπαίδευση του θεάτρου και να αφήσουμε σκηνοθέτες και ηθοποιούς να σπουδάζουν στην Ελλάδα για να προχωρήσουν το ελληνικό θέατρο μπροστά. Να πείσουμε όσους υπηρετούν το Εθνικό πως τίποτα δεν είναι δεδομένο και πως κανείς εδώ δεν επαναπαύεται επειδή είναι δημόσιος υπάλληλος. Να σταθούμε όρθιοι σε μια δύσκολη εποχή και να την αφουγκραστούμε, να φέρουμε ένα ensemble ανθρώπων στο Εθνικό, ένα καινούργιο γούστο. Να μεταδώσουμε πως το Εθνικό δεν είναι κάτι σοβαροφανές αλλά κάτι ανοιχτό.

Πόσο κοντά βρισκόμαστε στη λειτουργία της σχολής Σκηνοθεσίας, που αποτελεί κεντρικό σας στόχο;
Η σχολή είναι ιδρυμένη από το νόμο. Απομένει μια τυπική ψήφος του Διοικητικού Συμβουλίου, το οποίο με ταλαιπώρησε επί ένα χρόνο. Νομίζω πάντως, ότι το θέμα θα λυθεί πολύ σύντομα. Ουδείς σοβαρός άνθρωπος μπορεί να αμφισβητήσει την ανάγκη αναβάθμισης της σχολής και ουδείς μπορεί να πιστέψει ότι μια σχολή που έχει ιδρυθεί δια νόμου δεν μπορεί να λειτουργήσει με δήθεν νομικά και οικονομικά προσκόμματα. Στην πραγματικότητα είμαστε μια χώρα συντηρητική και οι άνθρωποι που πολλές φορές κρύβονται πίσω από θεσμούς δεν επιτρέπουν να αλλάξει τίποτα στον τόπο μας. Οι αλλαγές πάντα στην Ελλάδα γίνονται επώδυνα – αυτό είναι μια αλήθεια. Το αυτονόητο για άλλους λαούς, σ’ εμάς στάζει αίμα.

Οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου στο Εθνικό εξακολουθούν να είναι θυελλώδεις;
Είναι θεσμικό μυστικό και δεν θα μιλήσω γι’ αυτό. Τα εν οίκω μη εν δήμω.

Τα οικονομικά του οργανισμού σας δημιουργούν ανησυχία ή είστε σε θέση να τα ελέγξετε;
Νομίζω ότι και μετά την έκτακτη ενίσχυση από το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσα από χορηγίες αλλά και με μια χρηστή διοίκηση κατά την οποία προσπαθούμε να περικόψουμε οτιδήποτε δεν χρειάζεται, με την κατανόηση πολλών συναδέλφων μας που κάτω από αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες δέχονται να μειώσουν τις απαιτήσεις τους, προσπαθούμε να συντηρήσουμε μια υγιή οικονομική κατάσταση για την οποία δούλεψαν κι άλλοι καλλιτεχνικοί διευθυντές στο παρελθόν. Προσπαθούμε να δουλέψουμε για το Εθνικό και όχι να οικονομήσουμε από αυτό.

Έχετε κάνει περικοπή εξόδων;
Αρκετά σεβαστή. Όμως, δεν κάνουμε κάτι ηρωικό αλλά κάτι αυτονόητο. Είναι μια εποχή προσφοράς και κάθε φορά που μου αρνούνται να προσφέρουν στο Εθνικό αναρωτιέμαι. Προσφέρουμε στους πρόσφυγες αδελφούς μας όπως οφείλουμε και είναι θεμιτό. Το να προσφέρουμε στο ελληνικό κράτος και στον εαυτό μας είναι αθέμιτο; Δεν μπορώ να το καταλάβω. Και φυσικά δεν εννοώ να δουλεύει κανείς και να μη πληρώνεται – προς Θεού. Η εργασία πρέπει να αμείβεται και οι άνθρωποι να ζουν με αξιοπρέπεια αλλά η εποχή που ζούμε είναι εποχή έκτακτης ανάγκης. Και ο οποιοσδήποτε δουλεύει στο Εθνικό πρέπει να είναι ευτυχής, διαθέσιμος και να το τιμά.

Το γεγονός ότι εξασφαλίσατε χορηγίες από ιδιώτες και ιδρύματα σας έβαλε στο μάτι του κυκλώνα;
Πράγματι συναντήσαμε λυσσαλέα αντίδραση όμως οι χορηγίες είναι πλέον ανάμεσα στα όπλα του Εθνικού. Σε όλο τον κόσμο, το θέατρο κινείται με χορηγίες – δεν γίνεται το Εθνικό να αποτελεί παγκόσμια εξαίρεση. Είναι τιμή για εμάς που δεχόμαστε βοήθεια αλλά είναι και τιμή για εκείνους που μας βοηθούν αφού το brand name του Εθνικού είναι ότι καλύτερο διαθέτει ο πολιτισμός της χώρας. Το Εθνικό θέατρο υπηρετεί κάποιους σκοπούς και έχει ένα ρόλο μέσα στην κοινωνία. Όταν η κοινωνία δοκιμάζεται, το Εθνικό οφείλει να κάνει ότι κάνει, έχοντας αίσθηση αυτού του σκοπού. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι το αν θα πάρεις χρήματα από κάπου. Αυτό που δεν πρέπει επ’ ουδενί να συμβεί είναι ο οποιοσδήποτε χρηματοδότης να αλλοιώσει το σκοπό και τη φυσιογνωμία του θεσμού. Σε διαφορετική περίπτωση, οι άνθρωποι που τον διοικούν θα πρέπει να είναι ασυνείδητοι και ανερμάτιστοι. Και στο Εθνικό δεν συμβαίνει τίποτα από τα δύο.

Τα διοικητικά καθήκοντα πόσο παραγκωνίζουν την καλλιτεχνική σας ιδιότητα;
Η διοίκηση είναι σαφώς δύσκολο πόστο. Όμως το θέμα είναι να διοικήσει κανείς καλλιτεχνικά και να κάνει την τέχνη του με βούληση. Η σκηνοθεσία και η διοίκηση είναι δύο εντελώς αντίθετα πράγματα κι ίσως γι’ αυτό έχουν ενδιαφέρον όταν συμβαίνουν παράλληλα. Πάντως δεν είμαι μόνος μου στην διοίκηση του Εθνικού. Περιστοιχίζομαι από πολύ ικανούς ανθρώπους και σε ένα μεγάλο βαθμό μας στηρίζει ένα κομμάτι του οργανισμού. Επιπλέον, με την παρουσία του οικονομικού διευθυντή που θα έχουμε σύντομα – κι αφού αυτός έρθει σε σωστή συνεννόηση μαζί μας – το θέατρο θα μπει σε ακόμα μεγαλύτερη τάξη. Η καλλιτεχνική εξουσία οφείλει να αποκεντρώνεται. Άλλος θα είναι ο διευθυντής στη σχολή θεάτρου, άλλος στην Πειραματική, υπάρχει ο αναπληρωτής διευθυντής Θοδωρής Αμπαζής. Ένα team με κοινό στόχο κι ένα πρόσωπο που αποφασίζει και παίρνει την ευθύνη.

Ποιοι είναι οι στόχοι σας για την σεζόν που μπαίνει;
Να αρχίσουν να αποκτούν ταυτότητα οι σκηνές, να εξοικειωθεί το κοινό με νέες μορφές τέχνης όπως ο Χορός και η Μουσική στο θέατρο. Φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα πάει αυτή η χρονιά.

Έχετε ανησυχία για το αν θα έχετε πληρότητα;
Καθόλου. Το πρόγραμμα είναι φρέσκο κι απροσδόκητο και δεν θέλει να υποδύεται το μοντέρνο – είναι επί της ουσίας μοντέρνο.

Η νέα σας σκηνοθεσία στην «Αντιγόνη» δεν περιλαμβάνει κανέναν από τους σταθερούς σας συνεργάτες. Αυτό ήταν σκόπιμο;
Έκανα μια συνειδητή επιλογή – ενώ έχω μια ομάδα πανάξιων ανθρώπων με την οποία έχω συνεργαστεί πολλές φορές – να δουλέψω με καινούργια πρόσωπα. Διότι αναλαμβάνοντας το Εθνικό οι καλλιτεχνικές μας πράξεις παίρνουν μια άλλη σημασία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν τιμώ και δεν σέβομαι την ομάδα μου απλώς δεν ήθελα να δώσω σήμα ότι και πάλι δουλεύω «με τους δικούς μου». Το Εθνικό ανήκει σε όλους, αλλά σε όλους τους καλούς. Δυστυχώς υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι εδώ μπορούν να δουλέψουν όλοι. Όχι – αυτό είναι το ΙΚΑ, όχι το Εθνικό. Το Εθνικό πρέπει να έχει κριτήριο.

Η εμπειρία σας στην «Αντιγόνη» φέρνει κάτι καινούργιο σκηνοθετικά;
Μπορώ να πω ότι έχει ξυπνήσει μια καινούργια πλευρά μου. Αλίμονο αν δεν είχα ρισκάρει στα εκφραστικά μου μέσα σ’ ένα τέτοιο έργο. Η «Αντιγόνη» προσφέρεται για πολλές απλοποιήσεις και πολλές εποχές καθρέφτισαν σε αυτό, ότι ήθελαν να δουν. Εμένα δεν με ενδιαφέρει αυτού του είδους η αντιμετώπιση στην εποχή μας όπου τα ερωτήματα αυτά αποκτούν μια μεγαλύτερη οξύτητα και δεν διαβάζονται μονοδιάστατα. Μια Ταλιμπάν Αντιγόνη κι ένας κακός Κρέων δεν μπορεί να καλύψει σήμερα το ερώτημα μιας ολόκληρης εποχής γύρω από το «ποια είναι η αλήθεια», «τι σημαίνει μοναξιά», «τι σημαίνει νέος άνθρωπος χάνεται» ή «προσπαθώ να σώσω την χώρα μου από την καταστροφή», «φτάνω μια αλήθεια στα άκρα και πληρώνω το τίμημα της», «απαρνιέμαι τον έρωτα κι ας είμαι γεννημένη γι’ αυτόν». Μια σημαντικότατη πλευρά του έργου είναι η ζωή όπου οι νέοι άνθρωποι κουβαλάνε στην πλάτη τους τις αμαρτίες τόσων γενεών. Γεννιούνται τα παιδιά μας με βάρος ενώ θα έπρεπε να είναι ελαφρά.

Μήπως έχετε συνδεθεί με την Αντιγόνη επειδή είστε κι εσείς άνθρωπος οριακών πράξεων;
Δεν έχω προκαλέσει ποτέ με τις πράξεις μου παρότι, ναι, πληρώνω το τίμημα για πολλές πράξεις και αποφάσεις στη ζωή μου. Γενικά σαν άνθρωπος είμαι των υψηλών τόνων και συναισθημάτων. Δεν μπορεί να με γεμίσει κάτι χλιαρό και μέτριο. Αυτό δεν είναι ότι πιο ασφαλές για να ζήσει κανείς πάρα πολλά χρόνια αλλά, εν πάση περιπτώσει, όσο αντέξω…

Τι κρατάτε από τη νεότητα σας;

Δεν κρατάω τίποτα από την νεότητα μου, είμαι νέος. Ο πατέρας μου πέθανε 97 ετών και στα 95 του έλεγε ότι είναι ακόμα νέος. Εγώ τι δικαίωμα έχω να πω ότι δεν είμαι; Ο χρόνος είναι ποιότητα, δεν είναι ποσότητα. Ξέρω 60χρονους με καρδιά 18χρονου και πολλούς νέους με νοοτροπία 80άρη. Δουλεύοντας με ηθοποιούς όπως η Μπέττυ Αρβανίτη, η Μαρία Σκούντζου ή ο Κώστας Καστανάς, συνειδητοποιώ ότι δεν προδίδει κανείς εύκολα την αποστολή του επειδή μεγαλώνει. Είμαι ακόμα σε μια εποχή που δεν δικαιούμαι να πω «κουράστηκα». Έτσι κι αλλιώς δεν είμαι εκπαιδευμένος να ζω έτσι.

Τι οφείλει να κάνει η γενιά σας για τους επόμενους;
Το σημαντικότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να κερδίσουμε πράγματα τώρα, τα οποία θα αφήσουμε πίσω μας. Αν σε 10 -20 χρόνια με σταματήσει ένας νέος ηθοποιός στο δρόμο και με ρωτήσει «τί αφήσατε διοικώντας το Εθνικό;» θα πρέπει να έχω κάτι να του απαντήσω. Κι εγώ, φανταστείτε, πως είμαι ένας απλός άνθρωπος του θεάτρου. Υπάρχουν επαγγέλματα που προσφέρουν πολύ μεγαλύτερο καλό στην κοινωνία. Τι θα πρέπει να πει ένας Γιατρός του Κόσμου, ένας γιατρός στην Εντατική μονάδα, ένας καπετάνιος σε μακρινές θάλασσες; Είμαστε πολύ περισσότερο προστατευμένοι απ’ όσο νομίζουμε. Άρα οφείλουμε να κάνουμε κάτι σημαντικό κι ακραίο σ’ αυτό το μικρό κομμάτι ζωής που μας αναλογεί.

Περιμένατε περισσότερα από το σώμα της νέας γενιάς στην Ελλάδα της κρίσης;
Δεν είμαι από αυτούς που εξιδανικεύουν τους νέους. Η νεότητα δεν είναι επάγγελμα, ούτε αξίωμα. Δεν είμαι υπέρ της νεολαγνείας και δεν πρόκειται να επιστρέψω να συμβεί αυτό στο Εθνικό. Να φωτίσουμε το δρόμο, να βοηθήσουμε να εξελιχθούν οι νέοι και ταλαντούχοι, ναι, αναμφίβολα. Είναι άλλο όμως από το «μπάτε, νέοι κι αλέστε». Η ζωή πρέπει να είναι δίκαιη προς όλες τις ηλικίες. Ο Ανατόλι Βασίλιεφ, από τους σημαντικότερους δασκάλους του παγκόσμιου θεάτρου, έκανε τη διπλωματική του εργασία στο θέατρο Τέχνης με ηθοποιούς 80 και 90 ετών, οι οποίοι είχαν προλάβει να γνωρίσουν και τον Στανισλάφσκι. Η συνάντηση των γενεών φέρνει την σοφία, την πρόοδο, την ωριμότητα.

Οφείλετε στους καλλιτεχνικούς σας προγόνους;
Χρωστώ σχεδόν τα πάντα. Οφείλω και στην οικογένεια μου που ήταν θεατρική, στον Πέλο Κατσέλη, τον δάσκαλο μου, το οποίον πρόλαβα και γνώρισα και το θεωρώ μεγάλη μου προίκα. Αλλά και στους δασκάλους μου στη Ρωσία. Αυτοί είναι θεατρικοί μου πατέρες. Κι αν εγώ είμαι πατέρας για κάποιους τώρα, είναι γιατί υπήρξα προηγουμένως γιος.

13.07.2016, Χαραμή Στέλλα «Συνέντευξη: Ο Στάθης Λιβαθινός μιλάει στο www.tospirto.net», tospirto.net

Για το link πατήστε εδώ

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου σε μια επί της ουσίας πολιτική κουβέντα στη Lifo μιλά για τις δυσκολίες, τις αντιπαραθέσεις και το πνεύμα του Εθνικού που απευθύνεται σε όλους τους καλλιτέχνες, αλλά κυρίως στους καλύτερους

Λίγες μέρες μετά την ανανέωση της θητείας του στο τιμόνι του Εθνικού Θεάτρου, λίγες μέρες πριν από την ανακοίνωση του ρεπερτορίου της επόμενης σεζόν, στο διάλειμμα της πρόβας της «Αντιγόνης» που σκηνοθετεί για το Φεστιβάλ Επιδαύρου, ο Στάθης Λιβαθινός μιλάει στη LifΟ για τον περιπετειώδη πρώτο χρόνο του στον πρώτο θεατρικό οργανισμό της χώρας και για τα πολλά και ωραία που σχεδιάζει να γίνουν τα επόμενα χρόνια.

— Πριν από μερικά χρόνια, που σκηνοθετούσατε ως freelance, είχατε αυτοχαρακτηριστεί πλανόδιος (-βιος). Εδώ και έναν χρόνο, και για τα επόμενα τρία, είστε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. Πόσο προετοιμασμένος ήσασταν για τις ευθύνες της διεύθυνσης του πρώτου θεατρικού οργανισμού της χώρας;
Αυτός ο πρώτος χρόνος που είμαι στο τιμόνι του Εθνικού ισοδυναμούσε με πέντε. Δεν ξέρω δυσκολία που να μη μας συνέβη: από τα παρατράγουδα του τρόπου της διαδοχής και τον προγραμματισμό του τέως διευθυντή, που επιλέξαμε να υποστηρίξουμε, αν και δεν ήταν δικός μας, έως την πολιτική συγκυρία και την οικονομική αστάθεια. Αν θυμάστε, πέρσι, λόγω των capital controls, υπήρξε ολόκληρη συζήτηση για το αν θα μπορέσουν να γίνουν οι παραστάσεις μας στην Επίδαυρο, εν μέρει εξηγήσιμη, γιατί επρόκειτο για καταστάσεις πρωτόγνωρες. Ωστόσο, όχι μόνο πήγε το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο, αλλά έδωσε και το σήμα ότι η δυσκολία μπορεί να αντιμετωπιστεί και έπειτα από εμάς όλοι οι άλλοι θίασοι έδωσαν κανονικά τις παραστάσεις τους. Τα πράγματα εξελίχθηκαν καλά και το ίδιο θα συμβεί και φέτος, παρά τα υπόπτων προθέσεων δημοσιεύματα που υποστήριξαν ότι το Εθνικό δεν θα πάει στην Επίδαυρο!

Για να επανέλθω στο ερώτημά σας, ταξιδεύοντας στο εξωτερικό και βλέποντας πώς λειτουργούν αντίστοιχα θέατρα σε άλλες χώρες, η έως τώρα εμπειρία μου σε σχέση με αυτά που αντιμετωπίζουν οι καλλιτεχνικοί διευθυντές τους ήταν κάτι σαν βαριά, ανθυγιεινή εκδοχή της πιο όμορφης ασχολίας του κόσμου. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένας ρόλος που με γεμίζει χαρά, κάνω όνειρα για το μέλλον του Εθνικού. Σκέφτομαι ότι απευθύνεται σε πολλές γενιές ανθρώπων, που όλοι τους πρέπει να νιώσουν δημιουργική χαρά, ότι πρέπει να προσφέρει ευκαιρίες σε πολλούς δημιουργούς και να συμβάλει στην αναμόρφωση της θεατρικής παιδείας στον τόπο μας. Και, βέβαια, να είναι στην εμπροσθοφυλακή της θεατρικής τέχνης. Κι όταν λέω εμπροσθοφυλακή, μιλώ για τα αυτονόητα, που είναι ακόμη ζητούμενα στη χώρα μας. Τι εννοώ; Πριν από έναν χρόνο, στην πρώτη συνέντευξη Τύπου, είχα πει ότι σκέφτομαι το Εθνικό ως ένα θέατρο συνόλου, ένα θέατρο ensemble. Αλλά το ensemble δημιουργείται μέσα στον χρόνο, δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Γι’ αυτό και την παρουσία μου εδώ δεν τη βλέπω στην προοπτική του βραχυπρόθεσμου, του τι κάνουμε σήμερα και τι αύριο, ακριβώς γιατί για να λειτουργήσουν κάποια πράγματα που έχω κατά νου για το Εθνικό χρειάζεται κάποιος ορίζοντας.

— Οι δυσκολίες του πρώτου χρόνου μήπως είναι το τίμημα που πληρώσατε επειδή αποδεχτήκατε μια πολιτική πρακτική (του διορισμού από τον υπουργό Πολιτισμού) που είναι αντίθετη στην εκπεφρασμένη θέση σας ότι οι διευθυντές στους πολιτιστικούς οργανισμούς πρέπει να προκύπτουν μέσα από διαγωνισμό, με υποβολή φακέλων των ενδιαφερομένων, ώστε να είναι αξιοκρατική η επιλογή;
Ο τότε υπουργός Πολιτισμού με κάλεσε να αναλάβω τη διεύθυνση του Εθνικού υπακούοντας όχι σε κομματικά/πολιτικά κριτήρια, αλλά κρίνοντας μόνο σε σχέση με το καλλιτεχνικό μου έργο. Ανέλαβα, λοιπόν, σε μια συνθήκη ασυνήθιστη και ταραγμένη, να ολοκληρώσω τη θητεία ενός ανθρώπου, του Σωτήρη Χατζάκη, με τον οποίο ούτε είχα, ούτε έχω οποιαδήποτε κόντρα. Είμαι βέβαιος ότι κι εκείνος αγαπάει το Εθνικό παρά τις διάφορες επιθέσεις που έκανε χωρίς κανέναν αποχρώντα λόγο. Μπορώ να καταλάβω την πικρία του (έτσι όπως έγινε η αλλαγή, οποιοσδήποτε στη θέση του θα την ένιωθε) και να τον συγχωρήσω. Αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι η κατάσταση που βρήκαμε στο Εθνικό Θέατρο ήταν προβληματική (ως προς τα οικονομικά του, το υπεράριθμο προσωπικό κ.ο.κ.). Η ζωή στο θέατρο, ξέρετε, μπορεί να γίνει εφιαλτική μερικές φορές. Γιατί οι καλλιτέχνες δεν είμαστε εύκολοι άνθρωποι, συχνά είμαστε άνθρωποι με μοιραία απόκλιση από τον κοινό νου και έτσι οφείλουμε να παραμείνουμε για να είμαστε ουσιαστικοί στη δουλειά μας – γι’ αυτό και οι αντιθέσεις, ακόμη και οι αντιφάσεις στο έργο που παράγεται, είναι κατανοητές.

Η οικονομική κρίση επηρεάζει και τα οικονομικά του Εθνικού, αλλά με την αυτοθυσία και τη συμπαράσταση όλων, καλλιτεχνών και εργαζομένων του Εθνικού, θα πάμε καλά.

— Οπωσδήποτε, το ότι η πολιτική ηγεσία δεν αποδεσμεύει τη διαδοχή των διευθυντών στους πολιτιστικούς οργανισμούς από τη βούληση των εκάστοτε υπουργών Πολιτισμού αποτελεί αιτία μεταφοράς εντάσεων και συγκρούσεων από τον πολιτικό στον καλλιτεχνικό χώρο, όπως δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.
Είναι ένα ζήτημα το οποίο συζητήσαμε και με τον νυν υπουργό Πολιτισμού, Αριστείδη Μπαλτά. Να είμαι ο τελευταίος διευθυντής που τοποθετείται με πολιτική απόφαση. Έχω την εντύπωση πως ο νυν υπουργός κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Οποιαδήποτε στιγμή μου ζητηθεί να καταθέσω τα χαρτιά μου, «περγαμηνές» και φάκελο προτάσεων για τη λειτουργία του Εθνικού Θεάτρου, από τη στιγμή που πιστεύω ότι μπορώ να προσφέρω ως διευθυντής του Εθνικού, φυσικά και θα το κάνω – όπως, πιστεύω, θα το έκαναν και άλλοι άξιοι άνθρωποι του χώρου, οι οποίοι επίσης έχουν να προσφέρουν στο Εθνικό Θέατρο.

— Στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που δώσατε, περίπου τέτοια εποχή πέρσι, ανακοινώσατε την πρόθεσή σας να λειτουργήσει το συντομότερο δυνατόν σχολή σκηνοθεσίας του Εθνικού στους χώρους του Σχολείου, στην οδό Πειραιώς. Είναι γνωστή η επίθεση που δεχτήκατε από τον πρόεδρο του Δ.Σ. και την πλειοψηφία των τότε μελών του Δ.Σ. Πού βρίσκεται σήμερα το σχέδιο αυτό;
Συνάντησα λυσσαλέα αντίθεση που ανέβαλε την πραγματοποίησή του. Επειδή θεωρώ πρωταρχικό χρέος μου την αναβάθμιση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού και με σχολή σκηνοθεσίας, που αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει στην Αθήνα, το σχέδιο θα προχωρήσει. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να μας βοηθήσουν οικονομικά σ’ αυτό, στους οποίους θα χρωστάμε ευγνωμοσύνη όταν με το καλό η σχολή λειτουργήσει. Γιατί, ξέρετε, στο πλαίσιο της επίθεσης στο πρόσωπό μου, δυσφημίστηκε η ίδια η λειτουργία της χορηγίας, λες και οι χορηγοί είναι υποχρεωμένοι να βάλουν το χέρι στην τσέπη σε μια τόσο δύσκολη εποχή. Πώς είναι δυνατόν, αντί να προσπαθούμε να αυξήσουμε τη δραματικά μειωμένη κρατική επιχορήγηση με χορηγίες ιδιωτών, να τις καταγγέλλουμε κι από πάνω; Ευτυχώς, η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου έχει αλλάξει με την αποχώρηση τριών μελών και την τοποθέτηση του Μιχάλη Σταθόπουλου, του Βασίλη Πουλαντζά και του Παντελή Δεντάκη, οπότε πλέον η δυναμική των πραγμάτων, ως προς τη συνεννόηση διεύθυνσης και Δ.Σ., επιτρέπει να αισιοδοξούμε. Ωστόσο, αντίσταση εξακολουθεί να υπάρχει.

— Δημοσιεύματα σε δύο απογευματινές εφημερίδες έκαναν λόγο για τη δεινή οικονομική κατάσταση του Εθνικού, με πνεύμα μάλλον κακόβουλο. Πολλοί που γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα μιλούν για «δακτύλους» που προσπαθούν να σας χτυπήσουν…
Ναι, γιατί μετά το δημοσίευμα στα «Νέα» δημιουργήθηκε αναταραχή στο θέατρο. Δεν είναι και λίγο να γραφτεί ότι το Εθνικό, στο οποίο οφείλεται η ύπαρξη του Φεστιβάλ της Επιδαύρου, δεν έχει χρήματα να πάει στην Επίδαυρο. Η οικονομική κρίση έχει χτυπήσει τους πάντες, και τους πολιτιστικούς οργανισμούς φυσικά, και είναι ανήθικο αυτή την τόσο άγρια εποχή να γίνεται αντικείμενο μικροπολιτικής το Εθνικό Θέατρο, όταν μάλιστα είναι γνωστό ότι το μεγαλύτερο μέρος της επιχορήγησής του πηγαίνει στη μισθοδοσία! Όσο περνάει από το χέρι μου το Εθνικό δεν θα «παίξει» σε τέτοια παιχνίδια. Δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να αναλωθούμε σε δημόσιες αντιπαραθέσεις, καταγγελίες, επιστολές διαμαρτυρίας και τα σχετικά. Δεν έχω καμία πρόθεση να ρίξω το πολύτιμο κεφάλαιο που λέγεται «θεατρικός πολιτισμός» στο πεζοδρόμιο. Από 1η Ιανουαρίου του 2015, όποιος ενδιαφέρεται για τα οικονομικά στοιχεία του Εθνικού, ο κάθε Έλληνας πολίτης, μπορεί να τα βρει στη Διαύγεια. Αυτήν τη στιγμή εγώ και ο αναπληρωτής διευθυντής, Θοδωρής Αμπαζής, και άλλοι συνεργάτες, δουλεύουμε στη Δραματική Σχολή αμισθί, σημαντικότατοι σκηνοθέτες δουλεύουν κοντά μας ρίχνοντας τις αμοιβές τους λόγω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας, γίνεται μια τρομερή προσπάθεια απ’ όλους για εξοικονόμηση πόρων. Να βγω και να το διαλαλώ; Το Εθνικό πρέπει να εκφράζει μια ηθική στάση στα πράγματα και το Εθνικό που εγώ οραματίζομαι θα ήθελα να λειτουργεί ως αντίβαρο στην παρακμή γύρω μας, στην ασχήμια της ένδειας, της κακογουστιάς, της μετριότητας και του φθόνου που δηλητηριάζει την κοινωνία.

— Το Τμήμα Σκηνοθεσίας και Σκηνογραφίας, τελικά, πότε θα αρχίσει να λειτουργεί;
Για να γίνει αυτό, πρέπει να ψηφιστεί από την πλειοψηφία του επταμελούς Δ.Σ., που αυτήν τη στιγμή δεν είναι εξασφαλισμένη, γιατί η ψήφος του προέδρου σε περίπτωση ισοψηφίας είναι διπλή. Σας είπα ότι η αντίσταση συνεχίζεται ακόμη. Και αναρωτιέμαι τι κέρδισε το Εθνικό απ’ αυτήν; Ποιον ωφελεί και ποιος χαίρεται που δεν προχωράει; Σε μια εποχή που το θέατρο είναι απολύτως «σκηνοθετικό», οι νέοι αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό, αν θέλουν να αποκτήσουν τις ειδικές γνώσεις που απαιτούνται, γιατί δεν υπάρχει σχολή σκηνοθεσίας. Εγώ θα περιμένω. Άλλωστε, το ΥΠ.ΠΟ. δημοσιοποίησε πρόθεση δημιουργίας ενιαίας Ακαδημίας Τεχνών που εξετάζεται να συμπεριλάβει έγκυρες κρατικές σχολές, όπως η Δραματική Σχολή του Εθνικού. Τόσο εγώ όσο και οι συνεργάτες μου θα συμβάλλουμε συμβουλευτικά και με όποιον τρόπο μπορούμε στη βελτίωση της θεατρικής παιδείας. Θέλω να πω, δεν μπορεί να κρίνουν τα πράγματα οι συντηρητικές δυνάμεις που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα και να μείνουν τα πράγματα ως έχουν.

— Έχω την εντύπωση, ωστόσο, ότι οι δυνάμεις της συντήρησης, τουλάχιστον στον θεατρικό χώρο, αφορούν μια γενιά που είναι στη φάση εξόδου της – έχει τελειώσει η εποχή που μπορούσε να καθορίζει τις εξελίξεις.
Μπορεί, αλλά στην έξοδό της τη ζημιά την κάνει. Ωστόσο, υπάρχει ένα πλέγμα ασφαλείας γύρω μας από καλλιτέχνες και δημιουργούς που ξέρουν ποια είναι τα κριτήρια των επιλογών μας, το καλλιτεχνικό στίγμα μας και θέλουν να είναι κοντά μας, να μας στηρίξουν και να υποστηριχθούν από μας.

— Ως προς το ρεπερτόριο της επόμενης σεζόν, πώς κινηθήκατε;
Το ρεπερτόριο θα ανακοινωθεί στα μέσα Ιουνίου, γι’ αυτό και δεν μπορώ να μιλήσω τώρα αναλυτικά. Θα δώσουμε, πάντως, χώρο σε σκηνοθέτες που δεν έχουν εργαστεί έως τώρα στο Εθνικό και στη νέα γενιά ηθοποιών που θα επιλεχθούν μέσα από ακροάσεις που ήδη ξεκινήσαμε. Αυτήν τη στιγμή, και στους τρεις Χορούς των παραστάσεων που θα παρουσιαστούν στην Επίδαυρο, «Αντιγόνη», «Οιδίπους Τύραννος» και «Λυσιστράτη», παίζουν ηθοποιοί που στο μεγαλύτερο μέρος επιλέχθηκαν από ακροάσεις. Το Εθνικό Θέατρο απευθύνεται σε όλους, αλλά στους καλύτερους.

— Όμως οι ακροάσεις σε μια χώρα που έχει χιλιάδες ηθοποιούς πόσο πραγματικά αξιοκρατική μέθοδος μπορεί να είναι; Πολλοί ηθοποιοί αρνούνται να μπουν στη διαδικασία γιατί είναι απολύτως αποθαρρυντικό το σκηνικό των εκατοντάδων που περιμένουν απ’ έξω. Ο χρόνος της ακρόασης για τον καθένα δεν μπορεί παρά να είναι ελάχιστος, οπότε η επιλογή είναι προβληματική.
Πώς να γίνει αλλιώς; Εγώ άλλον τρόπο δεν ξέρω και ακροάσεις γίνονται σε όλα τα σοβαρά θέατρα του κόσμου. Στις ακροάσεις γνωρίζεις κατά το δυνατόν τους ανθρώπους, τους βλέπεις στα μάτια, τους δείχνεις αγάπη και σεβασμό και τους δίνεις μια ευκαιρία να δοκιμαστούν. Καλύτερα να δεις τους ανθρώπους, παρά να μην τους δεις καθόλου.

— Φέτος είναι 400 χρόνια από τον θάνατο του Σαίξπηρ. Θα υπάρχει άξονας στο ρεπερτόριο αφιερωμένος στο σαιξπηρικό θέατρο;
Άξονας δεν θα υπάρχει, αλλά θα συνεχίσουμε το «Δωμάτιο του Σαίξπηρ», μια δράση ακραία όσο και ενδιαφέρουσα που κάναμε στην Ομόνοια, όπου σ’ ένα κοντέινερ, επί 12 ώρες, ένα σύνολο σκηνοθετών και ηθοποιών (εναλλάσσονταν ανά 20 λεπτά) διάβαζαν αποσπάσματα από σαιξπηρικά έργα ή σονέτα. Επιπλέον, τα παιδιά της Δραματικής Σχολής του Εθνικού ερμήνευσαν τραγούδια από παραστάσεις σαιξπηρικών έργων. Όλο αυτό προκάλεσε μια ωραία περιέργεια σε ανθρώπους που ήταν περαστικοί, σε ανθρώπους που αλλιώς δεν τους συναντάς, που δεν έρχονται στο θέατρο. Το «Δωμάτιο του Σαίξπηρ» πέτυχε τόσο, που θα το επαναλάβουμε του χρόνου, και πάλι σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων. Οι συνέργειες και οι συνεργασίες με φορείς και άλλους θεσμούς είναι κάτι που επιδιώκω γιατί το απαιτεί η εποχή.

— Τέτοια «πρότζεκτ» μήπως τα παρακολουθούν κατά κύριο λόγο αυτοί που έχουν την πληροφορία και όχι οι περαστικοί; Αλλά έστω ότι μπαίνουν στο κοντέινερ περαστικοί – θα είναι ξένοι κατά τεκμήριο, που ακόμη κι αν γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα, δεν τη γνωρίζουν τόσο, ώστε να κατανοούν και να απολαμβάνουν την ποίηση. Επιπλέον, τι καταφέρνει ένα σφηνάκι τέχνης που απευθύνεται εκ των πραγμάτων σε έναν πολύ περιορισμένο αριθμό ανθρώπων;
Το κοντέινερ του Σαίξπηρ δεν ήταν μέσα σε κανένα μουσείο, ούτε σε κανέναν προστατευμένο χώρο, αλλά στο πιο δημοκρατικό και εκτεθειμένο σημείο της πόλης. Οι άνθρωποι που μπήκαν μέσα στο κοντέινερ ήταν όλων των ηλικιών, συνταξιούχοι που ήρθαν από τα πέριξ καφενεία να δουν τι γίνεται, μετανάστες που ένιωθαν όμορφα γιατί ήταν ευπρόσδεκτοι και αυτό που συνέβαινε δεν ήταν απειλητικό αλλά ωραίο (έρχονταν και κάθονταν, μάλιστα, κοντά στους καλλιτέχνες, όπως οι γάτες στο πιάνο, και ήθελαν να συμμετέχουν). Όποιος ήρθε, είδε ότι τα κουπόνια δίνονταν επί τόπου στους ανθρώπους που πλησίαζαν κι έδειχναν ενδιαφέρον, δεν είχαν προμοιραστεί. Κοιτάξτε, σε μια εποχή με έντονη καλλιτεχνική πολυγλωσσία όπως η σημερινή, το Εθνικό Θέατρο μπορεί και πρέπει να παράγει ή να συμμετέχει σε πολλά διαφορετικά πρότζεκτ, αρκεί να πλησιάζει με γνήσιο τρόπο τους ανθρώπους. Η ανάγκη για επαφή με ένα καλλιτεχνικό έργο είναι κοινή και στους ανθρώπους που είναι «μυημένοι» και σ’ αυτούς που δεν έχουν πλησιάσει ποτέ στο θέατρο. Όταν κλείνεις για τα αυτοκίνητα την Αγίου Κωνσταντίνου και τη Μενάνδρου και ανοίγεις τα παράθυρα του Εθνικού στον δρόμο και βγαίνουν οι ποιητές και απευθύνονται σε όσους περνούν μπροστά από το κτίριο Τσίλερ, στόχος δεν είναι να προσεγγιστεί το φιλότεχνο κοινό αλλά αυτοί που, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, δεν τολμούν να πατήσουν το κατώφλι του. Αυτό, ακόμη και σημειολογικά, έχει αξία. Παράλληλα με το κύριο έργο του, τις παραστάσεις στις διάφορες σκηνές του, το Εθνικό κάνει μια χειρονομία προς την κοινωνία και την πόλη στην οποία βρίσκεται.

— Η αντίρρησή μου έχει να κάνει με το ότι, εκτός από μεγάλη παραγωγή παραστάσεων σ’ αυτή την πόλη, εξίσου μεγάλη είναι πια και η προσφορά events. Η υπερπροσφορά πληροφορίας και πολιτιστικών/καλλιτεχνικών γεγονότων καθιστά το κοινό, ακόμη και το ψαγμένο, καταναλωτή τέχνης. Και προκαλεί κορεσμό. Αλλά, ας προχωρήσουμε στο πώς σκέφτεστε την επόμενη σεζόν.
Το δύσκολο ζητούμενο είναι να κάνουμε ποιοτικές παραστάσεις, υψηλού επίπεδου, για το κατά το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό. Θα ήθελα να δημιουργηθούν σύνολα (ensemble) ηθοποιών στο Εθνικό, ένα μοντέλο που στο θέατρο είναι πολύ δημιουργικό. Δεν θα ανεβάσουμε πολλά έργα, το ρεπερτόριό μας θα είναι λιτό, αλλά, θέλω να πιστεύω, πλούσιο ως προς τα ρεύματα και τα θέματα που θα καλύψει. Για μένα έχει μεγάλη σημασία κάθε σκηνή του Εθνικού (Κεντρική Σκηνή, Νέα Σκηνή, Σκηνή Κοτοπούλη, Νέο Ρεξ, Πειραματική Σκηνή) να αποκτήσει τη δική της φυσιογνωμία, κάτι αναγνωρίσιμο στο κλίμα της, ώστε η επιλογή των έργων που παρουσιάζονται σε καθεμιά να μην είναι τυχαία και περιστασιακή. Τότε κάθε σκηνή θα βρει το κοινό της και τα έργα που θα παρουσιάζει θα έχουν διαφορετική αντιμετώπιση. Η Νέα Σκηνή θα είναι αφιερωμένη στο ελληνικό έργο γιατί πιστεύω ότι πρέπει να προβληθεί και να στηριχθεί η σύγχρονη ελληνική γραφή. Επιτέλους, τη νέα σεζόν θα ανέβει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο έργο του Δημήτρη Δημητριάδη! Θα επιδιώξουμε, ακόμη, το άνοιγμα σε όλη την γκάμα των παραστατικών τεχνών. Το θέατρο συγγενεύει πια με τον χορό, με τη μουσική, με τις εικαστικές τέχνες.

— Σε μια δύσκολη εποχή, όμως, μήπως, αντί για άνοιγμα, θα έπρεπε να επιδιωχθεί η συγκέντρωση σε λιγότερους στόχους;
Η αλήθεια είναι ότι οι προκλήσεις, οι ιδέες, τα όνειρα για το Εθνικό Θέατρο είναι μεγαλύτερα από την τωρινή οικονομική του δυνατότητα. Τα τελευταία τρία χρόνια ανοίχθηκε περισσότερο απ’ όσο άντεχε και αυτό αποδεικνύεται από τη μελέτη των οικονομικών του στοιχείων. Είναι άλλη μια βόμβα που έσκασε στα χέρια μου. Θα τη χειριστούμε, όμως, όπως πρέπει. Το Εθνικό Θέατρο θα κάνει ό,τι και τα άλλα κρατικά ευρωπαϊκά θέατρα, που παρουσιάζουν παραστάσεις απ’ όλους τους χώρους και τα είδη των παραστατικών τεχνών. Δηλαδή, τι; Να συρρικνωθεί η λειτουργία του, επειδή γίνονται του κόσμου τα πράγματα από ‘δω κι από κει; Να μη δοκιμάσει, π.χ., να έχει χοροθέατρο; — Ας δούμε την περίπτωση της Πειραματικής Σκηνής. Παρουσιάστηκαν πολλές παραστάσεις, πράγμα που σημαίνει λίγο χρόνο για καθεμιά. Μήπως λιγότερες σημαίνει πιο καλά επιλεγμένες και δουλεμένες προτάσεις και περισσότερος χρόνος για να βρει κάθε παράσταση το κοινό της; Ήταν όντως πολλές. Εν μέρει αυτό οφείλεται στον ενθουσιασμό που νιώσαμε, επειδή δημιουργήθηκε ξανά Πειραματική Σκηνή στο Εθνικό. Αυτός ο πρώτος χρόνος είχε δοκιμαστικό χαρακτήρα, κάναμε αναγνώριση του πεδίου, θέλοντας να τη συστήσουμε στο κοινό, με διάθεση πολιτική και παρεμβατική. Την καινούργια σεζόν θα ανοιχθεί σε διαφορετικά είδη θεάτρου, γιατί αν ειδικευθεί σε ένα είδος, π.χ. το πολιτικό θέατρο, το θέατρο-ντοκουμέντο κ.λπ., θα γίνει μονόχορδη και προβλέψιμη. Αλλά επειδή η εποχή που ζούμε είναι ακραία και πολλοί άνθρωποι βρίσκονται «στα κάγκελα», αρκετοί δημιουργοί προσπαθούν να τους μιλήσουν γι’ αυτά που ζουν στην καθημερινή τους ζωή. Εκεί καιροφυλακτεί ο κίνδυνος μιας διαπραγμάτευσης εύκολης και επιφανειακής. Όσο με αφορά, πιστεύω ότι το θέατρο οφείλει να προκαλεί σκέψη αλλά και να δίνει συγκίνηση. Ως σκηνοθέτης, προτιμώ να μιλώ για πράγματα που έχουν και δεν βλέπουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους, που θα έπρεπε και να τα δουν και να τα νιώσουν. Ωστόσο, όλα τα είδη θεάτρου είναι νόμιμα, εκτός από ένα, το βαρετό.

— Στις 15 και 16 Ιουλίου θα δούμε στην Επίδαυρο την πρώτη από τις τρεις παραγωγές αρχαίου δράματος του Εθνικού, την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή (συμπαραγωγή με το ΚΘΒΕ και τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου), σε δική σας σκηνοθεσία. Γιατί επιλέξατε αυτή την τραγωδία;
Έχουν γίνει αντικείμενο έντονης συζήτησης οι γενιές που ήταν στα πράγματα τις προηγούμενες δεκαετίες και οι ευθύνες τους σε σχέση με την τωρινή καταστροφή της χώρας. Γίνεται λόγος και για τη γενιά των σημερινών εικοσάρηδων, που κάποιοι χαρακτηρίζουν «χαμένη». Η δική μου «Αντιγόνη» είναι για μια γενιά που μοιάζει χαμένη, αλλά δεν είναι, μια αντι-ηρωική γενιά που, ωστόσο, και περιεχόμενο έχει και υψηλής ποιότητας συναισθήματα. Δεν με ενδιαφέρει πόσο επαναστάτισσα είναι η Αντιγόνη και πόσο τύραννος ο Κρέων, αλλά το ότι η Αντιγόνη, σε μια εξαιρετικά δύσκολη στιγμή, κάνει μια οριακή πράξη που δίνει περιεχόμενο και νόημα σε μια ολόκληρη γενιά, τη γενιά των σημερινών εικοσάρηδων. Η οποία είμαι σίγουρος ότι θα καταφέρει να αρθρώσει τον δικό της λόγο, έστω κι αν αυτός προκύπτει σταδιακά μέσα από πολλά χτυπήματα – θα τα ξεπεράσει και θα βρει τελικά τον δρόμο της στο φως.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, με τους νέους ηθοποιούς της διανομής που ερμηνεύουν την Αντιγόνη, την Ισμήνη, τον Αίμωνα συνεργάζεται μια παλιότερη γενιά, ηθοποιοί του Εθνικού Θεάτρου, όπως η Μαρία Σκούντζου, ο Κώστας Καστανάς, ο Νίκος Μπουσδούκος, που τιμούν με τη συμμετοχή τους την παράσταση του Εθνικού, παίζοντας τον Χορό. Η συνύπαρξη ηθοποιών διαφορετικής γενιάς μεταφέρει το μήνυμα της ανάγκης για συμφιλίωση.

Θα χρησιμοποιήσουμε τη μετάφραση του Δημήτρη Μαρωνίτη, που θα παιχθεί για πρώτη φορά – με τον εσωτερικό της ρυθμό και την αυθεντικότητά της λύνει πολλά ερμηνευτικά προβλήματα. Σου δίνει την εντύπωση ότι ακούς αυτόν το λόγο για πρώτη φορά, κι ας τον έχουμε ακούσει πολλές φορές κατά το παρελθόν.

Καθεμία από τις τρεις προτάσεις του Εθνικού Θεάτρου για την Επίδαυρο έχει το δικό της ειδικό βάρος. Δεν θα μπορούσα εύκολα να σκεφτώ τον Μιχαήλ Μαρμαρινό να ασχολείται με τον Αριστοφάνη, και όμως, να που ήθελε να σκηνοθετήσει «Λυσιστράτη», με ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σύνολο ηθοποιών και τη Λένα Κιτσοπούλου Λυσιστράτη!

Η τρίτη παράσταση, ο «Οιδίπους Τύραννος», αποτελεί συμπαραγωγή με ένα από το μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, το θέατρο Βαχτάνγκοφ, σε μια παράσταση που θα σκηνοθετήσει ένας πολύ σημαντικός σκηνοθέτης, ο Λιθουανός Ρίμας Τούμινας, και στην οποία θα συναντηθούν Ρώσοι ηθοποιοί στους ρόλους και Έλληνες ηθοποιοί στον Χορό. Πρόκειται για συνάντηση δύο πολιτισμών που θα πραγματοποιηθεί με τη υποστήριξη της Εθνικής Τράπεζας και της Λούκας Κατσέλη, που μας βοήθησε πολύ. Στη συνέχεια, η παράσταση θα φιλοξενηθεί στο θέατρο Βαχτάνγκοφ στη Μόσχα.

Να μην ξεχάσω και το στούντιο έρευνας και πρακτικής μελέτης του αρχαίου δράματος που ξεκινά φέτος πιλοτικά, σε απόλυτη συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, στο οποίο θα συμμετέχουν Έλληνες ηθοποιοί και ένας ηθοποιός από κάθε θέατρο-μέλος της Ένωσης Θεάτρων της Ευρώπης (Union des Théâtres de l’ Europe) υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Λυδίας Κονιόρδου. Φιλοδοξούμε να εδραιωθεί στους Δελφούς και να γίνεται κάθε χρόνο.

31.05.2016, Καλτάκη Ματίνα «Στάθης Λιβαθινός: Να είμαι ο τελευταίος διευθυντής που τοποθετείται με πολιτική απόφαση», lifo.gr

Για το link πατήστε εδώ

Δεν πρόλαβα να ολοκληρώσω την πρώτη ερώτηση, «το Εθνικό Θέατρο μοιάζει να έχει χάσει την ισορροπία του…», και ο Στάθης Λιβαθινός με διέκοψε. «Λοιπόν, ακούστε με. Ελάτε να δούμε πώς έγιναν τα πράγματα και οδηγήθηκα σε μια από τις οδυνηρότερες αποφάσεις της ζωής μου», είπε, και όταν έβαλε την πρώτη τελεία είχαν περάσει περίπου 20 λεπτά. Ζήτησε να παρακολουθήσω με προσοχή την ημερολογιακή αλλά και σχολιαστική, ταυτόχρονα, καταγραφή των γεγονότων από τον Ιούνιο του 2015 και τη δημιουργία της Πειραματικής Σκηνής («την εμπιστεύτηκα σε δύο καθ’ όλα άξιους καλλιτέχνες, τον Ανέστη Αζά και τον Πρόδρομο Τσινικόρη, όπως είχε εμπιστευτεί εμένα ο Νίκος Κούρκουλος») μέχρι την κρίση που προκλήθηκε από την παράσταση «Ισορροπία του Nash» της Πηγής Δημητρακοπούλου, η οποία βασίστηκε (και) στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Σάββα Ξηρού.

«Δεν υπάρχει η σωστή εικόνα για το τι συνέβη. Είναι μια θολή ιστορία που τα λάθη της ξεκινούν από παλιά, με λάθος αρχές και λάθος τρόπους να παίρνουμε ή να μην παίρνουμε ευθύνες. Το να μην παίρνει κανείς ευθύνες είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα και στην αυτοσυντήρηση του ανθρώπου. Αν ήμουν politically correct κι ένας άνθρωπος που ξέρει να καλύπτει τα νώτα του, θα ήμαστε τώρα όλοι πολύ ευτυχισμένοι. Με την απόφαση που πήρα, να κατέβει η παράσταση, μετέθεσα το βάρος και τον στόχο από το Εθνικό, επάνω μου. Με αποτέλεσμα να λέγονται σήμερα χιλιάδες συνθήματα και ανακρίβειες. Είναι όλα σεβαστά, καταλαβαίνω την ανάγκη των ανθρώπων να μιλήσουν για ελευθερία του λόγου, της τέχνης, για ελευθερία γενικότερα, αλλά η συγκεκριμένη είναι μια περίπτωση που δεν έχει καμία σχέση με αυτό…».

Δίνω την ευκαιρία

Έτσι άρχισε η απρόσκοπτη αφήγηση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, η οποία, όπως παραδέχθηκε, χτιζόταν μέσα του τις ημέρες της μεγάλης έντασης: από τη στιγμή που έγινε γνωστό το περιεχόμενο του έργου (παιζόταν ήδη μία εβδομάδα και είχαν διοργανωθεί και δύο συζητήσεις), την έκρηξη δημοσιευμάτων και ανακοινώσεων, το κατέβασμα της παράστασης, τις διαστάσεις που πήρε το θέμα. «Η θέση μου είναι να υπερασπίζομαι τις παραστάσεις και να δίνω την ευκαιρία στους ανθρώπους να αρθρώσουν κάτι καινούργιο. Αν είναι καλό ή κακό, αυτό θα το κρίνουν άλλοι. Η αλήθεια είναι ότι μετά την πρόταση περί “17 Νοέμβρη”, υπήρξαν πολλές φωνές από συνεργάτες “τι πας να κάνεις, αυτό θα μας εκθέσει απίστευτα”. Θεώρησα ότι το πρότζεκτ πρέπει να προχωρήσει και δεν θα έκρινα ποτέ κάτι εκ των προτέρων», λέει.

«Δεν πήγα καν στη γενική δοκιμή να ελέγξω, να κόψω, να βάλω ή να βγάλω. Να τι θα ήταν μια πράξη ουσιαστικής λογοκρισίας. Αντί γι’ αυτό, την είδα μετά. Όλα ξεκίνησαν στο τέλος της εβδομάδας, όταν σε μια συνέντευξή της η σκηνοθέτις αποκάλυψε ότι συνομιλεί με τον Σάββα Ξηρό. Εγώ δεν μπορώ να πάρω θέση σ’ αυτό. Στην παράσταση όσοι την είδαν κατάλαβαν ότι δεν υπάρχει καμία απολογία για την τρομοκρατία.

Αυτό που εγώ διάβασα είναι ότι “καμία ιδεολογία δεν μπορεί να πάρει μια ανθρώπινη ζωή”. Ξαφνικά όλα άρχισαν να αλλάζουν. Άνθρωποι που δεν είχαν δει την παράσταση επετίθεντο• από τα δεξιά γιατί την ανεβάσαμε, από τα αριστερά γιατί την κατεβάσαμε… Ο κλοιός γύρω από το Εθνικό έσφιγγε. Οι επιθέσεις πρωτοφανείς για όλους μας. Το “παιχνίδι” είχε πάψει να είναι καλλιτεχνικό, γινόταν καθαρά πολιτικό».

Κάνει μια μικρή παύση για να δώσει έμφαση σε αυτό που ακολουθεί: «Οφείλω να είμαι κατηγορηματικός στο θέμα της στάσης των χορηγών μας. Ειδικά ο μεγάλος μας χορηγός, το Ίδρυμα Ωνάση, δεν πήρε καμία θέση εναντίον μας, στάθηκε διακριτικά στο πλευρό μας, δεν ζήτησε, δεν σχολίασε, δεν συζήτησε μαζί μας τίποτα απολύτως. Είναι ανάμεσα στα πολλά ψέματα που γράφτηκαν περί παρεμβάσεων. Λυπάμαι που θα στεναχωρήσω όσους ονειρεύτηκαν ένα σενάριο σύμφωνα με το οποίο κάποιος κύριος με πούρο από την αμερικανική πρεσβεία μού τηλεφωνεί και με έντονη προφορά με διατάζει να κατεβάσω την παράσταση πίνοντας το ουίσκι του ή κάποιος πολιτικός ή κάποιος μέγας χορηγός με απειλούν. Ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν συνέβη τίποτα από όλα αυτά».

Επιμένει στον κίνδυνο που αφουγκράστηκε: «Αν πριν από λίγα χρόνια σάς έλεγα μην πάτε στη Μarfin γιατί θα καείτε ζωντανή, θα με ακούγατε; Κανείς δεν προειδοποιεί όταν πρόκειται να γίνει κάτι κακό. Ξέρετε γιατί;

Γιατί το Κλίμα που δημιουργείται (με το Κ κεφαλαίο) είναι πολύ πιο δύσκολο, επικίνδυνο και καθοριστικό από μια απειλή ότι θα φάμε ρουκέτες. Ένας κόσμος από άναρθρες κραυγές και επιθέσεις μέσα στον οποίο υφέρπει ένας σκοτεινός παλμός, μέσα στον οποίο εγώ έκρινα ότι είναι δυνατά τα πάντα. Αυτό που εγώ εισέπραττα είναι ότι το τραγούδι αυτό πρέπει να σταματήσει. Όχι η παράσταση• είχε σχεδόν παιχτεί. Είναι στην απόλυτη δικαιοδοσία του καλλιτεχνικού διευθυντή να υπερασπιστεί τη ζωή του θεάτρου στο οποίο υπηρετεί. Εάν συνέβαινε το παραμικρό…».

Ένα παράθυρο…

– Η απολογία του Στάθη Λιβαθινού;
– Προς Θεού όχι. Δεν είναι καθόλου απολογία. Ανοίγω ένα παράθυρο για να καταλάβει κανείς τι έγινε. Δεν είναι απολογία και παρακαλώ να μην εκληφθεί ως τέτοια. Η πράξη μου ήταν πράξη υπεράσπισης του Ε.Θ. και όχι πράξη λογοκρισίας. Αυτό που με συγκλόνισε και δεν περίμενα να συναντήσω ήταν οι εκδηλώσεις πόνου των ανθρώπων που είχαν θύματα από τους τρομοκράτες. Εδώ πραγματικά παίξαμε με τη φωτιά. Οι προθέσεις μας, πάντως, ήταν να καταδικάσουμε απόλυτα την τρομοκρατία.

– Σε όλη αυτήν την πορεία αναγνωρίζετε, εσείς προσωπικά, λάθος χειρισμούς; Θα κάνατε την αυτοκριτική σας, κι αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
– Μπήκα σε ένα παιχνίδι που ονομάζεται lose lose. Δεν υπήρχε περίπτωση από τη στιγμή που ξεκίνησε αυτός ο ορυμαγδός να βγω κερδισμένος ως καλλιτέχνης και καλλιτεχνικός διευθυντής. Όποια απόφαση κι αν έπαιρνα θα ήμουν ο χαμένος. Πήρα λοιπόν την απόφαση που ήταν η πιο σκληρή για μένα, πιστεύοντας ότι αυτό είναι και το σωστό. Το μόνο που θα μπορούσα να είχα κάνει, και μου συνέστησαν πολλοί εκ των υστέρων, είναι «φύλα τα νώτα σου». Αν τα φύλαγα, δεν θα είχε γίνει η παράσταση και κανείς δεν θα είχε πάθει τίποτα. Όλοι θα ήμαστε ευχαριστημένοι. Άρα, πήρα τα ρίσκα. Κι έχασα. Μπορεί να μου καταλογίσει κανείς ότι έκανα λάθος εκτίμηση. Εύχομαι να μη δικαιωθώ. Η εκτίμηση που έκανα είναι ότι βρισκόμαστε σε ένα δωμάτιο με γκάζι κι αν ανάψει ένα σπίρτο, θα γίνει η έκρηξη.

– Είστε σίγουρος ότι δεν θα ξαναβρεθείτε σε δωμάτιο με γκάζι;
– Δεν είμαι καθόλου σίγουρος. Αλλά να ξέρετε ότι δεν θα το αποφύγω.

– Ποια ήταν και είναι η σχέση σας με το Δ.Σ.;
– Θα μπορούσε να είναι πολύ πιο δημιουργική. Δεν σχολιάζω τους θεσμούς. Θα προτιμούσα βέβαια, στην επώδυνη απόφαση που πήρα, το Δ.Σ. να μη με «άδειαζε» την επόμενη μέρα με τον τρόπο που το έκανε…

– Το γεγονός αυτό επηρεάζει περαιτέρω τη μεταξύ σας σχέση;
– Η σχέση μου με το Δ.Σ. είναι ενός καλλιτεχνικού διευθυντή που ζητάει στήριξη, πλάτες, για να τολμήσει, να δοκιμάσει, να προτείνει, να ανανεώσει, να διαπαιδαγωγήσει, να δικαιολογήσει τον λόγο που είναι εδώ. Αυτό ζητάω.

– Και το βρίσκετε;
– Θέλω να πιστεύω ότι κάποια μέρα θα το βρω… Τίποτα δεν κρύβεται. Δεν έχω σχέση με τα πολιτικά και την πολιτική. Πολιτική για μένα είναι η δουλειά μου. Καταιγίδες υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα.

Ο Ρίμας Τούμινας και οι νέοι «συνομιλητές» του Εθνικού Θεάτρου

Είναι βέβαιο ότι η σκιά του Νash θέλει χρόνο για να απομακρυνθεί από το Εθνικό Θέατρο. Τα ερωτήματα, οι ενστάσεις, οι αντίθετες απόψεις παραμένουν. Τα θέματα που άνοιξαν με αφορμή την παράσταση είναι πολλά• κι αυτά παραμένουν.

Όμως, ευτυχώς, για το Ε.Θ. έχει ήδη ξημερώσει η επόμενη μέρα. «Έχουμε ξεκινήσει τα καλοκαιρινά μας σχέδια», λέει ο Στάθης Λιβαθινός. Τρεις παραστάσεις: Μία συμπαραγωγή τριών θεάτρων –Εθνικού, ΚΘΒΕ και ΘΟΚ– με την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, σε μετάφραση Δ. Μαρωνίτη και σκηνοθεσία του ίδιου του Στ. Λιβαθινού. Τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη και σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού. «Μας ενδιαφέρει η πρόταση στον Αριστοφάνη και όχι η επανάληψη μιας παράστασης», τονίζει. «Το τρίτο είναι ότι προσπαθούμε να ανοίξουμε τα όρια του θεάτρου και να κάνουμε συμπαραγωγές με τον τρόπο που εμείς καταλαβαίνουμε: να συμμετέχουμε ενεργά κι όχι να κάνουμε μια μετάκληση. Προτείναμε στον Ρίμας Τούμινας, έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της Ευρώπης, καλλιτεχνικό διευθυντή του θεάτρου Βαχτάνγκοφ –το ελληνικό κοινό τον ξέρει από τις παραστάσεις “Μασκαράτα” και “Θείος Βάνιας”– να σκηνοθετήσει τον “Οιδίποδα Τύραννο” με Ρώσους ηθοποιούς και Έλληνες στον χορό, στην Επίδαυρο. Η παράσταση θα μεταφερθεί στη Μόσχα και ενδεχομένως σε θέατρα της Ευρώπης».

– Τι θα θεωρήσετε αποτυχία αν, όταν λήξει η θητεία σας, δεν έχετε καταφέρει να κάνετε;
– Θα ’θελα στο Εθνικό Θέατρο να σκηνοθετούν καλά εξοπλισμένοι, πνευματικοί άνθρωποι, που να έχουν μορφωθεί από εμάς, να έχει επεκταθεί η Σχολή του Εθνικού, να έχει περάσει στο Σχολείο της Ειρήνης Παπά, το Εθνικό να είναι θέατρο συνόλου και όχι ξεχωριστών θιάσων, να γνωρίζουν όλοι οι καλύτεροι ότι έχουν θέση στο Εθνικό, να έχουμε σταθερή στήριξη χορηγών, ώστε να παίρνει ανάσα το κράτος. Έχουμε ξεκινήσει να μιλάμε με καλλιτέχνες για τον χειμώνα, ετοιμάζουμε δημιουργική συνομιλία με τον κόσμο της μουσικής και του χορού. Το Εθνικό θα αποκτήσει τη δική του πλατφόρμα χορού, μουσική σκηνή, θα ανοίξει την γκάμα του σε πολλά είδη σύγχρονης τέχνης. Θα συνομιλήσουμε με διαφορετικούς καλλιτέχνες. Θα καθιερώσουμε συνεργασίες εσωτερικού από το Θέατρο Τέχνης, το Μέγαρο Μουσικής, έως και τη Λυρική Σκηνή. Φορείς και οι τρεις με τους οποίους συζητάμε. Σίγουρα δεν είμαστε τέλειοι. Σίγουρα κάναμε και θα κάνουμε λάθη. Αλλά θέλουμε να τιμήσουμε πόσο μικρή είναι η ζωή μας και πόσο λίγο χρόνο έχουμε για να πετύχουμε το μάξιμουμ.

– Το Ελληνικό Φεστιβάλ, με τον νέο καλλιτεχνικό διευθυντή του, τον Γιαν Φαμπρ, θα είναι μέσα στους «συνομιλητές» σας;
– Η επιλογή του μου φαίνεται μια πολύ ενδιαφέρουσα κίνηση. Ελπίζω ο Γιαν Φαμπρ να μη γίνει… Φαμπρόπουλος. Να αντέξει, να φέρει τις ιδέες του και να τον βοηθήσουν ως προς αυτό.

– Είναι η εποχή κατάλληλη για να γίνουν τα οράματα πραγματικότητα;
– Κάθε φορά που θα ρωτάς μια εποχή «μπορώ να τολμήσω;», εκείνη θα σου λέει «όχι». Δεν υπάρχουν καλές και κακές εποχές για το θέατρο. Το θέατρο βλέπει πάντοτε την κοινωνία σε κρίση.

21.02.2016, Κατσουνάκη Μαρία «Στ. Λιβαθινός: Mε το Nash πήρα τα ρίσκα κι έχασα», Η Καθημερινή

Για το link πατήστε εδώ

Ενθαρρύνει την εξωστρέφεια, θεωρεί προτεραιότητα τη θεατρική εκπαίδευση, οραματίζεται παραστάσεις υψηλού επιπέδου σε όλη την Ελλάδα και έξω από αυτήν, αγαπάει τη φιλοσοφία του Λάο Τσε και δεν πιστεύει στο ταλέντο χωρίς μόρφωση. Ο Στάθης Λιβαθινός είναι ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής ενός θεάτρου το οποίο θέλει να ενώσει και να του προσδώσει ευρωπαϊκή δομή. Τον συναντήσαμε σε ένα γραφείο στο οποίο το φως δεν κλείνει ποτέ και μας είπε ότι για εκείνον το Εθνικό είναι μια πολύ μεγάλη άσκηση.

Bρίσκεστε στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου εδώ και έξι μήνες. Ποια είναι η μέχρι τώρα εμπειρία σας;
Το Εθνικό είναι ένα θέατρο που το αγκάλιασα και με αγκάλιασε από την εποχή που ανέλαβα την καλλιτεχνική διεύθυνση της Πειραματικής Σκηνής επί Νίκου Κούρκουλου. Ξαναβρέθηκα εδώ σε μια πολύ περίεργη στιγμή, σε μια πολύ ταραγμένη εποχή του Εθνικού και μια ταραγμένη στιγμή της ζωής όλων μας. Τώρα μαθαίνω στην πράξη κάποια πράγματα και, ό,τι κάνω, το κάνω με αγάπη. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής πρέπει να έχει εικόνα για όλα τα θέματα. Είναι ένας πατέρας. Η ουσία της δουλειάς του είναι να δημιουργεί τη μεγάλη εικόνα αυτών που πρέπει να συμβούν, να καθορίζει το πού πρέπει να πάει το θέατρο και να γυρίζει το πηδάλιο όταν κινδυνεύει να πέσει σε παγόβουνο. Δεν είμαι μόνος μου σε αυτό, έχω μαζί μου μια πολύ ταλαντούχα ομάδα, χωρίς την οποία πολλά πράγματα δεν θα μπορούσαν να συμβούν.

Ποιες ήταν οι πρώτες κινήσεις που κάνατε;
Βρήκα ένα ρεπερτόριο που θεώρησα αυτονόητο ότι πρέπει να το σεβαστώ, γιατί νομίζω ότι η συνέχεια είναι κάτι που δημιουργείται από πράξεις και αυτές δημιουργούν μια παράδοση. Βεβαίως, κάναμε αλλαγές σε πολλά επίπεδα. Αναγκαστήκαμε να μειώσουμε τις αμοιβές των συντελεστών και να περιορίσουμε τα συμβόλαια, κάτι διόλου ευχάριστο, που όμως το επέβαλε η οικονομική συγκυρία, όχι μόνο του Εθνικού αλλά και της χώρας. Είχα από τους συναδέλφους μου πρωτοφανή ηθική και υλική υποστήριξη. Δεν μπορούσαμε να πληρώνουμε κάποιους ανθρώπους που, ενώ είχαν κάνει δουλειά πέντε μηνών, πληρώνονταν για οχτώ σαν ένα ισοστάθμισμα της προσφοράς τους. Αυτές είναι πρακτικές που δοκιμάστηκαν στην ιστορία του Εθνικού αλλά δεν θα ισχύσουν πια. Το δημόσιο χρήμα το σεβόμαστε και το τιμούμε. Είναι μεγάλη τύχη να δουλεύουμε σε ένα δημόσιο οργανισμό, από τους τελευταίους που πληρώνουν πια με συνέπεια στο θέατρο. Το Εθνικό Θέατρο αυτή τη στιγμή είναι μια ενωτική δύναμη στην οποία χωράνε όλοι. Οι καλύτεροι όλοι!

Η επανίδρυση της Πειραματικής Σκηνής δίνει το στίγμα της δική σας παρέμβασης;
Η Πειραματική Σκηνή είναι το μεγάλο μας στοίχημα για φέτος. Είναι η ανταπόκρισή μας στο πνεύμα ενός νόμου που λέει ότι το Εθνικό Θέατρο πρέπει να έχει σκηνή για τολμηρές προτάσεις, μελέτες πάνω στο θέατρο, πειραματισμούς. Επιπλέον, επικεφαλής είναι δύο εξαιρετικοί άνθρωποι, ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης, οι οποίοι θεωρώ ότι θα δημιουργήσουν ένα σπουδαίο κεφάλαιο έρευνας και μελέτης του θεάτρου. Η ματιά με την οποία είδαν την Πειραματική, η σκέψη και η φαντασία τους μας δικαιώνει.

Μου άρεσε όμως κι ο τρόπος που μπήκαν στο παιχνίδι οι δυο τους, ως ντουέτο. Πιστεύω στις συνεργασίες, και οι δυο τους έχουν δώσει πολύ καλά δείγματα δουλειάς στα θεατρικά πράγματα – τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Είναι η στιγμή που όλος ο κόσμος έχει στραμμένο το βλέμμα στην Ελλάδα κι εμείς έχουμε ελάχιστα πράγματα να τους δείξουμε. Πρέπει ν’ ανοίξουμε τα φτερά μας προς τα έξω. Έχουμε εξαιρετικά ταλαντούχους δημιουργούς και πολλές προτάσεις. Παιδεία σπουδαία δεν έχουμε, αλλά αυτή η έλλειψη κατά κάποιο τρόπο ισοσταθμίζεται από την όρεξη, την τόλμη και την αυτοθυσία των νέων καλλιτεχνών.

Με ποιον τρόπο θα σταθείτε κοντά στους νέους καλλιτέχνες;
Η νεολαγνεία δεν είναι το δικό μου όραμα, οι νέοι όμως είναι η εμπροσθοφυλακή. Τους αμόρφωτους ταλαντούχους νέους δεν τους χρειάζεται το Εθνικό, γι’ αυτό το δικό μας όραμα έχει αιχμή τη θεατρική παιδεία και θα συνεχίσει να την έχει όποιες κι αν είναι οι αντιθέσεις, όποιες κι αν είναι οι αντιδράσεις. Το αύριο και το μεθαύριο του ελληνικού θεάτρου στηρίζεται στην παιδεία – όχι μόνο του θεάτρου, αλλά και της ελληνικής κοινωνίας.

Τι χρειάζεται το Εθνικό για να προχωρήσει;
Χρειάζεται ανοίγματα, τομές, νέες τεχνολογίες, εξωστρέφεια και τη θεατρική εκπαίδευση ως αιχμή του. Το Εθνικό πρέπει να είναι εμπροσθοφυλακή. Είδατε την τιμολογιακή πολιτική που εφαρμόσαμε το καλοκαίρι; Μετά τις παραστάσεις μας στην Επίδαυρο ακολούθησαν και άλλοι το παράδειγμά μας. Φέτος, για πρώτη φορά, το κοινό μπόρεσε με € 15 να ταξιδέψει με πούλμαν στην Επίδαυρο για να δει τις παραστάσεις με τη συνοδεία θεατρολόγων, οι οποίοι στη διαδρομή έκαναν μια εισαγωγή στην παράσταση. Είναι πολύ συγκινητικά τα γράμματα που μας έστειλαν οι έξι συμμετέχοντες θεατρολόγοι με τους οποίους συνεργαστήκαμε. Το επόμενο καλοκαίρι θα είναι πολλοί περισσότεροι.

Έχουν κάνει εντύπωση κάποιες κινήσεις σας αναφορικά με τους ηθοποιούς και το προσωπικό του Εθνικού. Είναι αλήθεια ότι στο μπαρ του θεάτρου οι εργαζόμενοι μπορούν να γευματίσουν με τρία ευρώ;
Ναι, μπορούν να φάνε ένα καλό φαγητό σ’ αυτή την τιμή. Είναι από τα πρώτα πράγματα που έκανα, γιατί θεώρησα απολύτως αναγκαίο ένα φτηνό, υψηλής ποιότητας πιάτο για τους εργαζόμενους και τους μαθητές της σχολής. Μπορεί αυτό να μην επηρεάζει άμεσα την παγκόσμια ιστορία του θεάτρου, επηρεάζεται όμως σίγουρα η ζωή των ανθρώπων του Εθνικού, και αυτό για μένα είναι σημαντικό. Επίσης οι ηθοποιοί μπορούν να κάνουν πλέον δωρεάν μαθήματα χορού και τάι τσι για να καλλιεργήσουν τα εκφραστικά τους μέσα. Σε λίγο καιρό τα μαθήματα κίνησης θα μπορούν να τα παρακολουθήσουν και οι εργαζόμενοι.

Σας δημιούργησε ελπίδες η συνάντησή σας με τον υπουργό Πολιτισμού;
Η γνωριμία μαζί του ήταν θετική και ζεστή, και είμαι βέβαιος ότι έτσι θα συνεχιστεί, προς όφελος του Εθνικού. Ο ίδιος είναι δάσκαλος, και νομίζω ότι μπορεί να καταλάβει τις προθέσεις μου. Για μένα είναι πιο σημαντικό να προχωρήσει το Εθνικό παρά να δικαιωθούν τα πιστεύω ή τα όποια οράματά μου.

Είναι στα σχέδιά σας το άνοιγμα προς το εξωτερικό;
Ταξιδεύω συχνά. Προσπαθώ να είμαι έξω και να συζητώ συνεχώς προτάσεις και συμπαραγωγές, σε μια βάση αμοιβαιότητας πάντα. Ένα Εθνικό που εισάγει καλλιτέχνες ή σχήματα σίγουρα είναι ενδιαφέρον, αλλά πρέπει κι εκείνο να στέλνει έξω καλλιτέχνες και να βρίσκεται συνεχώς σε μια ανταλλαγή, σε ένα διάλογο. Δεν μας ενδιαφέρει απλώς η παρουσίαση της δουλειάς ανθρώπων από το εξωτερικό. Αυτό το κάνουν τόσο καλά άλλοι οργανισμοί στην Αθήνα. Το Εθνικό πρέπει να έχει τη λογική της σποράς. Οπότε οι συνεργασίες μας θα γίνονται με το κριτήριο ενός ισότιμου διαλόγου. Οι δημιουργοί μας ασφυκτιούν μέσα στην οικονομική ανέχεια και στην αίσθηση ότι κανείς δεν τους προσέχει και κανείς δεν τους ακούει. Το Εθνικό αφουγκράζεται και προσπαθεί να αφουγκράζεται όλες αυτές τις αγωνίες.

Σε πρώτη φάση, με το άνοιγμα της Πειραματικής, έχουμε ένα χώρο όπου οι νέοι μπορούν να δημιουργήσουν κάτι που θα έχει συνέχεια, αντί να παλεύουν μόνοι τους. Η Πειραματική Σκηνή έπρεπε να ξαναανοίξει, όπως και η Δραματική Σχολή έπρεπε να μετεγκατασταθεί και το Τμήμα Σκηνοθεσίας να ξεκινήσει τη λειτουργία του. Δυστυχώς, κατάφερα μόνο το πρώτο, αλλά νομίζω ότι πολύ σύντομα θα καταφέρω και τα άλλα. Είμαι πολύ χαρούμενος που ο κ. Μπαλτάς ενδιαφέρθηκε άμεσα για τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Μας επισκέφτηκε την περασμένη Παρασκευή (είναι ο πρώτος υπουργός που το έκανε αυτό) και στη συνέχεια μάλιστα, παρά το βαρύ πρόγραμμά του, πήγαμε στο «Σχολείον», χώρο που, όπως πιστεύω, είναι ιδανικός για την Ανωτέρα Δραματική Σχολή και το Τμήμα Σκηνοθεσίας.

Μια έντονη διαφωνία ξέσπασε τον Σεπτέμβριο ανάμεσα σ’ εσάς και στο Διοικητικό Συμβούλιο του Εθνικού. Μήλο της έριδος υπήρξε η επόπτευση της Δραματικής Σχολής. Όσοι αντιτίθενται θεωρούν ότι ο νόμος δίνει υπερεξουσίες στον καλλιτεχνικό διευθυντή.
Εξαρτάται από ποια πλευρά το βλέπει κανείς και ποιοι μιλούν για υπερεξουσία. Προσωπικά το βλέπω σαν υπερ-ευθύνη, υπερ-προβληματισμό και υπερ-αγωνία. Εκ του νόμου ο καλλιτεχνικός διευθυντής είναι και διευθυντής της σχολής. Αυτός που δίνει το καλλιτεχνικό όραμα στο Εθνικό υποχρεούται να έχει και ένα όραμα για την εκπαίδευση. Αν δεν έχει, καλά θα κάνει να αναθέσει τη δουλειά σε κάποιον άλλον.

Έχω εκθέσει εξαρχής το όραμά μου στον άνθρωπο που μου πρότεινε αυτή τη θέση, τον Νίκο Ξυδάκη, και τώρα στον Αριστείδη Μπαλτά. Αιχμή αυτού του οράματος είναι η θεατρική παιδεία. Οι νόμοι πρέπει να μπορούν ν’ αλλάζουν, αλλά δεν είναι κρέπες να τους τυλίξεις στο χαρτί. Θέλει χρόνο για να τους φτιάξεις, μια επιτροπή να μελετήσει τους νόμους των ξένων θεάτρων, όπως και το ρόλο των Διοικητικών Συμβουλίων. Μην ξεχνάμε ότι τα Διοικητικά Συμβούλια στα περισσότερα μεγάλα θέατρα του κόσμου αυτή τη στιγμή έχουν σαφώς διοικητικές ευθύνες, με μεγαλύτερη από αυτές να βρίσκουν χορηγούς.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής και το Δ.Σ. είναι κομμάτια του οργανισμού. Θα πρέπει να τα διέπει μια κοινή φιλοσοφία για να μπορούν να προχωρήσουν τα πράγματα;
Πιστεύω ότι το Δ.Σ. πρέπει να κάνει την εξαίρεση στον ελληνικό κανόνα που λέει, όταν ο ένας πηγαίνει από τη μια πλευρά, ο άλλος θα πηγαίνει από την άλλη. Τα συμβούλια ως θεσμός είναι απαραίτητα και, όσο ισορροπούν, ελέγχουν περισσότερο τα οικονομικά και στηρίζουν έναν καλλιτεχνικό διευθυντή, ένα θέατρο θα πάει μπροστά. Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια να μειωθεί η ευθύνη του καλλιτεχνικού διευθυντή και να μεγαλώσει η ευθύνη του συμβουλίου διαταράσσει την ισορροπία και τελικά μπορεί να αποβεί μοιραία. Θέατρο που να το κυβερνά το συμβούλιο δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία, ακόμα και την εποχή της κομμουνιστικής Ρωσίας, στην οποία είχα την τύχη να ζήσω και να μορφωθώ. Το κύρος του καλλιτεχνικού διευθυντή έδινε και το στίγμα του θεάτρου.

Στο Θέατρο Τέχνης της Ρωσίας ή στο Βαχτάνγκοφ οι καλλιτεχνικοί διευθυντές έπαιζαν, δίδασκαν και είχαν την καλλιτεχνική ευθύνη. Αν όσοι καλλιτεχνικοί διευθυντές περάσαμε από Εθνικό περιγράφαμε ένα εικοσιτετράωρό μας σε έναν Ευρωπαίο συνάδελφο, νομίζω ότι θα έπεφτε κάτω από τα γέλια. Δεν θα πίστευε ότι ασχολούμαστε με τόσες χιλιάδες άσχετα πράγματα. Το Εθνικό πρέπει να είναι μια μηχανή που να λειτουργεί σωστά, αποτελεσματικά και σύγχρονα από μόνη της. Αυτό δυστυχώς, παρά την αυτοθυσία πολλών εργαζομένων, δεν συμβαίνει πάντα. Θα ακουστεί παράξενο, όμως η μονιμότητα μπορεί να είναι ευλογία, αλλά και η μεγαλύτερη κατάρα, κι αυτό το βλέπουμε εδώ σε πάρα πολλούς τομείς. Όσο αυτή η μηχανή δεν δουλεύει, ο καλλιτεχνικός διευθυντής θα πρέπει να είναι ένας Φίγκαρο, ένας Πετρούσκα, ένας άνθρωπος-λάστιχο που ψάχνει να βρει ρωγμές μέσα στο χρόνο για να ασχοληθεί με την καλλιτεχνική του δουλειά. Δεν είμαι μάνατζερ, είμαι καλλιτέχνης και θα παραμείνω καλλιτέχνης. Το Εθνικό Θέατρο πρέπει να το διοικεί ένας καλλιτέχνης.

Ποιο είναι το όραμά σας σε σχέση με τη θεατρική παιδεία;
Το θέατρο συνόλου είναι το όραμά μου για το Εθνικό Θέατρο. Για μένα παιδεία δεν σημαίνει απλώς καλύτεροι ηθοποιοί. Θέλω να φέρουμε κάτι θετικό και ουσιώδες. Αυτό που πραγματικά προχωρά μια κοινωνία μέσα στο θέατρο και το θέατρο μέσα στην κοινωνία είναι οι σπουδαίες προτάσεις σε επίπεδο περιεχομένου. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, χρειάζεται εκπαίδευση από πολύ νωρίς. Η σχολή του Εθνικού πρέπει να γίνει ανώτατη και τετραετής. Θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει διαβάθμιση σε αυτό το άναρχο τοπίο των θεατρικών σχολών. Τόσο εγώ όσο και πολύτιμος συνεργάτης μου Θοδωρής Αμπαζής, αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής, είχαμε την τύχη να σπουδάσουμε έξω και γνωρίσαμε πώς λειτουργούν οι σχολές.

Θέλουμε να κάνουμε καίριες αλλαγές στη σχολή του Εθνικού, κι αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο είμαστε εδώ. Το ότι αποφάσισα να αναλάβω για ένα χρόνο αμισθί την ευθύνη βασικών επιλογών στη Δραματική Σχολή θα έπρεπε να χαροποιεί κάποιους, όχι να τους φέρνει σε απελπισία. Προφανώς σε αυτόν το σχεδιασμό περιλαμβανόταν το Τμήμα Σκηνοθεσίας, γι’ αυτό πιστεύω ότι η απόφαση του Δ.Σ. είναι βιαστική και ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα την επανεξετάσουν. Φέτος άλλοι δέκα νέοι σκηνοθέτες δεν θα εκπαιδευτούν, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει να ζητήσουμε συγνώμη από τους νεότερους δημιουργούς, τους οποίους μάλιστα υποτίθεται ότι θαυμάζουμε. Το ότι δεν έγιναν κάποια πράγματα φέτος ας το θεωρήσουμε έναν κακό εφιάλτη από τον οποίο ξυπνήσαμε όλοι.

Υπάρχει στο ταμείο του Εθνικού το ποσό για να πραγματοποιηθούν οι προγραμματισμένες παραγωγές;
Τα χρήματα εξοικονομήθηκαν με την περιστολή δαπανών για το 2015. Και ο προϋπολογισμός του 2016 είναι μαζεμένος. Δεν υπάρχει περίσσευμα ούτε απόθεμα, ευτυχώς όμως το Εθνικό, με τη συνδρομή όλων των καλλιτεχνικών διευθυντών μέχρι σήμερα, δεν χρωστάει τίποτα.

Πώς υποδεχτήκατε την κίνηση του Ιδρύματος Ωνάση να σας χορηγήσει το ποσό των 220.000 ευρώ για τις δράσεις σας; Αναμένετε κι άλλες χορηγικές συνεργασίες;

Είναι πολύ γενναιόδωρη, μεγαλειώδης η κίνηση του Ιδρύματος Ωνάση που θεώρησε σωστό να συνδεθεί με το Εθνικό. Η χορηγία τους ήταν ευλογία, όπως ευλογία θα είναι και η σημαντικότατη χορηγία του Ιδρύματος Νιάρχου στην Πειραματική Σκηνή από του χρόνου. Ένα εθνικό θέατρο πλέον πρέπει να μάθει να βασίζεται και σε ιδιωτικούς φορείς. Είναι τεράστια η θυσία πολλών ανθρώπων για να μπορεί σήμερα το Εθνικό να έχει την επιχορήγηση που έχει από το Δημόσιο, ακόμη και μειωμένη ήδη κατά πολλά εκατομμύρια.

Φοβάστε ότι η ιδιωτική χορηγία αφήνει ανοιχτό το πεδίο για έξωθεν παρεμβάσεις;
Θα φοβόμουν αν τα χρήματα αυτά συνοδεύονταν από ανταποδοτικά οφέλη που δεν ταιριάζουν στο ύφος ενός τέτοιου θεάτρου. Δεν διανοήθηκε κανείς να μου πει ότι πρέπει οπωσδήποτε να βολέψεις αυτόν ή να πάρεις τον άλλο. Η ύπαρξη χορηγιών αναφέρεται στον ιδρυτικό νόμο του Εθνικού, αλλά δεν θα δεχόμουν ποτέ να μας βάλουν όρους οι χορηγοί μας.

Θα σκηνοθετήσετε στο Εθνικό;
Θα το ήθελα πάρα πολύ. Άλλωστε, μέχρι τώρα έχω σκηνοθετήσει μόνο στην Πειραματική Σκηνή και σε καμία από τις υπόλοιπες. Είναι κάτι που στερήθηκα.

Θα μας δώσετε το στίγμα του ρεπερτορίου που σχεδιάζετε;
Επιδιώκουμε ένα «ακριβό» θέατρο για όλους. Ένα θέατρο πολύ υψηλής ποιότητας και αισθητικής. Πολλά πράγματα θα αλλάξουν και πολύ σύντομα οι σκηνές θα αρχίσουν να αποκτούν τη δική τους ξεχωριστή ταυτότητα. Το Εθνικό θ’ ανοίξει τα φτερά του σε όλα τα είδη των παραστατικών τεχνών, ξεκινώντας από το χώρο της μουσικής και του χορού. Όπως συμβαίνει στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης, θα αποκτήσει τη δική του καλλιτεχνική πλατφόρμα στο μουσικό θέατρο και στο χοροθέατρο.

Από του χρόνου θα λειτουργούν ξεχωριστή σκηνή για το χοροθέατρο, το μουσικό θέατρο, το αμιγώς δραματικό κλασικό και μοντέρνο θέατρο, αλλά και νεοελληνική και πειραματική σκηνή. Θέλουμε να δώσουμε επιλογές στο μεγάλο αθηναϊκό κοινό, το μισό θεατρόφιλο κοινό της Ελλάδας. Ωστόσο με ενδιαφέρει πολύ και το άλλο μισό. Θέλω πάρα πολύ να προσφέρουμε παραστάσεις υψηλού επιπέδου στους κατοίκους της περιφέρειας, από τα βουνά της Κρήτης μέχρι το Καρπενήσι και το Διδυμότειχο. Αυτό είναι κάτι που τίθεται στις απόλυτες προτεραιότητές μας.

Το αρχαίο δράμα χωράει κάπου;
Και βέβαια χωράει, και γι’ αυτό ξεκινάμε από το καλοκαίρι ένα ευρωπαϊκό στούντιο αρχαίου δράματος σε συνεργασία με το Κέντρο Δελφών. Οφείλουμε να φτιάξουμε ένα φορέα διαρκούς μελέτης και έρευνας αρχαίου δράματος. Αν δεν το κάνει το Εθνικό, τότε ποιος; Σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν όλα από την πρώτη χρονιά, θέλουμε όμως άμεσα αυτό το θερινό στούντιο να γίνει διεθνής πόλος έλξης για την έρευνα του αρχαίου δράματος.

Σε ποιο κοινό θέλετε να απευθυνθείτε;
Το Εθνικό Θέατρο οφείλει να απευθυνθεί σε όλους, αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι από μόνο του. Το να παρκάρουν δέκα πούλμαν έξω από την Αγίου Κωνσταντίνου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το Εθνικό απευθύνεται ουσιαστικά σε κάποιον, σημαίνει μάλλον ότι πουλάει εισιτήρια. Το ότι απευθύνεσαι σε ένα ευρύ κοινό δεν σημαίνει καθόλου ότι απευθύνεσαι στα γούστα του. Τα γούστα του κοινού διαμορφώθηκαν από κάποιους, αλλά δεν μας αφορούν απαραίτητα. Εμείς έχουμε να προτείνουμε ένα σκαλοπάτι. Το κοινό έρχεται πάντα όταν καταλαβαίνει ότι κάτι ουσιαστικό, δημιουργικό ή πρωτοποριακό συμβαίνει.

Μπορεί να υπάρχει μια παράσταση όπως η «Οδύσσεια» του Ρόμπερτ Ουίλσον που συνέχισε την πορεία της στο εξωτερικό, μπορεί να υπάρχουν κάποιες πιο δύσκολες αλλά και πιο λαϊκές παραστάσεις. Το Εθνικό πρέπει να αντιμετωπίσει και το πιο λαϊκό θέαμα ως θέαμα υψηλού επιπέδου και υψηλών απαιτήσεων τόσο στους κώδικες υποκριτικής όσο και στις σκηνοθετικές προτάσεις. Την εποχή που λειτουργούσε η Πειραματική Σκηνή δεν έρχονταν μόνο ψαγμένοι ελιτίστες του θεάτρου. Πρέπει να φέρουμε καινούργιες ομάδες κοινού στο θέατρο που ψάχνουν κάτι να βρουν. Αυτό που ψάχνουν δεν είναι φτηνό. Εσύ μπορεί να παραπλανήσεις το κοινό δείχνοντας φτηνές εκδοχές του γούστου του. Το Εθνικό Θέατρο δεν πρέπει να είναι τέτοιος καθρέφτης, να δείχνει δηλαδή στο κοινό ποσό λαϊκά είναι τα γούστα του, αλλά να δείξει σε ένα λαϊκό κοινό τι υπέροχο γούστο θα μπορούσε να έχει και θα το έχει.

Η «Οδύσσεια» μόλις παίχτηκε στο Πίκολο Τεάτρο. Ποιά ήταν η ανταπόκριση του ελληνικού κοινού;
Η «Οδύσσεια» ολοκλήρωσε τον κύκλο της στο Μιλάνο το περασμένοι Σάββατο. Όλες οι παραστάσεις ήταν sold-out! Είμαι πολύ χαρούμενος, γιατί οι Ιταλοί αγκάλιασαν τους τεχνικούς και τους ηθοποιούς μας, που έδωσαν ένα μάθημα ήθους και ταλέντου.

Μπορεί να μιλήσει το θέατρο για το εδώ και το τώρα και τις ραγδαίες εξελίξεις της εποχής μας;
Το θέατρο επηρεάζει πολύ αργά τις εξελίξεις. Αυτό είναι η ευλογία και η κατάρα του. Είναι μια σταγόνα η οποία στάζει αργά, αλλά μια σταγόνα γεμάτη ιδέες, συναισθήματα, προτάσεις για τη ζωή. Είναι ελιξίριο για την ψυχή, ένα παιχνίδι με σπουδαίο περιεχόμενο, που όμως δεν πρέπει ποτέ να χάσει την ελαφράδα του. Δεν πρέπει να σηκώνει το δάχτυλο. Είναι πολύ σημαντικό ωστόσο να παρεμβαίνουμε καλλιτεχνικά στην εποχή μας. Ένιωσα ανατριχίλα βλέποντας την Παλμύρα να καταστρέφεται. Για να φτάσεις να χτίσεις μια Παλμύρα, μάλλον μπορείς και να την γκρεμίσεις.

Ο άνθρωπος έχει ένα φρικιαστικό τόξο εξέλιξης. Αυτό θα με ενδιέφερε πολύ να το δω σε μια παράσταση. Πώς δηλαδή ένας άνθρωπος μπορεί να αποκτηνωθεί τόσο από φανατισμό, ώστε να τινάξει στον αέρα ένα έργο τόσο σπουδαίο. Η Ευρώπη έχει επίσης πολλά προβλήματα, αλλά παραμένει ένα σπίτι με μεγάλες αξίες, όμως και με τεράστιες πληγές. Οι πληγές στο σώμα της δείχνουν μεγαλύτερες, γιατί είχαμε πολύ υψηλές απαιτήσεις από αυτήν. Τώρα αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι και η Ευρώπη μπορεί να χαλάσει, να κάνει γκριμάτσα στο πρόσωπό της, να φανεί απάνθρωπη.

Ποια πιστεύετε ότι είναι σήμερα η παγκόσμια θεατρική πρωτοπορία και πώς μπορείτε να μπολιάσετε με αυτήν το Εθνικό;
Η κοινωνία περνάει μια μεταβατική φάση. Ανοίγεις την πόρτα σου και βλέπεις αστέγους και ανθρώπους ν’ αλλάζουν χώρα με βίαιο τρόπο. Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Το θέατρο απορροφά αυτούς τους κραδασμούς και τους καταγράφει. Αυτό το κάνει πάρα πολύ καλά το θέατρο-ντοκουμέντο, γι’ αυτό αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στην πρωτοπορία. Έχει τη δύναμη να ευαισθητοποιήσει πολλούς ανθρώπους, αρκεί να μη γίνεται βαρετό και διδακτικό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, παρακολουθώντας σήμερα ένα οποιοδήποτε δελτίο ειδήσεων οποιασδήποτε χώρας, βλέπεις 30 έργα του Σαίξπηρ μαζί. Μια θεατρική παράσταση-ντοκουμέντο, αν δεν βρει τον καλλιτεχνικό της τρόπο και δρόμο, θα είναι απλώς μια υποκατάσταση του καταιγισμού των σκληρών εικόνων που βλέπουμε κάθε μέρα. Στο πολύ δυνατό και πρωτοπόρο ρεπερτόριο της Πειραματικής θα ανεβάσουμε φέτος πολιτικό θέατρο-ντοκουμέντο για το ζήτημα της μετανάστευσης.

Η σκηνοθέτις Γιολάντα Μαρκοπούλου, η οποία είναι σύζυγός σας, έχει δουλέψει πολύ πάνω στο θέμα της μετανάστευσης. Θα δούμε παράστασή της στο Εθνικό;
Είναι μια απ’ τις σημαντικότερες νέες σκηνοθέτιδες και έχει επιλέξει να κάνει μια εντελώς δική της πορεία. Όσο είμαι εγώ εδώ, δεν θα δουλέψει εκείνη. Είναι ευπρόσδεκτη μόνο ως θεατής. Είμαι απόλυτος σε ορισμένα πράγματα και νομίζω ότι κι εκείνη δεν θα ήθελε να έρθει αυτή τη στιγμή στο Εθνικό. Έχει δουλέψει πάνω στο θέμα της μετανάστευσης, το οποίο καλύπτεται από το πολύ δυνατό και πρωτοπόρο ρεπερτόριο της Πειραματικής.

Μπορεί μια τόσο παλιά τέχνη, όπως το θέατρο, να συνομιλήσει με την ψηφιακή τεχνολογία;
Τα σύγχρονα μέσα είναι χρήσιμα και αναγκαία –γι’ αυτό το Εθνικό μπαίνει σ’ ένα αντίστοιχο ευρωπαϊκό πρόγραμμα–, αλλά καμία τεχνολογία δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανθρώπινη ψυχή, πρώτο βασικό πεδίο του θεάτρου. Η ψυχή του ανθρώπου είναι ένα τεράστιο ανεξερεύνητο αίνιγμα και τέτοιο θα παραμείνει. Η τεχνολογία είναι η γαρνιτούρα δεν είναι το φαΐ. Το φαΐ παραμένει ένας γυμνός μόνος άνθρωπος μέσα στη μέση της ερήμου. Αυτό είναι το βασικό μας υλικό, και ευτυχώς δεν πρόκειται να ξεμείνουμε.

Πώς περνάτε τις ώρες σας όταν βρίσκεστε εκτός Εθνικού;
Μα δεν είμαι εκτός Εθνικού ποτέ πλέον. Αυτά τα παράθυρα έχουν φως μέχρι αργά το βράδυ. Πάντως με ξεκουράζει πολύ το περπάτημα και πάντα απολαμβάνω μια ωραία συζήτηση.

Έχετε κάνει φίλους μέσα από το θέατρο;
Ναι, πολλούς. Από την αρχή με ενδιέφερε η δημιουργία μιας καλλιτεχνικής οικογένειας, αλλά δεν περίμενα ποτέ ότι αυτή η οικογένεια θα ήταν τόσο ζεστή και μεγάλη. Όσοι δεν με ξέρουν ίσως με βλέπουν κάπως απόμακρο στην αρχή.

Κάποιοι σας χαρακτηρίζουν σνομπ.
Έχω γελάσει πάρα πολύ με αυτό και φαντάζομαι ότι γελάνε και όλοι όσοι με ξέρουν πάνω από τρία λεπτά. Η αλήθεια είναι ότι από πολύ νωρίς ο τρόπος ζωής μου ήταν αρκετά επιλεκτικός σε ορισμένα πράγματα. Οι κοντινοί μου άνθρωποι είναι αυτοί που με στηρίζουν σε όλα – και σ’ αυτό που ξεκινάμε εδώ. Εύχομαι να μην τους απογοητεύσω. Πάντως νιώθω στην πλάτη μου ένα καλό φύσημα και ότι όλοι οι άνθρωποι του Εθνικού θέλουν να κάνουμε κάτι καλό μαζί.

Από πού αντλείτε ενέργεια και δύναμη;
Από μέσα μου. Ασκούμαι με το δικό μου τρόπο. Έχω περάσει πολύ ιδιαίτερη και δύσκολη εκπαίδευση στο θέατρο στη Ρωσία, έχω πολλή υπομονή και δύναμη.

Ποιοι έχουν επηρεάσει τη σκέψη σας;
Ο Λάο Τσε είναι από τους αγαπημένους μου φιλοσόφους. λέει τα ίδια με τον Πλάτωνα με λίγο διαφορετικό τρόπο. Επίσης μορφώθηκα από ανθρώπους και από γονείς σημαντικούς και προσπαθώ ό,τι καλύτερο πήρα από αυτούς να το μεταφέρω με τον δικό μου τρόπο στους επόμενους. Ίσως γι’ αυτό τον λόγο είμαι εδώ. Δεν είμαι τίποτα άλλο παρά ένας ενδιάμεσος. Τις παραστάσεις μου κάποιες θα τις θυμούνται και κάποιες θα τις ξεχάσουν. Αυτό όμως που μπορώ να φέρω εντός αυτού του θεάτρου θα μείνει.

Και πρέπει να μείνει για να συνεχίσει ο επόμενος. Στη δική μας εποχή, όσο αυτή κρατήσει, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε τομές. Έχουμε κλείσει τους λογαριασμούς με ό,τι αφορά την προηγούμενη διοίκηση. Εγώ ήρθα να ενώσω ένα θέατρο και, με πολύτιμους συμπαραστάτες τους συνεργάτες μου, να καταφέρουμε να μη βαραίνει το εθνικό μας θέατρο καμία σκιά.

Τι θα κάνετε αν δεν ανανεωθεί η θητεία σας;
Θα κάνω ταξίδια. Ώρες ώρες νιώθω ότι ζω τη ζωή ενός άλλου, ότι όλα όσα συμβαίνουν τώρα δεν συμβαίνουν σ’ εμένα. Στη ζωή μου δεν είχα πότε συγκρούσεις και κάποιες συγκρούσεις που είχαμε εδώ είναι πρωτοφανής εμπειρία για μένα. Έχω μπροστά μου μια ανηφόρα μεγάλη και απαιτούνται τεράστια αποθέματα δύναμης, υπομονής και αγάπης. Είναι μεγάλη άσκηση το Εθνικό, πολύ μεγάλη.

23.11.2015, Κρύου Μαρία «Στάθης Λιβαθινός: Δεν είμαι μάνατζερ, είμαι καλλιτέχνης», Αθηνόραμα

Για το link πατήστε εδώ

Στην Κεντρική Σκηνή του κτιρίου Τσίλερ, στην Αγ. Κωνσταντίνου, πραγματοποιήθηκε χθες η εκδήλωση παράδοσης – παραλαβής τής καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και του Νικόλα Γιατρομανωλάκη. Μια ανοιχτή τελικά εκδήλωση, σύμφωνα με την επιθυμία του Στάθη Λιβαθινού, με παρόντες και τους εργαζομένους.

Η Λίνα Μενδώνη ευχαρίστησε τον Στάθη Λιβαθινό για την προσφορά του ως καλλιτεχνικού διευθυντή και τόνισε ότι ο στόχος είναι το Εθνικό Θέατρο «να συνεχίσει να ανεβαίνει με εξωστρέφεια και επιμονή στον εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό του ρόλο, εννοώ την ψυχαγωγία με τη σύγχρονη, αλλά και την αρχαία έννοια».

Ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων πήρε επίσης τον λόγο, ευχαριστώντας τον απερχόμενο διευθυντή και καλωσορίζοντας τον καινούργιο. «Πιστεύουμε ότι ο Δημήτρης Λιγνάδης θα διοικήσει με διαφάνεια και δικαιοσύνη, καθώς το Εθνικό Θέατρο είναι κοινωνικό αγαθό, γνώση που αποτελεί συνείδηση όλων των εργαζομένων».

Ο Στάθης Λιβαθινός ευχαρίστησε την πολιτεία για τη θέση που του εμπιστεύτηκε αυτά τα χρόνια, τον αναπληρωτή καλλιτεχνικό διευθυντή Θοδωρή Αμπαζή, όλους τους καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν με το Εθνικό Θέατρο στη διάρκεια της θητείας του, το «εξαίρετο Δ.Σ.» και τον πρόεδρό του Βασίλη Πουλαντζά, όλους τους εργαζόμενους: «Ξεχάσαμε τι σημαίνει προσωπική ζωή και δώσαμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε. Σε άλλες χώρες, τα πράγματα ξεκινούν από το αυτονόητο. Στην Ελλάδα ξεκινάμε από το χάος, πηγαίνοντας προς το αυτονόητο. Ας πούμε πως κι αυτό είναι ένα κάποιο βήμα»…

Είπε ότι πέρασε τέσσερα δύσκολα αλλά υπέροχα χρόνια και ευχήθηκε να είναι ο τελευταίος καλλιτεχνικός διευθυντής που πληροφορείται ότι δεν θα συνεχίσει τη θητεία του είκοσι μόλις μέρες πριν από τη λήξη της.

«Η πολιτεία δεν πρέπει να αιφνιδιάζεται αλλά ούτε να αιφνιδιάζει μ’ αυτό τον τρόπο, καθώς πρόκειται για έναν οργανισμό με πολύπλοκα θέματα. Πρέπει ο καλλιτεχνικός διευθυντής να ενημερώνεται τουλάχιστον 6 μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του προηγούμενου.

Δεν θέλω να παρεξηγηθούν τα λόγια μου, μένω σταθερά μακριά από κόμματα και σκοπιμότητες. Το μεγάλο κόμμα για εμάς είναι η τέχνη, είναι το Εθνικό Θέατρο. Παραδίδουμε ένα υγιές θέατρο σε καλλιτεχνικό και οικονομικό επίπεδο. Με τα αποθεματικά του, δύο καινούργιες Σκηνές, την Πειραματική και το Μικρό Εθνικό, Σχολή Σκηνοθεσίας, μια Δραματική Σχολή που είναι στολίδι. Ο Δημήτρης Λιγνάδης είναι ταλαντούχος σκηνοθέτης και ηθοποιός, με εμπειρία και με μεγάλη αγάπη για το Εθνικό Θέατρο».

Ο Δημήτρης Λιγνάδης, μετά τις ευχαριστίες προς όλους, είπε ότι προς το παρόν δεν έχει να πει πολλά, θα μας συναντήσει ύστερα από είκοσι μέρες, οπότε θα ανακοινώσει το πρόγραμμα και τους στόχους του για το Εθνικό Θέατρο.

«Θα ήταν επιπόλαιο από μεριάς μου σ’ αυτή τη συμβολική εκδήλωση παράδοσης-παραλαβής, που γίνεται μάλιστα για πρώτη φορά, να μιλήσω για τους στόχους μου. Θα περιοριστώ σε μια φράση του Κρέοντα από την Αντιγόνη: “Είναι αδύνατον να μάθεις τη σκέψη, τη γνώση, τη συμπεριφορά κάποιου, πριν εκείνος δοκιμαστεί στην εξουσία και την τήρηση των νόμων”.

Ωστόσο, στην παρούσα κοινωνική συγκυρία, στην παρούσα Ελλάδα, πιστεύω ότι το Εθνικό Θέατρο μπορεί να προσπαθήσει να διορθώσει στραβοτιμονιές και να καλύψει κενά που υπάρχουν στον χώρο της Παιδείας. Ένα καράβι είναι το Εθνικό Θέατρο, που θα ταξιδεύει ακόμα κι αν αλλάζουν οι καπετάνιοι.

Οι επιβάτες είναι πάντα ίδιοι, ο ελληνικός λαός. Ο Έλληνας πολίτης που πληρώνει γι’ αυτό το θέατρο, ακόμα κι αν δεν έχει δει ποτέ μια παράστασή του. Ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου δεν είναι ιδιοκτήτης του, αλλά διαχειριστής, θεματοφύλακας. Η πόρτα του γραφείου μου θα είναι ανοιχτή προς όλους, δεν προτίθεμαι να καταστρέψω κανένα έργο προηγούμενων διευθυντών, αλλά να συνεχίσω, βελτιώνοντας με τον καλύτερο τρόπο μέσα στην πρόκληση της σημερινής συγκυρίας».

Ο Νικόλας Γιατρομανωλάκης, γενικός γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού, αναφέρθηκε στα «αυτονόητα» που στην Ελλάδα αναζητούνται, θέμα που έθιξε στην ομιλία του ο Στάθης Λιβαθινός.

«Στόχος μας είναι στο Εθνικό Θέατρο αλλά και σ’ όλους τους άλλους εποπτευόμενους από το υπουργείο Πολιτισμού φορείς, να προσφερθούν τα εργαλεία που χρειάζονται, ώστε να επιτελούν τον ρόλο τους. Στο πλαίσιο μιας ομαλής λειτουργίας, θα έχουμε τον χρόνο ώστε να συζητήσουμε ανοιχτά για τον μελλοντικό τρόπο ανάδειξης του καλλιτεχνικού διευθυντή, μέσω προκήρυξης ενδιαφέροντος, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις καλές πρακτικές που λειτουργούν διεθνώς».

Η υπουργός Πολιτισμού συμπλήρωσε πάνω σ’ αυτό: «Θα ήταν καλό τον Φεβρουάριο της τελευταίας χρονιάς της θητείας του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου να έχει ήδη επιλεγεί ο επόμενος και να ενημερώνεται».

Μια συγκινητική συγκυρία για τον Δημήτρη Λιγνάδη είναι πως αύριο που αναλαμβάνει επισήμως τα καθήκοντά του κλείνουν 30 χρόνια από τον θάνατο του πατέρα του, Τάσου Λιγνάδη.

Αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια θα είναι η Έρι Κύργια και διευθύντρια του γραφείου του καλλιτεχνικού διευθυντή η Αναστασία Διαμαντοπούλου.

30.08.2019, Μαρίνου Έφη «Ο Στάθης Λιβαθινός αποχώρησε, ο Δημήτρης Λιγνάδης ανέλαβε», Εφημερίδα των Συντακτών

Για το link πατήστε εδώ

Το μεσημέρι της Πέμπτης 29 Αυγούστου πραγματοποιήθηκε στην Κεντρική Σκηνή του κτιρίου Τσίλλερ η τελετή παράδοσης και παραλαβής της Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνας Μενδώνη και του Γενικού Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού, κ. Νικόλα Γιατρομανωλάκη. Εμφανώς συγκινημένος, ο απερχόμενος Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός άνοιξε τη λιτή τελετή, κάνοντας λόγο για μια ημέρα «χαρούμενης λύπης». Αναφερόμενος στο γεγονός πως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του Εθνικού Θεάτρου που πραγματοποιείται τελετή παράδοσης και παραλαβής της Διεύθυνσης, εξέφρασε την ευχή να δημιουργηθεί από εδώ και πέρα μια παράδοση έμπρακτης έκφρασης πολιτικού πολιτισμού, καθώς τέτοιες ενέργειες δεν είναι τόσο αυτονόητες στη χώρα μας. «Εδώ ξεκινάμε από το χάος και φτάνουμε προς το αυτονόητο», τόνισε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Λιβαθινός, που χειροκροτήθηκε θερμότατα από τους παρευρισκόμενους, αφού ευχαρίστησε την Πολιτεία, τους εργαζόμενους του Θεάτρου, τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τους δημοσιογράφους και τους θεατές, καλωσόρισε τον Δημήτρη Λιγνάδη, τονίζοντας πως πρόκειται για έναν «ταλαντούχο άνθρωπο, που ξέρουμε πόσο αγαπάει το Εθνικό Θέατρο». Δεν παρέλειψε, πάντως, να εκφράσει δημοσίως και μια παραίνεση: «Θέλουμε η Πολιτεία να μην αιφνιδιάζεται και να μην αιφνιδιάζει. Ας είμαι ο τελευταίος Διευθυντής στην ιστορία του Εθνικού που ενημερώνεται για τη μη συνέχιση της θητείας του είκοσι μέρες πριν την λήξη της» και συμπλήρωσε πως το ιδανικό θα ήταν κάθε νέος διευθυντής να εργάζεται για τουλάχιστον έξι μήνες δίπλα στον απερχόμενο ώστε να μαθαίνει τη λειτουργία του θεάτρου. Απευθυνόμενος στον Δημήτρη Λιγνάδη, τόνισε πως του παραδίδεται ένα «υπέροχο, δύσκολο δώρο»: ένα θέατρο με υγιή οικονομικά, με δύο νέες σκηνές (Πειραματική Σκηνή, Μικρό Εθνικό), ισχυρό κοινωνικό προφίλ και με μια αξιοζήλευτη δραματική σχολή όπου λειτουργεί το νεοσύστατο τμήμα σκηνοθεσίας.

Ο Δημήτρης Λιγνάδης επέλεξε να ξεκινήσει το σύντομο λόγο του με μία χαρακτηριστική φράση του Κρέοντα από την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή: «δεν μπορεί κανείς να γνωρίσει την ψυχή, το φρόνημα και τη γνώμη κανενός ανθρώπου, αν αυτός δεν δοκιμαστεί στην εξουσία και την τήρηση των νόμων». Δεν παρέθεσε λεπτομέρειες σχετικά με τον προγραμματισμό του για τη νέα περίοδο του Εθνικού, αλλά ανανέωσε το ραντεβού μας μαζί του εντός του προσεχούς εικοσαημέρου. Επεσήμανε, πάντως, πως δεν έρχεται με σκοπό να γκρεμίσει ό,τι έχουν χτίσει οι προηγούμενοι, αλλά να συνεχίσει το έργο τους μέσω του δικού του προσωπικού οράματος. Το όραμα αυτό έχει να κάνει με την ψυχαγωγία του θεατή, λέξη που χρησιμοποίησε με την αρχαιοελληνική της σημασία ως αγωγή της ψυχής, ενώ ιδιαιτέρως τόνισε τον εκπαιδευτικό ρόλο που θεωρεί πως πρέπει να έχει το Εθνικό Θέατρο, καλύπτοντας τα κενά ή τις ελλείψεις της ελληνικής εκπαίδευσης. Επίσης, ανακοίνωσε πως τη θέση της Αναπληρώτριας Καλλιτεχνικής Διευθύντριας (θέση που κατείχε ο Θοδωρής Αμπαζής) αναλαμβάνει η δραματολόγος Έρι Κύργια.

Από την πλευρά της Πολιτείας, η Υπουργός Λίνα Μενδώνη επισφράγισε τα λεγόμενα του Στάθη Λιβαθινού με την επισήμανση πως υπάρχει έμπρακτη πρόθεση από το Υπουργείο να καθιερωθεί μια ουσιαστική πολιτιστική διαδικασία κατά την αλλαγή της σκυτάλης στα πρόσωπα των οργανισμών και τόνισε πως αλλαγή σκυτάλης δεν σημαίνει διακοπή δεσμών, αλλά συνέχεια. Συμπλήρωσε, μάλιστα, πως στόχος του Υπουργείου είναι ο αντικαταστάτης του Δημήτρη Λιγνάδη να έχει οριστεί τουλάχιστον έξι μήνες πριν τη λήξη της θητείας του. Σχετικά με αυτό το θέμα, ήρθε η παρέμβαση του Γ. Γ. Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη ο οποίος μίλησε «για τα αυτονόητα», δηλαδή για τη δημιουργία –κατόπιν επαφών με τον καλλιτεχνικό κόσμο και με μελέτη καλών διεθνών πρακτικών- του οργανωμένου πλαισίου με βάση το οποίο θα γίνεται από εδώ και πέρα η πλήρωση των διευθυντικών θέσεων των πολιτιστικών οργανισμών.

29.08.2019, Καράογλου Τόνια «Η αλλαγή διεύθυνσης στο Εθνικό Θέατρο είναι γεγονός», Αθηνόραμα

Για το link πατήστε εδώ

Αν η πολιτεία δεν θέλει να συνεχίσω θα πάω σπίτι μου γιατί έχω πολλά όνειρα να πραγματοποιήσω. Αν πάλι θελήσει να συνεχίσω θα το θεωρήσω ύψιστη τιμή να υπηρετήσω το Εθνικό Θέατρο». Με αυτά τα λόγια έκλεισε ο απολογισμός της θητείας του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου.

Η μαγεία, η ποίηση, η συνεργασία, η επιτυχία, το όνειρο, το στοίχημα ήταν λέξεις που ακούστηκαν πάνω από μια φορά στη συνέντευξη τύπου που έδωσε την Τετάρτη 29/5 το Εθνικό Θέατρο με αφορμή τη λήξη της θητείας του καλλιτεχνικού διευθυντή Στάθη Λιβαθινού. Όλη η ομάδα των συνεργατών που τον στήριξε τέσσερα χρόνια, η Σοφία Βγενοπούλου, ο Στρατής Πανούργιος, ο Στάθης Γράψας, ο Ηλίας Κουνέλας, ο Αθηνόδωρος Προύσαλης, ο Τάσος Πυργέλης κ.ά. φανεροί και αφανείς ήρωες ήταν σύσσωμοι εκεί, για να θυμηθούν και να μας ξανά θυμίσουν όλα τα στοιχήματα που έθεσαν μαζί για ένα Εθνικό που όπως είπε ο Στάθης Λιβαθινός «δεν σκέφτεται μόνο τα έσοδα αλλά πώς θα παρασύρει το κοινό και πώς θα αναδείξει νέους δημιουργούς, νέες προτάσεις».

Τη θέση αυτή τη στηρίζει με τις τέσσερις καλοκαιρινές παραγωγές. Τις «Ικέτιδες» σε συνεργασία με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου (5, 6/7 Επίδαυρος) και μια ιδιαίτερη προσέγγιση της «Ορέστειας» του Αισχύλου από τρεις νέες σκηνοθέτιδες. Η Ιώ Βουλγαράκη θα σκηνοθετήσει τον «Αγαμένωνα», η Λίλλυ Μελεμέ τις «Χοηφόρες» και η Γεωργία Μαυραγάνη τις « Ευμενίδες». Οι παραστάσεις της«Ορέστειας» θα περιοδεύσουν σε όλη την Ελλάδα αλλά όλες μαζί θα παιχτούν μόνο στην Επίδαυρο μέσα σ’ ένα τετράωρο (28, 29/6).

Οι στόχοι επιτεύχθηκαν

Η απόφαση να δοθεί η συνέντευξη τύπου στην Ανωτέρα Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου είχε έναν έντονο συμβολισμό που συνδέεται με τα μεγάλα στοιχήματα που έθεσε εξ αρχής ο καλλιτεχνικός διευθυντής για την εκπαίδευση. Αιχμή του προγράμματος που πρότεινε ήταν η εκπαίδευση και είναι γεγονός πως σε δύο χρόνια θα αποφοιτήσουν οι πρώτοι σκηνοθέτες της Σχολής Σκηνοθεσίας. Στο οικονομικό κομμάτι το Εθνικό δεν έχει χρέη. Παρ’ όλες τις δυσκολίες της εποχής, παραμένει ένας υγιής οικονομικά οργανισμούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα η διαχείριση των δημόσιων πόρων έγινε με μέτρο και από το 2016:

· Το Εθνικό Θέατρο εμφανίζει προϋπολογισμούς με πλεονάσματα, ενώ παράλληλα μειώθηκε το κόστος των θεατρικών παραγωγών περισσότερο από 1.200.000€. Το Εθνικό Θέατρο έχει δεχθεί χορηγίες – δωρεές αξίας μεγαλύτερης από 1.200.000€.

· Οι έκτακτες επιχορηγήσεις της Ελληνικής Πολιτείας, όχι μεγαλύτερες σε σχέση με το παρελθόν ή προς αντίστοιχους καλλιτεχνικούς οργανισμούς, διοχετεύθηκαν είτε για την εξασφάλιση της εργασιακής ειρήνης, παρέχοντας τους αναγκαίους πόρους για την υπογραφή και εκτέλεση της ΣΣΕ με το ΣΕΗ, είτε αποκλειστικά και μόνο σε καλλιτεχνικούς σκοπούς που υποδείχθηκαν από την εποπτεύουσα Αρχή.

Θα ανανεωθεί η θητεία του Στάθη Λιβαθινού;

Όπως αποκάλυψε ο Στάθης Λιβαθινός μόλις την προηγούμενη μέρα η Υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά του πρότεινε να παραταθεί η θητεία του πέρα από τις 30/8 κι εκείνος δεν δέχτηκε εφόσον δεν μιλάμε για ανανέωση της θητείας του. Μάλιστα του είπε πως δεν θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί. Άλλωστε είναι τέτοιες οι πολιτικές εξελίξεις που θολώνουν ακόμα πιο πολύ το τοπίο.

Δυστυχώς η ανάγκη μιας εθνικής πολιτιστικής πολιτικής παραμένει εδώ και χρόνια το κυρίαρχο διακύβευμα που ποτέ δεν ολοκληρώνεται στην ώρα του. Κατά τη γνώμη μας η πιο σημαντική ανακοίνωση του Στάθη Λιβαθινού, ο οποίος έχει πανέτοιμο το πρόγραμμα της επόμενης θεατρικής σεζόν, είναι η πρόθεση του να κάνει το Εθνικό ένα θέατρο ρεπερτορίου γεγονός που θα επιτρέπει σε κάποιες επιτυχημένες παραστάσεις να συνεχίσουν να παρουσιάζονται.

Τι πιο αναγκαίο ιδιαίτερα αυτή την εποχή που η ανυπαρξία κουλτούρας συνεργασίας σε διάφορους τομείς της χώρας δεν ευνοεί συναινέσεις για την προώθηση ενός οράματος. Ο Στάθης Λιβαθινός ποτέ δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό για δημιουργία και για ωραίες συνεργασίες από τη στιγμή που ανέλαβε την ευθύνη της καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Εθνικού Θεάτρου σε μια δύσκολη πολιτικά και κοινωνικά περίοδο.

29.05.2019, Κρύου Μαρία «Ένα συγκινητικό απολογισμό έκανε ο Στάθης Λιβαθινός με τη λήξη της θητείας του στο Εθνικό», Αθηνόραμα

Για το link πατήστε εδώ

Η θητεία του Λιβαθινού στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου λήγει στα τέλη Ιουλίου, έπειτα από την ολοκλήρωση τεσσάρων σεζόν. Ο απολογισμός της είναι μια καλή ευκαιρία για να αποτιμηθεί συνολικά ο ρόλος του πρώτου θεάτρου της χώρας.

Γεγονός μάλλον αναμφισβήτητο είναι ότι ο ρόλος ενός εθνικού θεάτρου είναι ξεχωριστός και σημαντικός, ακόμη και σε μία πρωτεύουσα χιλίων και περισσοτέρων παραστάσεων όπως η Αθήνα. Μάλιστα, δεν πρόκειται για έναν αυστηρά και μόνο καλλιτεχνικό ρόλο, αν και φυσικά, το είδος και η ποιότητα των παραστάσεων είναι το μέγιστο ζητούμενο· ένα εθνικό θέατρο δίνει τον τόνο και σε μεγάλο βαθμό καθορίζει συνολικά το στίγμα της θεατρικής ταυτότητας της χώρας, ενώ καλείται να επιτελέσει, ταυτοχρόνως, ένα πολλαπλό -καλλιτεχνικό, παιδαγωγικό και κοινωνικό- έργο.

Ο Στάθης Λιβαθινός από νωρίς έδειξε ότι έχει συγκεκριμένο όραμα για το Εθνικό και προέβη σε τρεις καθοριστικές κινήσεις, που πιστεύω πως θα πρέπει να έχουν συνέχεια: την επανασύσταση της Πειραματικής Σκηνής, τη δημιουργία του Μικρού Εθνικού –δηλαδή μιας ολοκληρωμένης πλατφόρμας εργαστηρίων, δράσεων και παραστάσεων αφιερωμένων στο θέατρο για παιδιά και νέους- και την έναρξη του τμήματος σκηνοθεσίας στη δραματική σχολή του θεάτρου. Τη θητεία του συμπληρώνουν μια σειρά πολλών ακόμη δράσεων, πολλές από αυτές με αμιγώς κοινωνικό πρόσημο, που καμιά φορά χάνονται στα «ψιλά» ενώ έχουν μέγιστη σημασία: τα θεατρικά εργαστήρια σε διάφορα ιδρύματα και καταστήματα κράτησης, η δράση «θεάτρο express» στα λεωφορεία του ΟΑΣΑ, ο υπερτιτλισμός και η καθολική πρόσβαση στις παραστάσεις του θεάτρου για άτομα με κάθε είδους αναπηρία, η συνεργασία με το Κανάλι της Βουλής προκειμένου το θέατρο να φτάσει στις παραμεθόριες περιοχές της Ελλάδας είναι κάποιες από αυτές.

Σημαντικό είναι επίσης ότι επί Λιβαθινού συνεχίστηκαν κάποιες από τις δράσεις που είχαν εγκαινιασθεί από τον προκάτοχό του Σωτήρη Χατζάκη, όπως το studio συγγραφής ελληνικού έργου ή το «Επισκεπτήριο» του θεάτρου σε ανθρώπους που νοσηλεύονται. Ίσως όχι αυτονόητο, όμως το εθνικό θέατρο οφείλει να διέπεται από συνέπεια και συνέχεια όσον αφορά κάποιες βασικές παραμέτρους και όχι να κάνει επανεκκίνηση κάθε φορά που αλλάζει ο Διευθυντής του.

Αποτιμώντας το καλλιτεχνικό έργο που παρουσίασε το Εθνικό Θέατρο κατά τη διάρκεια της θητείας του Στάθη Λιβαθινού θα μπορούσαμε να πούμε –τουλάχιστον με μια πρώτη γρήγορη ματιά- πως ήταν άνισο. Θα πρέπει όμως να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω: Η ταυτότητα του ρεπερτορίου –και των παραστάσεων- άλλαξε και εξελίχθηκε προς το καλύτερο από σεζόν σε σεζόν, από την πρώτη (2015-16) έως τη φετινή, η οποία και αποτελεί το επιστέγασμα της –εντέλει- καλής δουλειάς που έχει να επιδείξει ο Στάθης Λιβαθινός. Κάτι που καταδεικνύει, θεωρώ, πως η διαχείριση ενός τόσο μεγάλου οργανισμού θέλει το χρόνο της και κανείς, όσο έμπειρος κι αν είναι ως καλλιτέχνης, δεν προσέρχεται εντελώς έτοιμος. Δοκιμάζει, δοκιμάζεται και ωριμάζει συν τω χρόνω.

Έπειτα, θεωρώ πως το τελικό πρόσημο του καλλιτεχνικού έργου ενός θεάτρου δεν προκύπτει ως αποτέλεσμα αριθμητικών μεγεθών και συγκρίσεων· δεν συνάγεται δηλαδή από το πόσες καλές παραστάσεις παίχθηκαν έναντι των κακών ή μέτριων. Σημασία έχει κατά πόσο το Εθνικό Θέατρο καταφέρνει να επηρεάσει τα θεατρικά πράγματα, να διατηρείται στην πρώτη γραμμή, να προκαλεί συζητήσεις, να αναδεικνύει πρόσωπα, έργα, τάσεις. Από αυτή την άποψη, η τετραετής θητεία του Λιβαθινού μπορεί να χαρακτηρισθεί σημαντική.

Ας αναλογιστούμε ότι στο Εθνικό γεννήθηκαν παραστάσεις όπως το «Στέλλα, κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη, που έχει ήδη ανοίξει δρόμους θεατρικής και σκηνικής γραφής· χάρη στο Εθνικό άλλαξε το βλέμμα μας απέναντι στον Αριστοφάνη με τη «Λυσιστράτη» του Μιχαήλ Μαρμαρινού· στην Πειραματική Σκηνή του γεννήθηκαν σημαντικές παραστάσεις που συνέχισαν τη διαδρομή τους, όπως ο «Αδαής και Παράφρων» που σκηνοθέτησε ο Γιάννος Περλέγκας.

Το Εθνικό επί Στάθη Λιβαθινού έδωσε βήμα σε καλλιτέχνες της νέας γενιάς, όπως ο Θάνος Παπακωνσταντίνου, να δοκιμαστούν στα βαθιά νερά της Επιδαύρου («Ηλέκτρα»), και εξόπλισε με τα κατάλληλα μέσα απαιτητικές παραστάσεις («Οπερέττα» από τον Νίκο Καραθάνο, «Το παιχνίδι της σφαγής» από τον Γιάννη Κακλέα) και είδη που ανοίγουν νέους δρόμους («Ξύπνα Βασίλη» από τον Άρη Μπινιάρη, «Απλή μετάβαση» των Θέμη Καραμουρατίδη-Γεράσιμου Ευαγγελάτου). Δίπλα σε αυτά τα μεμονωμένα παραδείγματα, θα πρέπει να σημειωθεί πως το Εθνικό έδειξε συνολικά ενδιαφέρον να συγκεντρώσει στους κόλπους του τους μάχιμους νέους σκηνοθέτες: Δημήτρη Καραντζά, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Σοφία Μαραθάκη, Γεωργία Μαυραγάνη, Γιάννη Μόσχο κ.ά.

Το στοίχημα του Στάθη Λιβαθινού κρίνεται βέβαια και στις λιγότερο «ερευνητικές» παραστάσεις· εδώ τα πράγματα ίσως δεν είναι απολύτως ικανοποιητικά –ούτε όμως και αποκαρδιωτικά-, αποδεικνύοντας πως το αληθινά δύσκολο είναι να καταφέρεις να κάνεις –όπως το έχει διατυπώσει ο ίδιος στην πρώτη του συνέντευξη τύπου- «”ακριβό” θέατρο για πολλούς». Με αυτό όμως ερχόμαστε στο καίριο ερώτημα, που ξεπερνάει τα όρια της αποτίμησης του έργου του Εθνικού: πόσους «mainstream» σκηνοθέτες αριθμεί αυτή τη στιγμή το ελληνικό θέατρο;

20.03.2019, Καράογλου Τώνια «Το «ακριβό» Εθνικό Θέατρο του Στάθη Λιβαθινού», Αθηνόραμα

Για το link πατήστε εδώ

Πολλά από όσα δεσμεύθηκε να κάνει ο Στάθης Λιβαθινός στο Εθνικό Θέατρο αρχίζουν και παίρνουν τον δρόμο τους…

Η μεταστέγαση της Δραματικής Σχολής του Εθνικού, η ίδρυση του τμήματος σκηνοθεσίας (όνειρο ζωής), οι διεθνείς συνεργασίες, με την Κίνα να παίρνει τη σκυτάλη από τη Ρωσία για μια νέα συμπαραγωγή, εργαστήρια, δράσεις, πλούσιο ρεπερτόριο και άλλα πολλά.

Με τη Σοφία Βγενοπούλου να αναλαμβάνει τα παιδιά, το Εθνικό εμπιστεύθηκε σε πολύ καλά χέρια το Μικρό του κομμάτι. Γιατί έχει και την πείρα και τη συγκρότηση – και φάνηκε.

Όσο για την Πειραματική Σκηνή, το δίδυμο των Πρόδρομου Τσινικόρη και Ανέστη Αζά εξακολουθεί να (δείχνει τουλάχιστον ότι) αναζητεί τρόπους ώστε να είναι και να φαίνεται Πειραματική. Ίσως αν γυρνούσε πίσω και έβλεπε πόσο αβίαστα Πειραματική ήταν εκείνη του Λιβαθινού επί Κούρκουλου να έβρισκε την άκρη στον μίτο της Αριάδνης…[…]

24.09.2017, Λοβέρδου Μυρτώ «Στη μπούκα», Το Βήμα

Για το link πατήστε εδώ

Με θετικό πρόσημο και μια διάθεση ανανέωσης το Εθνικό Θέατρο ολοκληρώνει την τρέχουσα σεζόν – αν και υπολείπονται ακόμα ορισμένες πρεμιέρες. Αυτή είναι η άποψη του καλλιτεχνικού διευθυντή της πρώτης σκηνής της χώρας, του Στάθη Λιβαθινού, που σχεδιάζει τα επόμενα βήματά του. Παίρνοντας ως αφετηρία την παράσταση της «Λυσιστράτης» που παίχθηκε το καλοκαίρι του 2016 στην Επίδαυρο (σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού), το Εθνικό αισιοδοξεί «να μας ξυπνήσει», προτείνοντας «μια νέα σκέψη, ένα νέο καλλιτεχνικό στοίχημα» μέσα από διαφορετικές προσεγγίσεις. Με λιγότερες, αριθμητικά, μεγάλες παραγωγές (+ κάποιες επαναλήψεις) και μια σειρά μικρών θεατρικών γεγονότων, ο στόχος είναι πολλαπλός: Και το θέατρο να γεμίσει και το στίγμα του να ξεκαθαρίσει.

Σε αυτό το σκεπτικό εντάσσονται οι δύο νέες θερινές παραγωγές στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ για την Επίδαυρο. Η «Αλκηστις» του Ευριπίδη, στην παρθενική σκηνοθετική εμφάνιση της Κατερίνας Ευαγγελάτου στο αρχαίο θέατρο και η μουσική παράσταση της «Ειρήνης» του Αριστοφάνη από τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη και τον Νίκο Κυπουργό, με τον Τζίμη Πανούση στον ρόλο του Τρυγαίου. Στο ίδιο σκεπτικό εντάσσεται και το ρεπερτόριο της χρονιάς 2017-2018. Θέλουν να είναι λίγο πειραγμένο, όχι αναμενόμενο. Αρκεί όλο αυτό να υπαγορεύεται από μια ανάγκη, μια άποψη.

«Θέατρο ομάδας»

Έχοντας αποσαφηνίσει μέσα του τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Θεάτρου, ο Στάθης Λιβαθινός στοχεύει στην υλοποίησή του. Μαζί με τους συνεργάτες του, με πρώτο τον Θοδωρή Αμπαζή, καταστρώνει σχέδια. Στις προθέσεις της δικής του τριετούς διεύθυνσης είναι ένα «θέατρο συνόλου», ένα «θέατρο ομάδας». Έτσι άλλωστε έχει γαλουχηθεί και έχει πορευθεί ο ίδιος ο καλλιτεχνικός διευθυντής, με την παιδεία και την εκπαίδευσή του από τη ρωσική πρωτεύουσα. Επιπλέον επιδίωξη αποτελεί η ταυτότητα για κάθε σκηνή, ένας ξεχωριστός χαρακτήρας. Και επειδή όλα αυτά είναι στο επίπεδο των προθέσεων, σχόλιο και κριτική μπορεί να ασκηθούν μόνο για το αποτέλεσμα, οπότε τα πρώτα συμπεράσματα αφορούν την τρέχουσα θεατρική σεζόν. Οι επιλογές έργων όντως είχαν μια ταυτότητα αναφορικά με τις σκηνές. Στη Σκηνή επελέγησαν τα κλασικά, στη Νίκος Κούρκουλος τα ελληνικά και στο Rex το μουσικό θέατρο. Κάθε σκηνοθεσία έφερε και ένα διαφορετικό κοινό, λιγότερο ή περισσότερο νεανικό ή συντηρητικό. Και ως τώρα οι παραστάσεις τα πήγαν πολύ καλά. Εκτός από τις παραγωγές στο Rex: εκεί τα πρώτα δείγματα δεν ήταν ενθαρρυντικά. Το Rex όμως θα συνεχίσει σε αυτή τη γραμμή. Οι άνθρωποι στο Εθνικό πιστεύουν ότι πρέπει να δοθεί χρόνος στο είδος αυτό για να πεισθεί το κοινό.

Παράλληλα θα ήθελε να στήσει ένα θέατρο με πραγματικό εναλλασσόμενο ρεπερτόριο, με τρεις-τέσσερις παραστάσεις μέσα στην εβδομάδα, κάτι που δύσκολα μπορεί να υλοποιηθεί τόσο από τεχνικής πλευράς όσο και έμψυχης. Ο αριθμός και η διάρκεια των συμβάσεων και των συμβολαίων με τους ηθοποιούς υπόκεινται σε μια σειρά δεσμεύσεων.

Το όραμα του Στάθη Λιβαθινού βασίζεται σε αυτό που ο ίδιος δημιούργησε με την πρώτη Πειραματική, επί Νίκου Κούρκουλου. Το μοντέλο αυτό επέστρεψε με την επαναλειτουργία της Πειραματικής που ανέλαβαν ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης, και από του χρόνου διευρύνεται με τη Σοφία Βγενοπούλου που αναλαμβάνει την Παιδική και Εφηβική Σκηνή και τη Σύλβια Λιούλιου το Στούντιο Συγγραφής Θεατρικού Εργου.

Ταμειακό πλεόνασμα

Με μια συγκρατημένη οικονομική πολιτική, η σεζόν του 2016-2017 αφήνει ένα ταμειακό πλεόνασμα της τάξεως των 150.000-200.000 ευρώ, με την επιχορήγηση (6.000.000 ευρώ) να έχει ελαττωθεί σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Το εντυπωσιακό είναι ότι τα λειτουργικά έξοδα απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος και για τις παραγωγές απομένει το 5%-10% της επιχορήγησης. Όσο για την τιμολογιακή πολιτική που ακολουθείται, αν και λειτουργεί υπέρ του θεατή καταλήγει κατά των εσόδων. Ακόμα και με sold out παραγωγές οι εισπράξεις είναι μειωμένες.

Για αυτό και το Εθνικό συνεχίζει να αναζητεί χορηγούς: το Ίδρυμα Λάτση στηρίζει τη σταδιακή ανακατασκευή του Σχολείου της Ειρήνης Παππά στην οδό Πειραιώς που έχει περάσει στη χρήση του Εθνικού, ώστε εκεί να εγκατασταθεί η Δραματική Σχολή. Ενώ με δωρεά του, το Ίδρυμα Ωνάση προχωρεί στη μελέτη της ανακατασκευής του «Νέου Ρεξ», όπου και θα στεγασθεί η παιδική και εφηβική σκηνή.

Τι θα δούμε το καλοκαίρι και τον χειμώνα

ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ
«Αλκηστις» του Ευριπίδη
Μετάφραση: Κώστας Τοπούζης.
Σκηνοθεσία και επεξεργασία κειμένου: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Νίκος Κουρής, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Μαρία Κίτσου, Γιάννης Φέρτης.

«Ειρήνη» του Αριστοφάνη
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης.
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Μετάφραση-Λιμπρέτο: Δημοσθένης Παπαμάρκος.
Διεύθυνση Καμεράτας: Γιώργος Πέτρου.
Τζίμης Πανούσης, Ειρήνη Καράγιαννη (μεσόφωνος) και Τάσης Χριστογιαννόπουλος (βαρύτονος).

Με παραστάσεις που θα έχουν παιχτεί το καλοκαίρι στη Μικρή Επίδαυρο θα ξεκινήσει η σεζόν 2017-2018. Έτσι τον Σεπτέμβριο θα φιλοξενηθούν παραγωγές κλειστού χώρου, αποτέλεσμα της συνεργασίας των δύο φορέων.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ
Επανάληψη: «Πόθοι κάτω από τις λεύκες» ή «Η τάξη μας».

«Πέερ Γκυντ» του Ερρίκου Ιψεν
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης.
Γιούλικα Σκαφιδά, Στεφανία Γουλιώτη, Δημήτρης Λιγνάδης

«Ψηλά από τη γέφυρα» του Αρθουρ Μίλερ
Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη.
Γιώργος Κιμούλης, Μαρία Κεχαγιόγλου, Ηλιάνα Μαυρομμάτη, Νίκος Χατζόπουλος, Αιμιλιανός Σεβαστάκης.

ΣΚΗΝΗ ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΣ

Επανάληψη:«Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη.
Παράσταση που ξεχώρισε φέτος από το Εργαστήριο νέων ελλήνων συγγραφέων.

Ο Στάθης Λιβαθινός θα σκηνοθετήσει το έργο του Σαίξπηρ «Τίμων ο Αθηναίος», χωρίς να έχει καθοριστεί ακόμα ποια από τις δύο σκηνές στο κτίριο Τσίλλερ θα φιλοξενήσει την παραγωγή.

02.04.2017, Λοβέρδου Μυρτώ «Ο Λιβαθινός «χτίζει» το Εθνικό του». Το Βήμα

Για το link πατήστε εδώ

Ένα σύντομο απολογισμό της χειμερινής σεζόν και αποκαλύψεις για κάποιες από τις καλοκαιρινές του παραγωγές έκανε το Εθνικό Θέατρο, σε μια ατμόσφαιρα χαλαρή σε εστιατόριο στα Εξάρχεια αντί της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου.

«Δεν παραλάβαμε καμένη γη από τους προκατόχους μας» είπε καλοπροαίρετα ο καλλιτεχνικός διευθυντής Στάθης Λιβαθινός. Το Εθνικό Θέατρο βαδίζει με ετήσια κρατική επιχορήγηση 6 εκατ. ευρώ, μισή δηλαδή από παλιότερες εποχές. Από το ποσό αυτό το 90% έως 95% απορροφούν οι μισθοί των περίπου 300 εργαζομένων του Εθνικού Θεάτρου και το 5% έως 10% οι καλλιτεχνικές παραγωγές. «Υπήρχε έλλειμμα όταν παραλάβαμε αλλά πια βρισκόμαστε εντός δημοσιονομικής τροχιάς και τολμώ να πω, με ένα μικρό πλεόνασμα» περιέγραψε ο Στ. Λιβαθινός.

Πώς πήγε το Εθνικό Θέατρο τον χειμώνα; «Δεδομένης της γενικότερης κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, που είναι στην κόψη του ξυραφιού για όλους, πήγαμε καλά» τόνισε υπογραμμίζοντας τις επιτυχίες της χρονιάς και το εύρος των δράσεων που επιχείρησε εφέτος το Εθνικό Θέατρο, για πρώτη φορά: «Θέατρο στο Μουσείο Μπενάκη», «Συνέβη στην Αθήνα», «Συγγραφέας του μήνα», «Θέατρο στις φυλακές».

Σε ερώτηση αν οι παραγωγές καλύπτουν τα έξοδά τους, ο ίδιος απάντησε θετικά για τις περισσότερες αν και, όπως παρατήρησε, «συχνά είναι sold out όπως οι παραστάσεις της Νέας Σκηνής αλλά τα έσοδα είναι μειωμένα λόγω των φθηνών εισιτηρίων. Κάθε πρώτη Τετάρτη μετά την πρεμιέρα το εισιτήριο είναι μειωμένο, 5 ευρώ την Τετάρτη και 13 ευρώ την Πέμπτη».

Γενικότερα, η ποιότητα μιας παράστασης δεν αναλογεί πάντα στον αριθμό των εισιτηρίων, λέει ο Στάθης Λιβαθινός: «Αυτό που μας ενδιαφέρει και οφείλει να κάνει ένα σύγχρονο Εθνικό Θέατρο είναι παραστάσεις-προτάσεις για το θεατή, εναλλασσόμενο ρεπερτόριο από σταθερό θίασο (ανσάμπλ) σε πολλές διαφορετικές παραγωγές κάτι που δεν είναι εύκολο θεσμικά, χρειάζεται δομικές αλλαγές. Και το Εθνικό Θέατρο διανύει την πρώτη μεταβατική του χρονιά».

Επίσης ο καλλιτεχνικός διευθυντής τόνισε ότι «το κυνήγι των χορηγών συνεχίζεται». Επανέρχεται «αργά και σταθερά» η χορηγία του «Σχολείου» στην Πειραιώς από το Ίδρυμα Λάτση ώστε να αναλάβει το έργο ανακατασκευής των εγκαταστάσεων που θα στεγάσουν την Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Από την άλλη, το Ίδρυμα Ωνάση θα συμβάλει στην ριζική ανακατασκευή της παιδικής και εφηβικής σκηνής του Εθνικού στο ισόγειο του REX. Καλλιτεχνική υπεύθυνη της παιδικής και εφηβικής σκηνής ανέλαβε η Σοφία Βγενοπούλου.

Όσον αφορά τις συμβάσεις ηθοποιών που θα υπογράψει αυτές τις ημέρες το Εθνικό Θέατρο με το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, ο Στ. Λιβαθινός τόνισε ότι όλα θα γίνουν «στο πλαίσιο του εφικτού ώστε να υπάρχει κοινή αντιμετώπιση των ηθοποιών και να εξυπηρετούνται οι ανάγκες του ρεπερτορίου». Πρόκειται για πεντάμηνα, εξάμηνα και οκτάμηνα συμβόλαια σε 50 ηθοποιούς το καλοκαίρι και 100 ηθοποιούς για το χειμερινό ρεπερτόριο.

Σε σχέση με το Φεστιβάλ Επιδαύρου τόνισε ότι υπάρχουν δύο παραγωγές: Η «Άλκηστις» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου με την Μαρία Κίτσου στον ομώνυμο ρόλο, και η «Ειρήνη» του Αριστοφάνη με τον Τζίμη Πανούση στον ρόλο του Τρυγαίου, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη. Πρόκειται για μια σύγχρονη θεατρική όπερα σε μουσική Νίκου Κυπουργού βασισμένη σε λιμπρέτο του βραβευμένου συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκου. Ερμηνεύει η Καμεράτα υπό την διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου.

Τέλος όσον αφορά τη χειμερινή σεζόν ετοιμάζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Ο Γιώργος Κιμούλης στο «Ψηλά από τη γέφυρα» σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη, ο «Πέερ Γκυντ» του Ερρίκου Ίψεν από τον Δημήτρη Λιγνάδη, «Τίμων ο Αθηναίος» του Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού με τον Δημήτρη Ήμελλο. Η νέα χειμερινή σεζόν θα ξεκινήσει με επαναλήψεις της περασμένης χρονιάς: «Στέλλα κοιμήσου», «Εξηνταβελόνης», «Θερισμός».

28.03.2017, Τσαμούλη Φαίη «Απολογισμός Στ. Λιβαθινού για τη χειμερινή σεζόν του Εθνικού Θεάτρου», www.ert.gr

Για το link πατήστε εδώ

«Δυστυχώς δεν κατάφερα να πείσω τα μέλη του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου για την ίδρυση του Τμήματος Σκηνοθεσίας, το οποίο προβλέπεται από τον Ιδρυτικό Νόμο. Γι’ αυτό όταν φτάσετε στο συγκεκριμένο σημείο του δελτίου Τύπου, σημειώστε από πάνω ότι “δεν” θα ιδρυθεί. Εγώ όμως προσθέτω τη λέξη “ακόμη”»…

Ο Στάθης Λιβαθινός, στη χτεσινή πρώτη του συνέντευξη Τύπου με αφορμή την ανακοίνωση του ρεπερτορίου 2015-2016 του Εθνικού, ομολογεί πια την ανοιχτή σύγκρουσή του με το Δ.Σ. και την αδυναμία του να υλοποιήσει τα σχέδιά του στον τομέα της εκπαίδευσης. Έπειτα από θυελλώδεις συνεδριάσεις επί ένα τρίμηνο, η πρότασή του για το Τμήμα Σκηνοθεσίας καθώς και για την ανάληψη της διεύθυνσης της Δραματικής Σχολής από τον ίδιο απορρίφθηκαν κατά πλειοψηφία από το Δ.Σ.

«Σέβομαι τον θεσμό του διοικητικού συμβουλίου και τον ρόλο του. Όμως με τον καλλιτεχνικό διευθυντή πρέπει αναγκαστικά να χορέψει ταγκό. Να προτείνω, να εξηγώ, να συζητούμε και να εγκρίνονται σοβαρά θέματα ώστε επιτέλους να προχωράμε. Θα το παλέψουμε, αλλά αν φτάσουμε στα άκρα θα αποχαιρετήσουμε και θα πάμε σπίτια μας».

Και επειδή η θητεία του διευθυντή της Δραματικής Σχολής Κώστα Γεωργουσόπουλου έληξε στις 31 Αυγούστου, ο Στάθης Λιβαθινός ανέλαβε τη διεύθυνση εν όψει εισαγωγικών εξετάσεων μέχρι να βρεθεί ο καινούργιος καθότι το Δ.Σ. έχει προκηρύξει διαγωνισμό για τη θέση…

Εντύπωση έκανε η τοποθέτηση του πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή Γιάννη Χουβαρδά και η θερμή στήριξή του στον Στάθη Λιβαθινό: «Μη σταματήσετε να το παλεύετε», του είπε χθες.

Στην ερώτηση με τι σκεπτικό το Δ.Σ. αρνείται τις προτάσεις του, ο Στάθης Λιβαθινός σχολίασε: «Και για την εξόντωση των Εβραίων υπήρχε σκεπτικό… Δεν με ενδιαφέρει. Σέβομαι την πλειοψηφική απόφαση του Δ.Σ. Θα αγωνιστούμε ακόμα κι αν χρειαστούν θυσίες, για πράγματα που θεωρούμε αυτονόητα να γίνουν επιτέλους στο Εθνικό. Στο θέατρο δεν υπάρχει στασιμότητα. Πηγαίνει είτε εμπρός είτε πίσω».

Ο Στάθης Λιβαθινός ανακοίνωσε την ίδρυση της Πειραματικής Σκηνής, τη συνεργασία του Εθνικού με τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (το Ίδρυμα Ωνάση είναι χορηγός φέτος στο Εθνικό Θέατρο), αλλά και την καθοριστική οικονομική συμβολή της Μαριάννας Λάτση. Επίσης την ίδρυση πλατφόρμας μουσικού θεάτρου και χοροθεάτρου, την αναβάθμιση της Δραματικής Σχολής, η οποία γίνεται 4ετής και εγκαθίσταται στο Σχολείον της Ειρήνης Παππά. Θεσπίζεται οικογενειακό εισιτήριο αλλά και ένα ακόμα των 10 ευρώ, που αφορά τους νέους ώς 28 ετών και από 65 ετών και πάνω.

«Υιοθετήσαμε το ρεπερτόριο της προηγούμενης διεύθυνσης, το “πειράξαμε” με τον τρόπο μας, το διαμορφώσαμε καλλιτεχνικά και έγινε δικό μας παιδί. Όλοι οι σκηνοθέτες δέχτηκαν επαναδιαπραγμάτευση των αμοιβών τους, οι οποίες βρίσκονται στη Διαύγεια. Η χορηγία από το Ίδρυμα Ωνάση με το ποσό των 220 χιλιάδων ευρώ είναι μεγάλη βοήθεια. Θα συνεργαστούμε όχι μόνο με τη Στέγη, τον ΘΟΚ, τη Λυρική Σκηνή και το ΚΘΒΕ -απορώ γιατί μέχρι τώρα δεν συνεργάστηκαν- αλλά και με θέατρα του εξωτερικού. Για ένα Εθνικό Θέατρο που απευθύνεται σε ευρύ κοινό το δίλημμα “κάνεις θέατρο φτηνό και μέτριο για τους πολλούς ή ακριβό για τους λίγους” έχει απάντηση: Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε θέατρο ακριβό για τους πολλούς, θέατρο όχι πρωταγωνιστών αλλά μεγάλων παραστάσεων».

Ρεπερτόριο 2015-2016

Φιλουμένα» του Εντουάρντο ντε Φιλίππο. Σκηνοθεσία: Σταμάτης Φασουλής. 1/10
«Ριχάρδος ο Γ’» του Σέξπιρ. Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς. 10/12
«Ο θάνατος του εμποράκου» του Αρθουρ Μίλερ. Σκηνοθεσία: Σταμάτης Φασουλής. 10/3 έως 24/4 και 4/5 έως 29/5

Κτίριο Τσίλερ-Σκηνή Νίκος Κούρκουλος

«Καγκουρώ» του Βασίλη Κατσικονούρη. Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μυλωνάς. 15/10

«Εγκλημα και τιμωρία» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Μετάφραση: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης. 17/12

«Το πανηγύρι» του Δημήτρη Κεχαΐδη. Σκηνοθεσία: Θανάσης Παπαγεωργίου. 25/2 έως 24/4 και 4/5 έως 29/5

Παιδική Σκηνή (Κτίριο Τσίλερ-Κεντρική Σκηνή)

«Ο Σιμιγδαλένιος» του Αλέξανδρου Αδαμόπουλου. Σκηνοθεσία: Λυδία Κονιόρδου. 26/9

Θέατρο Ρεξ-Σκηνή Μαρίκα Κοτοπούλη

«Γαλιλαίος» του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος. 21/11

«Αννα Καρένινα» του Λεβ Τολστόι. Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας. 11/2 έως 24/4 και από 4/5 έως 29/5
Nέο Ρεξ

«Μάγκντα Γκέμπελς» του Γιώργου Βέλτσου. Σκηνοθεσία-σκηνικά-κοστούμια: Αντζελα Μπρούσκου. 5/11

«Δαμάζοντας τα κύματα» του Λαρς Φον Τρίερ. Σκηνοθεσία-διασκευή-δραματουργική επεξεργασία: Ρούλα Πατεράκη. 21/1

«Ξένοι» του Σέρτζι Μπελμπέλ. Σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης. 31/3

Πειραματική Σκηνή (Θέατρο Ρεξ-Σκηνή Κατίνα Παξινού)

Την αναλαμβάνουν ο Ανέστης Αζάς και ο Πρόδρομος Τσινικόρης.

«Στη μέση του δρόμου». Σκηνοθεσία Πρόδρομος Τσινικόρης.

«Υπόθεση Φαρμακονήσι ή το δίκιο του νερού». Σκηνοθεσία: Ανέστης Αζάς.

«Το γήρας – Ενα χορικό». Σκηνοθεσία: Γεωργία Μαυραγάνη.

«Μία δίκη» (προσωρινός τίτλος). Σκηνοθεσία: Πηγή Δημητρακοπούλου.

«Μια γιορτή με τον Μπόρις» του Τόμας Μπέρνχαρντ. Σκηνοθεσία: Γιάννος Περλέγκας.

«Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα», διασκευή του μυθιστορήματος του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Σκηνοθεσία: Μαρία Πανουργιά.

«Η γλυκιά τραγωδία του Οιδίποδα», βασισμένη στον «Οιδίποδα Τύραννο». Σκηνοθεσία: Μαρία Πρωτόπαππα.

Θα μετακληθούν από το εξωτερικό οι παραστάσεις «Please continue, Hamlet» του Καταλανού σκηνοθέτη Roger Bernat και του Ελβετού περφόρμερ Yan Duyvendak και «Some use for your broken clay pots» του Ελβετού περφόρμερ Christophe Meierhans.

Επίσης:

«Το ρολόι», έργο βασισμένο στο μυθιστόρημα του Μ. Λουντέμη «Το ρολόι του κόσμου χτυπάει μεσάνυχτα» σε διασκευή-σκηνοθεσία-μουσική επιμέλεια Κωνσταντίνου Μπιμπή, σε χειμερινή περιοδεία σε παραμεθόριες περιοχές.

Στην αίθουσα εκδηλώσεων του Κτιρίου Τσίλερ η «Οδύσσεια» σε μετάφραση Δ.Ν. Μαρωνίτη ως συνέχεια του Κύκλου των Αναγνώσεων της ομηρικής «Ιλιάδας». Είκοσι τέσσερις πρωταγωνίστριες θα παρουσιάσουν σε σκηνικό αναλόγιο τις 24 ραψωδίες της «Οδύσσειας», σε συνεργασία με έναν άντρα-παρτενέρ της επιλογής τους. Κάθε Παρασκευή, στις 18.00.

Εγκαινιάζεται συνεργασία με το σύνολο μουσικής Kyklos Ensemble στην Κεντρική Σκηνή του Τσίλερ τα μεσημέρια του Σαββάτου. Θα πραγματοποιηθούν μουσικές παραστάσεις εμπνευσμένες από τα έργα και τους συγγραφείς του φετινού ρεπερτορίου.

Όλα για την εκπαίδευση

Ο Στάθης Λιβαθινός επέλεξε να κοινοποιήσει και εκείνα τα σχέδια που το Δ.Σ. έχει απορρίψει. Έχοντας ως αιχμή του δόρατος τη Δραματική Σχολή προτείνει τη δημιουργία βάσεων για «στέρεη και ουσιαστική εκπαίδευση όσων ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με όλες τις εκφάνσεις της θεατρικής τέχνης». Οι παρεμβάσεις που ακόμα προγραμματίζει είναι οι εξής:

1 Η Δραματική Σχολή σχεδιάζει την έναρξη λειτουργίας του Τμήματος Σκηνοθεσίας. Ένα ομόφωνο χρόνιο αίτημα με στόχο την κατάρτιση στη σκηνοθεσία, η εκπαίδευση της οποίας κινείται μέχρι σήμερα σε αχαρτογράφητα νερά. Το Τμήμα Σκηνοθεσίας θα λειτουργήσει σε συνεργασία με το Τμήμα Υποκριτικής. Τη διεύθυνση της Δραματικής Σχολής θα αναλάβει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός.

2 Προσφέρεται η δυνατότητα στους απόφοιτους της Σχολής να παρακολουθήσουν εντατικό μετεκπαιδευτικό πρόγραμμα με καθηγητές τους Θοδωρή Αμπαζή, Λυδία Κονιόρδου, Δημήτρη Παπαϊωάννου.

3 Το Εθνικό για πρώτη φορά στην ιστορία του θα πραγματοποιήσει Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος. Θα ξεκινήσει πιλοτικά το επόμενο καλοκαίρι στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Δελφών υπό την καλλιτεχνική εποπτεία της Λυδίας Κονιόρδου.

4 Σε Εργαστήρια Σκηνογραφίας, Φωτισμών και Μουσικής Θεάτρου καταξιωμένοι επαγγελματίες θα διδάξουν στο Σχολείο της Ειρήνης Παππά. Η Ελένη Μανωλοπούλου και η Ελλη Παπαγεωργακοπούλου (Σκηνογραφία), ο Νίκος Κυπουργός και ο Κορνήλιος Σελαμσής (Μουσική) και οι Αλέκος Αναστασίου και Σάκης Μπιρμπίλης (Φωτισμοί) θα αναλάβουν το πρόγραμμα. .

5 Το Στούντιο Εκπαίδευσης για Θεατρικούς Συγγραφείς δίνει έμφαση στην πρακτική άσκηση των συμμετεχόντων. Οι υποψήφιοι συγγραφείς που θα συμμετάσχουν -έπειτα από επιλογή- συνεργάζονται με ομάδα ηθοποιών του Εθνικού καθώς και με σκηνοθέτες, για να δοκιμάσουν απευθείας στη σκηνή τη συγγραφική δουλειά τους. Το Στούντιο, υπό τη διεύθυνση των Ηρακλή Λογοθέτη και Κατερίνας Αγγελιδάκη, θα πραγματοποιηθεί στη Σκηνή Νίκος Κούρκουλος και θα έχει διάρκεια 2 τετραμήνων τα οποία θα μοιραστούν ως υπεύθυνοι οι Σταμάτης Φασουλής και Δημήτρης Καραντζάς.

6 Εργαστήρια για παιδιά και εφήβους (από τη νηπιακή έως και την εφηβική ηλικία).

7 Στη διάρκεια της χρονιάς θα πραγματοποιηθούν τριήμερα σεμινάρια με συγκεκριμένες θεματικές, τα οποία θα απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς που κάνουν θέατρο στο σχολείο.

8 Θα συνεχιστεί το επισκεπτήριο σε νοσοκομεία (κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας αφηγούνται οι Ιφιγένεια Γρίβα και Ηλίας Κουνέλας) καθώς και ο Χώρος Δράσης, η σύμπραξη του Εθνικού με το πρόγραμμα απεξάρτησης ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων με υπεύθυνη την Ιωάννα Βαλσαμίδου.

9 Μια καινούργια δράση εγκαινιάζεται φέτος: «Τα Παραμύθια του Εθνικού». Ο επαγγελματίας παραμυθάς Δημήτρης Προύσαλης και ο μουσικός του Φίλιππος Πλακιάς θα επισκεφτούν παιδιά από ευπαθείς ομάδες.

10 Επίσης το Εθνικό σε συνεργασία με την ανεξάρτητη Μη Κυβερνητική Οργάνωση PRAXIS προσφέρει δωρεάν βιωματικά εργαστήρια σε ασυνόδευτα παιδιά Μεταναστών.

09.09.2015, Μαρίνου Έφη «Το Δ.Σ. του Εθνικού καταψήφισε τα σχέδιά μου», Εφημερίδα των Συντακτών

Για το link πατήστε εδώ

Και εγένετο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής στο Εθνικό Θέατρο. Ο Στάθης Λιβαθινός, όπως περιμέναμε, διαδέχτηκε τον Σωτήρη Χατζάκη με απόφαση του υπουργού Παιδείας, Πολιτισμού και Θρησκευμάτων, Αριστείδη Μπαλτά, και του αν. υπουργού Πολιτισμού, Νίκου Ξυδάκη. Ένας καλλιτέχνης του οποίου τις γνώσεις, την εμπειρία και το ταλέντο ουδείς αμφισβητεί.

«Ο υπουργός Πολιτισμού μού εμπιστεύεται την τύχη του Εθνικού Θεάτρου σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία για το θέατρο και για τη χώρα», μας δήλωσε. «Τον ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη, το ενδιαφέρον που μου έδειξε. Κυρίως γιατί το κριτήριο της επιλογής του ήταν καλλιτεχνικό. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις ότι σε εμπιστεύονται επειδή σε θεωρούν ικανό. Το Εθνικό υπήρξε το σπίτι μου για επτά χρόνια και τώρα επιστρέφω. Όσο το νέο Διοικητικό Συμβούλιο και οι αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες θα ασκούν οικονομικούς ελέγχους εγώ θα βρίσκομαι στο Εθνικό Θέατρο με στόχο να ενώσω τους ανθρώπους του και να προσφέρω ό,τι καλύτερο μπορώ. Νιώθω τεράστια υποστήριξη από τη θεατρική κοινότητα κι αυτό με τιμά. Ήδη με τον αναπληρωτή καλλιτεχνικό διευθυντή Θοδωρή Αμπαζή αρχίσαμε τη δουλειά».

Ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής «προτιμά τις πράξεις από τα λόγια». Πρώτο του μέλημα παραμένει η οργάνωση του εκπαιδευτικού τμήματος στο Εθνικό. Πώς θα κινηθεί με το χειμερινό ρεπερτόριο, κλεισμένο ήδη από τον προκάτοχό του; «Από κοντά θα τα εξετάσουμε όλα. Στη δική μου εποχή θέλω να προσπαθούμε πρώτα να πράττουμε και μετά να μιλάμε. Θα δοκιμάσουμε και θα τα καταφέρουμε».

Θυμόμαστε την εποχή που το υπόγειο του Εθνικού Θεάτρου έσφυζε από νιάτα, δημιουργία. Τότε που είχε μετατραπεί από τον Στάθη Λιβαθινό σε μαγικό κουτί εκπλήξεων και θεατρικών θαυμάτων. Σ’ αυτόν τον χώρο στεγάστηκε η περίφημη Πειραματική Σκηνή και το Εργαστήριο Υποκριτικής και Σκηνοθεσίας από το 2001 μέχρι το 2007. Ένα καινούργιο κοινό διαμορφωνόταν στο παλιό γκαράζ του κτιρίου της Αγ. Κωνσταντίνου. Μέσα στον στενό αυτό χώρο -στις συνεντεύξεις μας δεν υπήρχε χώρος να καθίσουμε- ο Στάθης Λιβαθινός ένιωσε ευρυχωρία. Έβαλε μπροστά το όνειρό του και το έκανε πραγματικότητα. Δημιούργησε ένα αληθινό φυτώριο τέχνης, μια αληθινή πρωτοπορία στο θέατρο με στενούς συνεργάτες τον ποιητή Στρατή Πασχάλη, τη σκηνογράφο Ελένη Μανωλοπούλου, τον μουσικό Θοδωρή Αμπαζή, τη χορογράφο Μαριέλα Νέστορα και μια ομάδα ηθοποιών, όπως οι Μαρία Ναυπλιώτου, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Δημήτρης Ήμελλος, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σαββίδου, Στάθης Γράψας, Τάσος Γιαννόπουλος, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Ελένη Ρουσσινού, Νίκος Καρδώνης. Από τη σκηνή της Πειραματικής πέρασε, αλλά εγκατέλειψε στη συνέχεια την υποκριτική, και ο σημερινός θεατρικός συγγραφέας Γιάννης Μαυριτσάκης.

Πρώτη παράσταση του Στ. Λιβαθινού στο Εθνικό ήταν το «Αγάπης Αγώνας Άγονος» του Σέξπιρ. Ακολούθησαν κι άλλες ενδιαφέρουσες δουλειές: «Αυτό που δεν τελειώνει», «Μήδεια» του Ευριπίδη στην Επίδαυρο με την Ταμίλα Κουλίεβα, «Μολιέρος» του Μπουλγκάκοφ, «Όνειρο» του Στρίντμπεργκ. Αλλά η μεγάλη στιγμή της πορείας του ήταν ο «Ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι, που παρουσιάστηκε στο «Από Μηχανής Θέατρο», όπου φιλοξενούνταν τότε η Πειραματική Σκηνή λόγω εργασιών στην Αγ. Κωνσταντίνου.

Απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Πέλου Κατσέλη και της Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάστηκε ως ηθοποιός µε το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη την περίοδο 1981-1983. Το 1984-1990 σπούδασε με υποτροφία σκηνοθεσία στο Κρατικό Ινστιτούτο Θεάτρου της Μόσχας. Για τη διπλωματική μάλιστα παράστασή του («Οι Ρόζενγκραντς και Γκίλντενστερν πέθαναν στο Θέατρο Μαγιακόφσκι») βραβεύτηκε με το Βραβείο Κριτικών Μόσχας.

Την περίοδο 1991-1997 δούλεψε ως ηθοποιός στα θέατρα Αµόρε, Εξαρχείων, Αθηνών. Σκηνοθέτησε πολλά έργα στα θέατρα Πορεία, Από Μηχανής, Μεταξουργείο, ΚΘΒΕ, Ακροπόλ και Κεφαλληνίας, του οποίου υπήρξε σταθερός συνεργάτης και τα τελευταία χρόνια.

Πριν από την ίδρυση της Πειραματικής, αλλά και όταν αυτή έκλεισε επί Γιάννη Χουβαρδά, σκηνοθέτησε τα έργα «Πεθαίνω σα χώρα» του Δ. Δημητριάδη, «Το κτήνος στο φεγγάρι» του Καλινόσκι, «Πριν την αποχώρηση» του Τόμας Μπέρνχαρντ, «Φρεναπάτη» του Κούσνερ, «Οικόπεδα με θέα» του Ντ. Μάμετ, «Βάσα» του Γκόρκι, «Ένας ήρωας, το καμάρι της Δύσης» του Τζ. Μ. Σινγκ, «Bασιλιάς Λιρ» του Σέξπιρ κ.ά.

Στις τελευταίες του δουλειές περιλαμβάνονται ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου, η ομηρική «Ιλιάδα» σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη, που μετά την πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2013 έκανε διεθνή καριέρα, «Ο γάμος του Φίγκαρο» του Μπομαρσέ, που παίζεται ακόμα στο Μέγαρο.

24.04.2015, Μαρίνου Έφη «Επιστρέφω στο σπίτι μου», Εφημερίδα των Συντακτών

Για το link πατήστε εδώ